Ocypus biharicus
| Ocypus biharicus | |||
| (Müller, 1926) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Podplemię | |||
| Rodzaj | |||
| Podrodzaj | |||
| Gatunek |
Ocypus (Matidus) biharicus | ||
| Synonimy | |||
| |||
Ocypus biharicus – gatunek chrząszcza z rodziny kusakowatych i podrodziny kusaków.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Takson ten opisany został po raz pierwszy w 1926 roku przez Josefa Müllera jako Staphylinus (Goerius) tenebriosus biharicus. Jako miejsce typowe wskazano Masyw Bihorski na zachodzie Rumunii. Do rangi gatunku wyniesiony został w 1933 roku przez Ottona Scheerpeltza, do rodzaju Ocypus przeniósł go w 1958 roku Aleš Smetana, a w podrodzaju Ocypus (Matidus) umieścili go Smetana i Anthony E. Davies w 2000 roku[1].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Chrząszcz o wydłużonym ciele długości od 17 do 25 mm, porośniętym krótkim, przylegającym, brunatnoczarnym owłosieniem. Głowa jest czworokątna w zarysie, całkowicie czarna, delikatnie punktowana, matowa. W widoku grzbietowym skronie są znacznie dłuższe od oczu. Czułki są czarne z czarnobrunatnym ostatnim członem. Żuwaczki są stosunkowo krótkie i uzębione. Głaszczki wargowe mają człon ostatni pośrodku najszerszy i tam nieco szerszy niż przedostatni. Przedplecze jest matowoczarne, delikatnie punktowane, bez gładkiej linii pośrodkowej w przedniej części, znacznie węższe od głowy, wyraźnie zwężające się ku tyłowi. Punkty na głowie i przedpleczu są jednakowych wielkości, głębokie i okrągłe, na tym ostatnim rozstawione na odległości znacznie mniejsze od ich średnic. Pokrywy są czarne, o krawędziach bocznych niewiele krótszych niż przedplecze. Odnóża są czarne z czarnobrunatnymi stopami. Przednia ich para ma na goleniach duże, rzucające się w oczy kolce. Odwłok jest matowoczarny. Piąty tergit cechuje się brakiem błoniastej obwódki tylnego brzegu, a szósty nieznacznie rzadszym owłosieniem i punktowaniem niż poprzednie[2].
Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]
Owad górski, bardzo rzadko spotykany[2][3], o mezoalpejskim rozmieszczeniu piętrowym[4].
Gatunek palearktyczny, europejski, znany z Polski, Czech, Słowacji, Austrii, Rumunii i Bułgarii[5]. Subendemit wschodniokarpacki[4]. Zamieszkuje Bieszczady, Masyw Bihorski i Alpy Wschodnie. W tych pierwszych występuje na połoninach, rzadziej zapuszczając się w buczyny[2]. Na „Czerwonej liście gatunków zagrożonych Republiki Czeskiej” umieszczony jest jako gatunek narażony na wymarcie (VU)[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Lee H. Herman. Catalog of the Stapylinidae (Iscecta:Coleoptera). 1758 to the End of Second Millenium. VI Staphylinine Group (Part 3). Staphylininae: Staphylinini (Quediina, Staphylinina, Tanygnathinina, Xanthopygina), Xantholinini. Staphylinidae incertae sedis. Fossils, Protactinae†. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 265, s. 3021–3840, 2001.
- ↑ a b c Andrzej Szujecki: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera z. 24 e Kusakowate - Staphylinidae: Kusaki - Staphylininae. Warszawa, Wrocław: PWN, PTE, 1980.
- ↑ B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Staphylinidae część 2. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (7), 1980.
- ↑ a b Jerzy Pawłowski. Endemiczne bezkręgowce Karpat. „Roczniki Bieszczadzkie”. 17, s. 89-128, 2009.
- ↑ Ocypus (Matidus) biharicus (J. Muller, 1926). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2023-03-09].
- ↑ Jan Farkač, David Král, Martin Škorupík: Červený seznam ohrožených druhů České republiky. Bezobratlí. List of threatened species in the Czech Republic. Invertebrates.. Praha: Agentura ochrany přírody a krajiny ČR, 2005. ISBN 80-86064-96-4.