Przejdź do zawartości

Pokrzewka kasztanowata

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pokrzewka kasztanowata
Curruca undata[1]
(Boddaert, 1783)
Ilustracja
Samiec
Ilustracja
Samica
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

pokrzewki

Rodzaj

Curruca

Gatunek

pokrzewka kasztanowata

Synonimy
  • Motacilla undata Boddaert, 1783[2]
  • Sylvia undata (Boddaert, 1783)
Podgatunki
  • C. u. dartfordiensis (Latham, 1787)
  • C. u. undata (Boddaert, 1783)
  • C. u. toni (Hartert, 1909)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Pokrzewka kasztanowata[4] (Curruca undata) – gatunek małego ptaka z rodziny pokrzewek (Sylviidae). Występuje w zachodniej i południowej Europie oraz północno-zachodniej Afryce. Nie zalatuje do Polski. Bliski zagrożenia.

Taksonomia

[edytuj | edytuj kod]

Gatunek ten często umieszczany jest w rodzaju Sylvia[3][5][6]. Obecnie wyróżnia się trzy podgatunki: C. undata dartfordiensis, C. undata undata i C. undata toni[5][7]. Proponowane podgatunki corsa (Korsyka) i naevalbens (południowo-wschodnie Włochy) zostały zsynonimizowane z podgatunkiem nominatywnym, aremoricus (północno-zachodnia Francja) z dartfordiensis, a tingitana (Maroko) z toni[5].

Zasięg występowania

[edytuj | edytuj kod]

Najliczniejsze populacje zamieszkują Hiszpanię, Portugalię oraz zachodnią i południową Francję[3]. Przeważnie jest to ptak osiadły, ale poza sezonem lęgowym może się rozpraszać na niewielkie odległości, a niektóre ptaki europejskie zimują w północno-zachodniej Afryce[3].

Poszczególne podgatunki zamieszkują[2][7]:

  • C. undata dartfordiensis – południowa Anglia, zachodnia Francja i północno-zachodnia Hiszpania.
  • C. undata undataPółwysep Iberyjski, południowa Francja i Włochy.
  • C. undata toni – północno-zachodnia Afryka. Poza sezonem lęgowym także dalej na południe aż po północną granicę Sahary.
Wymiary i masa ciała
długość ciała[8][9] rozpiętość skrzydeł[8] masa ciała
12,5–14 cm 16–18 cm 6,8–10,5 g

Mała, z krótkimi skrzydłami, wydatnym brzuchem i wąskim, bardzo długim, często zadartym ogonem. Sylwetka zazwyczaj krępa, choć bywa smukła. Dorosły ptak ma czerwoną obrączkę oczną i czerwonobrązową tęczówkę i wyraźniejsze białe plamkowanie gardła. Samiec : wierzch ciemnoniebieskoszary, brązowieje w startym upierzeniu. Gardło, pierś i spód brązowordzawe lub winnoczerwone. Samica : bardziej brązowoszara z jaśniejszym gardłem. Spód ciała jasnopomarańczowopłowy z białawym brzuchem. Ubarwienie brzucha i piersi trudno dostrzec, wymaga to dobrego oświetlenia. Juv./1. wiosna : bardziej brązowy wierzch od samicy, brązowe skrzydło, ciemna tęczówka i brak obrączki ocznej. Podobna do juv. pokrzewki czarniawej[8][9].

Ekologia

[edytuj | edytuj kod]
Jaja z kolekcji muzealnej

Latem żywi się głównie owadami i ich larwami, zimą także pająkami, nasionami i jagodami[10].

Wyprowadza dwa, czasem trzy lęgi w sezonie. Samica składa 3–4 białawe lub jasnozielonkawe jaja z drobnym, ciemniejszym plamkowaniem, zwykle na początku maja. Inkubacją zajmuje się samica (niekiedy na krótki czas zastępuje ja samiec), trwa ona około 12–13 dni. Oboje rodzice zajmują się pisklętami i karmią je owadami. Młode opuszczają gniazdo 12–13 dni po wykluciu, czasem wcześniej, jeśli są zaniepokojone lub gdy jest bardzo ciepło[10].

Status

[edytuj | edytuj kod]

IUCN od 2008 roku uznaje pokrzewkę kasztanowatą za gatunek bliski zagrożenia[8] (NT, Near Threatened); wcześniej, od 1988 roku klasyfikowano ją jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Liczebność światowej populacji, obliczona w oparciu o szacunki organizacji BirdLife International dla Europy z 2015 roku, zawiera się w przedziale 1,2–3,0 milionów dorosłych osobników. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy[3].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Sylvia undata, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2016-03-18] (ang.).
  2. a b Aymí, R. & Gargallo, G.: Marmora's Warbler (Sylvia sarda). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2019. [dostęp 2019-12-20].
  3. a b c d e BirdLife International, Sylvia undata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2019-3 [dostęp 2019-12-20] (ang.).
  4. P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Sylviidae Leach, 1820 - pokrzewkowate - Sylvia warblers (wersja: 2018-11-14). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2019-12-20].
  5. a b c Dartford Warbler (Sylvia undata). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-17)]. (ang.).
  6. D. Lepage: Dartford Warbler Curruca undata (Boddaert, 1783). [w:] Avibase - Światowa baza danych ptaków [on-line]. [dostęp 2021-08-05]. (ang.).
  7. a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-08-05]. (ang.).
  8. a b c d Rob Hume i inni red., Ptaki Europy: przewodnik do rozpoznawania, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2023, s. 442, ISBN 978-83-7763-608-4 [dostęp 2024-05-19].
  9. a b Lars Svensson i inni, Ptaki Europy i obszaru śródziemnomorskiego, Wydanie III, poprawione i zaktualizowane, Przewodnik Collinsa, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2023, s. 322, 323, ISBN 978-83-7763-647-3 [dostęp 2024-05-19].
  10. a b N. Bouglouan: Dartford Warbler. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2021-08-05]. (ang.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Paul Sterry, Andrew Cleave, Andy Clements, Peter Goodfellow: Ptaki Europy: przewodnik. Warszawa: Świat Książki, 2007. ISBN 978-83-247-0818-5.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]