Orany (gmina w powiecie trockim)
| gmina wiejska | |
| 1919–20 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo |
(1919–20: okręg wileński) |
| Powiat | |
| Siedziba | |
| Populacja (1919) • liczba ludności |
|
Położenie na mapie Polski w 1939  | |
| 54°15′00,0000″N 24°33′00,0000″E/54,250000 24,550000 | |
Orany – dawna gmina wiejska istniejąca na Wileńszczyźnie (obecnie na Litwie). Siedzibą władz gminy było miasteczko Orany (obecnie Stare Orany, lit. Senoji Varėna), położone 4 km na północ od Oran[2], na prawym brzegu Mereczanki; w latach międzywojennych miejscowość ta była dużo większa od Oran na południowym brzegu (dzisiaj jest odwrotnie)[3].
Początkowo gmina należała do powiatu trockiego w guberni wileńskiej[4]. 7 czerwca 1919 jednostka weszła w skład utworzonego pod Zarządem Cywilnym Ziem Wschodnich okręgu wileńskiego[1][5], przejętego 9 września 1920 przez Tymczasowy Zarząd Terenów Przyfrontowych i Etapowych[6].
W związku z demarkacją granicy z Litwą Środkową w 1920 roku północna część gminy weszła w skład Litwy Kowieńskiej, natomiast południowa część (na prawym brzegu Mereczanki) znalazła się w strefie tzw. pasa neutralnego. Odcinek ten (bez formalnego statusu gminy) przyznano Polsce w lutym 1923 w myśl decyzji Rady Ambasadorów i dołączono częściowo do powiatu grodzieńskiego w woj. białostockim i częściowo do powiatu lidzkiego w woj. nowogródzkim[7][8][9][10].
Dopiero w 1925 roku z północnej części tego obszaru (na prawym brzegu Uły, oraz z części gminy Koniawa) utworzono nową gminę Orany w powiecie lidzkim w woj. nowogródzkim; natomiast z południowej części (na lewym brzegu Uły, oraz z części dawnej gminy Merecz) utworzono nową gminę Marcinkańce w powiecie grodzieńskim w woj. białostockim[11].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Spis ludności na terenach administrowanych przez Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich z mapą, Eugenjusz Romer, Lwów-Warszawa, 1919
- ↑ W 1984 obie miejscowości połączono, lecz już w 1994 ponownie rozdzielono
- ↑ WIG - Mapa Operacyjna Polski 1:300 000
- ↑ Gmina Orany, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 571.
- ↑ Dz. Urz. ZCZW z 1919 r. Nr 5, poz. 41
- ↑ Dziennik Rozkazów z 1920 r. Nr 35, poz. 753
- ↑ Analogicznie, odcinek byłej gminy Merecz na prawym brzegu Mereczanki przyłączono do powiatu lidzkiego w woj. nowogródzkim
- ↑ Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej: Rocznik Statystyki Rzeczypospolitej Polskiej, R. 1, cz. 2 (1920/1922). s. 359-360. [dostęp 2010-11-21]. (pol.).
- ↑ Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej: Rocznik Statystyki Rzeczypospolitej Polskiej, R. 3 (1924). s. przypis na s. 7. [dostęp 2010-11-21]. (pol.).
- ↑ Andrzej Gawryszewski: Ludność Polski w XX wieku. Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego PAN, 2005, s. 23. ISBN 83-87954-66-7.
- ↑ Dz.U. z 1925 r. nr 16, poz. 110, skorygowany przez Dz.U. z 1926 r. nr 7, poz. 53
