STS-51-F

STS-51-F

Dane misji
Indeks COSPAR	1985-063A
Zaangażowani	NASA
Oznaczenie kodowe	STS-51-F
Pojazd
Wahadłowiec	Challenger
Załoga
Rząd z przodu L-P: England, Henize, Fullerton, Bridges. Z tyłu L-P: Musgrave, Acton, Bartoe
Dowódca	C. Gordon Fullerton
Start
Miejsce startu	Stany Zjednoczone, KSC, LC39-A
Początek misji	29 lipca 1985, 21:00:00 UTC
Orbita okołoziemska
Apogeum	320 km
Lądowanie
Miejsce lądowania	Edwards AFB, Pas startowy 23
Lądowanie	6 sierpnia 1985, 19:45:26 UTC
Czas trwania misji	7 dni, 22 godz, 45 min, 26 sek
Przebyta odległość	5 284 350 km
Liczba okrążeń Ziemi	127
Program lotów wahadłowców

STS-51-F (ang. Space Transportation System) (Spacelab 2) – dziewiętnasta wyprawa w ramach programu lotów amerykańskich wahadłowców. W misji wziął udział wahadłowiec kosmiczny Challenger, był to ósmy lot tego wahadłowca. Był to jednocześnie pięćdziesiąty lot załogowy USA.

Załoga

źródło dla sekcji:

• C. Gordon Fullerton (2)*, dowódca (CDR)
• Roy D. Bridges, Jr. (1), pilot (PLT)
• F. „Story” Musgrave (2), specjalista misji 1 (MS1)
• Anthony England (1), specjalista misji 2 (MS3)
• Karl Henize (1), specjalista misji 3 (MS1)
• Loren W. Acton (1), specjalista ładunku 1 (PS1)
• John-David F. Bartoe (1), specjalista ładunku 2 (PS2)

Załoga rezerwowa

• George W. Simon (0), specjalista ładunku 1
• Diane K. Prinz (0), specjalista ładunku 2

*(liczba w nawiasie oznacza liczbę lotów odbytych przez każdego z astronautów)

Parametry misji

źródło dla sekcji:

• Masa:
  • startowa orbitera: 114 590 kg
  • lądującego orbitera: 98 307 kg
  • ładunku: 15 603 kg
• Perygeum: 203 km
• Apogeum: 337 km
• Inklinacja: 49,5°
• Okres orbitalny: 89,9 min

Cel misji

źródło

Prowadzenie obserwacji astronomicznych i astrofizycznych w laboratorium Spacelab-2. Większość jego oprzyrządowania naukowego służyła do obserwacji Słońca i wiatru słonecznego. Prowadzenie badań z dziedziny biomedycyny kosmicznej.

Przebieg misji

Start

Pierwsza próba startu 12 lipca 1985 roku nie powiodła się, gdyż komputer wkrótce po zapłonie silników wyłączył je.
Ostatecznie start odbył się 29 lipca 1985 roku. Przez 5 minut i 45 sekund przebiegał prawidłowo. Po tym czasie został wyłączony jeden z trzech silników głównych – SSME. Gdyby wyłączenie nastąpiło 33 sekundy wcześniej, Challenger nie byłby w stanie osiągnąć trwałej orbity wokółziemskiej. Po skoku nad Atlantykiem musiałby lądować awaryjnie w Saragossie w Hiszpanii. Pozostałe silniki pracowały nadal i szansa na powodzenie misji rosła. By odciążyć prom, wyrzucono około 2000 kg z zapasu 11 000 kg materiałów pędnych dla silników OMS. Dodatkowy nieplanowany manewr tymi silnikami pochłonął dalsze 750 kg paliwa i utleniacza. Ostatecznie Challenger znalazł się na orbicie, lecz przebiegającej 71 km niżej (311–301 km), niż planowano. Nachylenie orbity wyniosło 49,5°. Jak się później okazało przyczyną kłopotów była nie awaria silnika SSME nr 1, a czujników temperatury w pompie turbinowej podającej ciekły wodór do komory spalania. Wadliwie działające czujniki sygnalizowały wzrost temperatury turbiny powyżej 1071 °C, co groziłoby jej uszkodzeniem, a w konsekwencji także całego pojazdu.

Misja

Tymczasem rozpoczęto wysiłki, by uratować naukowy charakter misji. W związku z mniejszą wysokością orbity trzeba było zaktualizować program badań i przeprogramować komputery. Przesłano w tym celu na pokład wahadłowca rekordową w historii wypraw STS liczbę 12 932 instrukcji zmieniających programy komputerowe oraz zapełniono poleceniami dla załogi 140 m papieru dalekopisowego. Z kolei dane naukowe napływające ze Spacelaba 2 zostały zarejestrowane na około 430 km taśm magnetycznych. Za pomocą teleskopu słonecznego zarejestrowano w ciągu 16 godzin (pierwotnie planowano 50 godzin) planowane 12 000 obrazów Słońca o wysokiej rozdzielczości. Zebrano więcej informacji niż podczas trwających 171 dni obserwacji prowadzonych przez załogi stacji kosmicznej Skylab.

Z kolei teleskop sprzężony ze spektrografem dostarczył 4150 zdjęć metodą fotograficzną. Zebrano je w ciągu 20 okrążeń Ziemi. W ciągu poprzednich lat za pomocą rakiet sondażowych przeprowadzono podobne badania, lecz ich łączny czas obserwacji wyniósł zaledwie 16 minut.

Niestety, nie wszystkie doświadczenia i pomiary przebiegały pomyślnie. Część danych miała mniejszą dokładność, w związku z mniejszą wysokością orbity. Szereg przyrządów odmawiało posłuszeństwa – system pozycjonowania przyrządów astronomicznych IPS udało się uruchomić dopiero w ostatniej dobie – przedłużonej z siedmiu do ośmiu dni – wyprawy. Okazało się, że w programach komputerowych były błędy, które stopniowo wykrywano i korygowano.

Ostatecznie NASA i współpracujące z nią instytucje naukowe USA i innych krajów oceniły misję Spacelaba 2 wieńczącą ośmioletni okres przygotowań pozytywnie. W międzynarodowych badaniach Słońca, których częścią była misja Spacelaba 2 brały udział – wśród około 50 placówek na całym świecie – także Instytut Astronomiczny Uniwersytetu Wrocławskiego i Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk, prowadząc badania porównawcze.

Lot STS-51-F zakończył się po 127 okrążeniach Ziemi lądowaniem w Kalifornii. Dla zmniejszenia prędkości w czasie powrotu na Ziemię Challenger zużył resztki materiałów pędnych. Powrót przez atmosferę odbywał się szerokimi zakosami, by zniwelować odchylenia płaszczyzny orbity od lądowiska, wynoszące około 1120 km.

Zobacz też

• lista misji wahadłowców
• lista załogowych lotów kosmicznych

Bibliografia

• Jerzy Wierzbowski. „Astronautyka”. 144 (2), s. 20–21, 1986. Wrocław: Ossolineum. ISSN 0004-623X. 

Linki zewnętrzne

• podsumowanie misji STS-51-F na stronie NASA (ang.)
• Spaceflight mission report: STS-51F. [w:] Spacefacts [on-line]. [dostęp 2017-07-23]. (ang.).