Opos szary

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Opos okularowy)
Opos szary
Philander opossum
(Linneusz, 1758)[1]
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Nadrząd

torbacze

Rząd

dydelfokształtne

Rodzina

dydelfowate

Podrodzina

dydelfy

Plemię

Didelphini

Rodzaj

opos

Gatunek

opos szary

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[9]

Zasięg występowania
Mapa występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Opos szary[10][11], opos okularowy[12] (Philander opossum) – gatunek ssaka z podrodziny dydelfów (Didelphinae) w obrębie rodziny dydelfowatych (Didelphidae).

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1758 roku szwedzki przyrodnik Karol Linneusz nadając mu nazwę Didelphis opossum[1]. Miejsce typowe według oryginalnego opisu to „Ameryka” (łac. Habitat in America)[1], ograniczone przez amerykańskiego zoologa Joela Aspaha Allena do Surinamu[13][14]; uściślone przez niemieckiego zoologa Paula Matschiego do Paramaribo, w Surinamie[15][14][16][17]. Okaz typowy (lektotyp wyznaczony przez amerykańskiego zoologa Philipa Hershkovitza) to dorosła samica z trzema młodymi w torbie przechowywana w alkoholu o sygnaturze RMNH 25421a z kolekcji Rijksmuseum van Natuurlijke Historie[18], zilustrowana i opisana przez holenderskiego farmaceutę i zoologa Albertusa Sebę w 1734 roku[19].

Philander opossum wydaje się tworzyć grupę siostrzaną z P. mcilhennyi[20]. Umieszczane wcześniej w obrębie P. opossum taksony – canus, vossi i melanurus[14] – zostały wyodrębnione do rangi odrębnych gatunków>[21]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy[20].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

  • Philander: gr. φιλανδρος philandros ‘miłujący ludzi’, od φιλεω phileō ‘kochać’; ανηρ anēr, ανδρος andros ‘człowiek, mężczyzna’[22].
  • opossum: algonkiańskie opassum ‘biały pies’, od op ‘biały’; assom ‘pies’[23].

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Opos szary występuje w regionie Gujana i wschodniej części amazońskiej Brazylii (na północ od Amazonki i na wschód od Rio Negro, Pará i Roraima); może być bardziej rozpowszechniony[20][17].

Wygląd[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 20–33,1 cm, długość ogona 19,5–33,5 cm; masa ciała 200–674 g[24][25]. Futro barwy czarnoszarej lub łupkowoszarej. Jako jedyny z dydelfowatych ma na czarnym tle białe obrączki wokół oczu (okulary). Brzuch szarobiały lub biały. Ogon prawie do połowy czarny, potem jasnocielistej barwy, podobnie jak stopy i nos. Nazywany jest również cuica.

Środowisko życia[edytuj | edytuj kod]

Deszczowe lasy tropikalne, wilgotne lasy i zakrzewienia przybrzeżne oraz wilgotne środowiska w krajobrazie rolniczym.

Tryb życia[edytuj | edytuj kod]

Aktywny wyłącznie nocą. Odżywia się małymi zwierzętami, m.in. żabami, ale również soczystymi owocami. W ciągu roku przychodzi na świat 4-5 młodych.

Status zagrożenia[edytuj | edytuj kod]

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (ang. least concern „najmniejszej troski”)[9].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Niepoprawna późniejsza pisownia Didelphis Opossum Linnaeus, 1758.
  2. ↑ Nowa nazwa dla Didelphis Opossum Linnaeus, 1758.
  3. ↑ a b c d Nomen nudum.
  4. ↑ Nowa nazwa dla Didelphis Opossum Linnaeus, 1758; młodszy homonim Didelphis austro-americana J.A. Allen, 1902.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 55. (łac.).
  2. ↑ A. Brongniart. Catalogue des mammifères envoyés de Cayenne par M. Le Blond. „Actes de la Société d’Histoire Naturelle de Paris”. 1 (1), s. 115, 1792. (fr.). 
  3. ↑ Ch.K. André: Der Zoologe, oder Compendiöse Bibliothek des Wissenswürdigsten aus der Thiergeschichte und allgemeinen Naturkunde. Cz. 1. Eisenach: Johann Jacob Gebauer, 1797, s. 7. (niem.).
  4. ↑ F. Tiedemann: Zoologie: zu seinen Vorlesungen entworfen. Allgemeine Zoologie, Mensch und Säugthiere. Landshut: In der Weberichen Buchhandlung, 1804, s. 427. (niem.).
  5. ↑ a b J. K. W. Illiger. Ueberblick der Säugthiere nach ihrer Vertheilung über die Welttheile. „Abhandlungen der physikalischen Klasse der Königlich-Preussischen Akademie der Wissenschaften”. Aus den Jahren 1804-1811, s. 117, 1815. (niem.). 
  6. ↑ a b I. von Olfers: Bemerkungen zu Illiger’s Überblick der Säugeth-iere nach ihrer Vertheilung über die Welttheile, rücksichtlich der Südamericanischen Arten (Species). W: W.L. von Eschwege: Journal von Brasilien oder vermischte Nachrichten aus Brasilien, auf wissenschaftlichen Reisen gesammelt. Cz. 2. Weimar: Herzoglich Sächsisch Privilegirtes Landes-Industrie-Comptoir, 1818, s. 204. (niem.).
  7. ↑ J.A. Wagner: Supplementband. W: J.Ch.D. von Schreber: Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen. Cz. 3: Die Beutelthiere und Nager (erster Abschnitt). Erlangen: Expedition des Schreber’schen säugthier- und des Esper’schen Schmetterlingswerkes, 1843, s. 44. (niem.).
  8. ↑ O. Thomas. New subspecies of Metachirus. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth series. 11 (65), s. 604, 1923. (ang.). 
  9. ↑ a b N. de la Sancha i inni, Philander opossum, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2020-2 [dostęp 2020-07-22] (ang.).
  10. ↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 5. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  11. ↑ Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 69. ISBN 83-01-14344-4.
  12. ↑ E. Keller, J.H. Reichholf & G. Steinbach (red. red.): Ssaki. Cz. 1. Warszawa: Horyzont, 2001, s. 20, seria: Leksykon zwierząt. ISBN 83-7227-610-2.
  13. ↑ J.A. Allen. Descriptions of new American marsupials. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 13 (16), s. 195, 1900. (ang.). 
  14. ↑ a b c D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Philander opossum. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-07-22].
  15. ↑ P. Matschie. Bemerkungen über die Gattung Didelphis L. „Sitzungsberichte der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin”. Jahrgang 1916, s. 267, 1916. (niem.). 
  16. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Philander opossum (Linnaeus, 1758). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-07-20]. (ang.).
  17. ↑ a b R. Voss. An annotated checklist of Recent opossums (Mammalia: Didelphidae). „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 455, s. 39, 2022. (ang.). 
  18. ↑ P. Hershkovitz. Comments on generic names of four-eyed opossums (family Didelphidae). „Proceedings of the Washington Academy of Sciences”. 89, s. 295–303, 1976. (ang.). 
  19. ↑ A. Seba: Locupletissimi rerum naturalium thesauri accurata descriptio, et iconibus artificiosissimis expressio, per universam physices historiam: opus, cui, in hoc rerum genere, nullum par exstitit. Amstelaedami: Apud J. Wetstenium, & Gul. Smith, & Janssonio-Waesbergios, 1734, s. 56, ryc. xxxvi. (łac.).
  20. ↑ a b c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 52. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  21. ↑ R.S. Voss, J.F. Díaz-Nieto & S.A. Jansa. A Revision of Philander (Marsupialia: Didelphidae), Part 1: P. quica, P. canus, and a New Species from Amazonia. „American Museum novitates”. 3891, s. 1–70, 2018. (ang.). 
  22. ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 531, 1904. (ang.). 
  23. ↑ opossum (n.). Online Etymology Dictionary. [dostęp 2023-07-20]. (ang.).
  24. ↑ D. Astúa: Family Didelphidae (Opossums). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 167. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).
  25. ↑ Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 37. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Opos_szary&oldid=72989067”