Paramongaia

*Paramongaia*
	; Paramongaia weberbaueri
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	szparagowce
Rodzina	amarylkowate
Rodzaj	Paramongaia
	Nazwa systematyczna
	Paramongaia Velarde; Lilloa 17: 489 (1949)
	Typ nomenklatoryczny
	Paramongaia weberbaueri Velarde
Synonimy
	Anax Ravenna;
	Anax Ravenna;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Paramongaia Velarde – rodzaj roślin z rodziny amarylkowatych, obejmujący pięć gatunków, występujących w Boliwii i Peru^[3].

Nazwa rodzaju pochodzi od miasta Paramonga w Peru, w pobliżu którego roślina ta została odkryta^[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Wieloletnie rośliny zielne^[6].

Pęd: Podziemna cebula, wpierw pojedyncza, później tworząca cebule przybyszowe^[6].

Liście: Rośliny wypuszczają, niekiedy po zakwitnięciu, od 2 do 4 paskowatych liści, wpierw wzniesionych, potem odginających się, słabo zaostrzonych, mniej więcej kanalikowatych^[6].

Kwiaty: Pojedynczy lub zebrane od 4 do 6 w kwiatostan, wyrastający na spłaszczonym, dwukanciastym, modrym głąbiku, wsparty dwiema podsadkami. Okwiat żółty, zielony lub czerwony, lejkowaty do lejkowato-rurkowatego, zbudowany z sześciu listków położonych w dwóch okółkach, w dolnej części zrośniętych w rurkę dużo dłuższą od korony (zielonej, z wyjątkiem P. weberbaueri), zwężającą się poniżej gardzieli. Listki zewnętrznego okółka lancetowate do jajowatolancetowatych, dłuższe i szersze od jajowatych listków wewnętrznego okółka, gruczołowate, kończykowate. Sześć pręcików o nitkach u nasady zrośniętych z przykoronkiem, potem wolnych, nitkowatych, wgiętych. Zalążnia dolna, elipsoidalna. Szyjka słupka nitkowata, wyrastająca ponad przykoronek, zakończona główkowatym lub trójwrębnym znamieniem^[6].

Owoce: Odwrotniestożkowate, trójkomorowe, pękające torebki, zawierające liczne, oskrzydlone nasiona^[6].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Pozycja systematyczna: Rodzaj z plemienia Clinantheae, podrodziny amarylkowych Amaryllidoideae z rodziny amarylkowatych Amaryllidaceae^[7].

Wykaz gatunków^[3]

Paramongaia milagroantha (S.Leiva & Meerow) Meerow
Paramongaia mirabile (Ravenna) Meerow
Paramongaia multiflora Meerow
Paramongaia viridiflora (Ruiz & Pav.) Meerow
Paramongaia weberbaueri Velarde

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Paramongaia weberbaueri mimo rzadkości jest uprawiana jako roślina ozdobna. Jej żółte kwiaty osiągające średnicę 15 cm przypominają kwiaty narcyzów. Są bardzo silnie pachnące^[5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-18] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2021-02-18]. (ang.).
↑ Farr E. R., Zijlstra G. (ed.): Index Nominum Genericorum (Plantarum). Smithsonian Institution, 1996–. [dostęp 2021-02-18]. (ang.).
↑ ^a ^b John E. Bryan: Bulbs. Wyd. Rev. Ed. Portland, Oregon: Timber Press, 2002. ISBN 0-88192-529-2.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Alan W. Meerow, Kyoko Nakamura. Two new species of Peruvian Amaryllidaceae, an expanded concept of the genus Paramongaia, and taxonomic notes in Stenomesson. „Phytotaxa”. 416 (2), s. 184–196, 2019-09-10. Magnolia Press. DOI: 10.11646/phytotaxa.416.2.6. ISSN 1179-3163.
↑ USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2021-02-18]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-18] (ang.).

[kew-3] Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2021-02-18]. (ang.).

[ing-4] Farr E. R., Zijlstra G. (ed.): Index Nominum Genericorum (Plantarum). Smithsonian Institution, 1996–. [dostęp 2021-02-18]. (ang.).

[bulb-5] John E. Bryan: Bulbs. Wyd. Rev. Ed. Portland, Oregon: Timber Press, 2002. ISBN 0-88192-529-2.

[rev-6] Alan W. Meerow, Kyoko Nakamura. Two new species of Peruvian Amaryllidaceae, an expanded concept of the genus Paramongaia, and taxonomic notes in Stenomesson. „Phytotaxa”. 416 (2), s. 184–196, 2019-09-10. Magnolia Press. DOI: 10.11646/phytotaxa.416.2.6. ISSN 1179-3163.

[grin-7] USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2021-02-18]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]