Poziomka twardawa

Poziomka twardawa

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	różowce
Rodzina	różowate
Rodzaj	poziomka
Gatunek	poziomka twardawa
Nazwa systematyczna
Fragaria viridis Weston BBot. Univ. 2: 327 (1771)
Synonimy
Fragaria breslingea var. viridis (Weston) Ser. Fragaria vesca var. viridis (Weston) Fiori Fragaria vesca subsp. viridis (Weston) Rivas Goday & Borja Potentilla viridis (Weston) Prantl

Poziomka twardawa (Fragaria viridis) – gatunek rośliny z rodziny różowatych. Rośnie dziko w Azji i Europie. W Polsce jest spotykana w całym kraju, ale zwykle rzadsza od poziomki pospolitej. Częściej rośnie w pasie wyżyn i w kujawsko-pomorskim.

Morfologia

Kwiat

Owoc

Wierzchołek listka szczytowego

Pokrój

Roślina zielna, osiąga wysokość 5–15 cm. Wytwarza krótkie i monopodialne rozłogi, czasami ich brak.

Liście

Trójdzielne i grubo piłkowane. Ząbki na brzegach liści są lekko zagięte do góry, przy czym szczytowy ząbek jest dużo mniejszy od sąsiednich. Listki silnie, zwykle jedwabiście owłosione, osadzone na bardzo krótkich ogonkach.

Kwiaty

Na łodygach wyrasta zwykle od 3 do 10 białych kwiatów, na szypułkach tylko niewiele dłuższych od liści. Kwiaty promieniste o działkach kielicha przylegających do "owocu" i odrywających się razem z nim.

Owoce

Owoce pozorne, czerwonozielonawe, większe i bardziej suche niż poziomki pospolitej.

Gatunki podobne

Poziomka wysoka F. moschata różni się kwiatostanem wyraźnie wyższym od liści, szypułkami odstająco owłosionymi i wszystkimi listkami osadzonymi na krótkich ogonkach. Poziomka pospolita F. vesca ma listki luźno owłosione; działki kielicha odgięte i kielich łatwo oddziela się od owocu; ząbek na wierzchołku szczytowego listka podobny lub niewiele mniejszy od innych.

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie w maju i czerwcu. Kwiaty są zapylane przez owady. Nasiona rozsiewane przez zwierzęta lub ludzi (endochoria). Zasiedla zarośla, suche murawy, obrzeża lasów oraz słoneczne, wapienne wzgórza. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla związku zespołów (All.) Geranion sanguinei. Liczba chromosomów 2n = 14.

Zmienność

Tworzy mieszańce z poziomką pospolitą (F. x hagenbachiana Lang et Koch) oraz p. wysoką.

Wyróżniane są dwa podgatunki:

• Fragaria viridis subsp. viridis – podgatunek nominatywny w całym zasięgu gatunku
• Fragaria viridis subsp. campestris (Steven) Pawł. – występuje w południowo-wschodniej Europie od Bałkanów poprzez Ukrainę do południowej Rosji.

Zastosowanie

Zbiór owoców

Roślina jadalna

Owoce o średnicy 1–2 cm są jadalne, chociaż mniej smaczne od owoców poziomki pospolitej. Osiągają najlepszy smak dopiero w pełni dojrzałości. Zawierają wartościowe kwasy organiczne, węglowodany oraz bardzo dużo witaminy C, a także witaminy A, B1, B2, B6, E, H, PP i sole mineralne: wapnia, fosforu, kobaltu, zwłaszcza zaś żelaza. Ze środowiska naturalnego są obecnie rzadko zbierane, ze względu na rzadkość występowania oraz znacznie mniejszą wydajność, niż mają poziomki pochodzące z uprawy.

Roślina lecznicza

• Surowiec zielarski: młode liście (Folium Fragariae). Zawierają flawonoidy, kwasy organiczne, olejki eteryczne, witaminy i inne substancje.
• Działanie: ściągające, słabo moczopędne i ogólnie wzmacniające organizm. Stosuje się przy niektórych schorzeniach układu moczowego, nerek i schorzeniach żołądkowych związanych z biegunką.