Siedlice (powiat łobeski)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Siedlice
wieś
Ilustracja
Zabytkowy kościół pw.
Niepokalanego Poczęcia NMP w Siedlicach
Państwo

 Polska

Województwo

 zachodniopomorskie

Powiat

łobeski

Gmina

Radowo Małe

Wysokość

32 m n.p.m.

Strefa numeracyjna

91

Kod pocztowy

73-152[2]

Tablice rejestracyjne

ZLO

SIMC

0782296

Położenie na mapie gminy Radowo Małe
Mapa konturowa gminy Radowo Małe, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Siedlice”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Siedlice”
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego
Mapa konturowa województwa zachodniopomorskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Siedlice”
Położenie na mapie powiatu łobeskiego
Mapa konturowa powiatu łobeskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Siedlice”
Ziemia53°36′50″N 15°29′05″E/53,613889 15,484722[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Siedlice (niem.: Zeitlitz) – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie łobeskim, w gminie Radowo Małe[3][4].

W latach 1975–1998 wieś należała administracyjnie do województwa szczecińskiego.

Integralne części wsi[edytuj | edytuj kod]

Integralne części wsi Siedlice[3][4]
SIMC Nazwa Rodzaj
0782310 Sułkowo przysiółek

Historia[edytuj | edytuj kod]

Wieś tę w spadku po rodzicach (Otto von Borck i Anna zd. von Schwiecheld) w roku 1568 otrzymała Sydonia von Borck[5]. W latach 1818-1945 miejscowość administracyjnie należała do Landkreis Regenwalde (Powiat Resko) z siedzibą do roku 1860 w Resku, a następnie w Łobzie[6]. W latach 1975–1998 miejscowość należała do województwa szczecińskiego. Na przedwojennych polskich mapach taktycznych wieś nosiła nazwę Siedlucice.

Dworek z oficyną, cmentarz przykościelny, cmentarz za wsią, znaczna część przedwojennej zabudowy mieszkalnej i gospodarczej (np. gorzelnia) oraz linia wąskotorowa zostały rozebrane, zdewastowane lub zlikwidowane.

Atrakcje[edytuj | edytuj kod]

We wsi znajduje się wpisany do rejestru zabytków zabytkowy kościół z dobrze zachowanymi witrażami (Kl.V.0/5/58), oraz zabytkowy park dworski (Kl.I.5340/22/79)[7]. Kościół pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia NMP zbudowany został w XVIII w. (rok 1743 lub 1793) i jest to świątynia o konstrukcji ryglowej z drewna bukowego na rzucie prostokąta, z 5-bocznie zamkniętym prezbiterium, z dwukondygnacyjną wieżą włączoną częściowo w korpus nawy, z barokowym hełmem wieży zwieńczonym sterczyną, z kulą i krzyżem. W kościele jest ołtarz w formie tryptyku z figurą Matki Bożej z Dzieciątkiem w centrum i figurami świętych po bokach, 2 witraże z postaciami Świętych Apostołów Piotra i Pawła, XIX w. ambona w kształcie kielicha oraz wzdłuż płd.-zach. ściany szczytowej przy części ścian długich, drewniana empora, wsparta na 4 słupach[8]. Na inną datę budowy starszego kościoła w Siedlicach może wskazywać dzwon z 1664 r., ufundowany przez Konrada von Goltze, rodzinę Borków, pastora, oraz sołtysa wsi.

Na początku XXI wieku filialny kościół w Siedlicach został odrestaurowany z inicjatywy Bronisława Jałowca, proboszcza z Mieszewa[9] oraz miejscowego komitetu społecznego.

Park dworski powstał w drugiej połowie XIX w. (około 1874 r.) początkowo o powierzchni 14,24 morgi (1 morga pruska duża to około 0,6 ha), a obecnie zajmuje powierzchnię 3,50 ha. Park miał charakter krajobrazowy z dużym stawem i szpalerem głogowym[8].

W siedlickim parku znajduje się głaz narzutowy „Maćkowe łoże” o obwodzie 16 m z którym związane są i legendy co do pogańskiego jego przeznaczenia i historia rodu Borków[10].

Kalendarium[edytuj | edytuj kod]

  • 1568 Umiera mieszkający w Strzmielach (zw. „Wilczym Gniazdem”) Otto von Borck, dotychczasowy właściciel Siedlic.
  • 1568 Wieś w spadku po rodzicach otrzymuje słynna Sydonia von Borck[5].
  • 1597 Ulrich von Borcke (brat Sydonii – właściciel Łagiewnik) przekazuje dobra w Siedlicach na rzecz syna Ottona, który dzieli wieś na dwie części. Ulrich umiera w roku 1603[11].
  • Do XVII w. Siedlce stanowiły lenno von Borcke[12].
  • 1607 Otto von Borck nie wykupuje zastawionej wsi i tym sposobem wieś staje się własnością Josta von Borck.
  • 1664 Obok majątku istniała wieś z sołtysem[11][13].
  • 1664 Właścicielem majątku był Konrad von Goltze[12].
  • 1664 Dzwon do kościoła funduje Konrad von Goltze, ród Borków, pastor i sołtys[11][13].
  • XVII w. Siedlice były w posiadaniu rodzin von Borck, von Goltze i von Wedel.
  • XVII Siedlice były kościołem filialnym parafii w Strzmielu[13].
  • 1723 Tajny radca dworu Johann Jacob von Wendelm wykupił cały majątek[12][14].
  • 1731 Siedlice kupił Georg Heinrich von Petersen[11][12][13].
  • 1743 Johann Weichbrodt był pastorem i właścicielem wsi[11][13].
  • 1772 Gottfried Brahz wydzierżawia majątek na 80 lat[11][13].
  • 1793 Zbudowano kościół ryglowy[13].
  • 1795 Gottfried Brahz przekazuje majątek swojemu siostrzeńcowi Christianowi Gottfriedowi Wille[11][13].
  • 1818-1945 Siedlice były w powiecie Regenwalde (Resko)[13].
  • I połowa XIX w. Zbudowano oficynę przy dworku (II kondygnacje). Rozebrana w 1998 r.
  • 1852 Rodziny Wille i Brahz sprzedają Siedlice Klausowi von der Decken z Królestwa Hanoweru, który jako cudzoziemiec otrzymał specjalne zezwolenie od króla Wilhelma I na posiadanie ziemi w Królestwie Pruskim[11][13].
  • 1870 Siedlice liczą około 366 mieszkańców[11][13].
  • 1870 Gospodarstwo kościelne w Siedlicach miało 23 morgi i nowy dom zakrystiana[11].
  • 1874 We wsi obok majątku było 11 pewnych gospodarstw chłopskich o łącznej powierzchni 1087 mórg z których utrzymywało się 27 rodzin. Było w gospodarstwach chłopskich 18 budynków mieszkalnych i 1 przemysłowy. W majątku było 15 budynków mieszkalnych[11][13].
  • 1874 Pierwsza wzmianka o dworku i parku[12].
  • 1874 Folwarki w Siedlicach i w Sułkowie należały do Klausa von der Decken i liczyły one razem 3234 morgi, oraz 37 lub 38 sztuk bydła i 2304 owce[11].
  • 1874 We wsi istniała szkoła mająca własne gospodarstwo (9,47 morgi) do której uczęszcza 65 dzieci[11][13].
  • 1884 Zbudowano gorzelnię[13].
  • 1888 Właścicielem Siedlic był Hans von Diest.
  • 1892 W folwarku należącym do rodziny von Diest funkcjonował gorzelnia, krochmalnia i mleczarnia, oraz 45 koni, 194 rogacizny, 188 trzody chlewnej. Areał to 727 hektarów[13].
  • 1896 Zbudowano linię kolei wąskotorowej przez Siedlice (odcinek Dobra-Łobez).
  • początek XX w. Zbudowano nową szkołę i założono nowy cmentarz otoczony kamiennym murem ze szpalerem świerkowym[11][13].
  • 1908 Siedlice liczą około 275 mieszkańców w tym 141 związanych z majątkiem[11].
  • 1925 Siedlice liczą 509 mieszkańców w tym 274 mężczyzn (53,8%)i 235 kobiet (46,2%)z tego 503 osoby to protestanci (98,8%), 6 osób to katolicy (1,2%)[13].
  • 1928 Folwark należał do Hansa von Diest i liczył on 896 (898) ha[12]. Posiada hodowlę koni pełnej krwi, gorzelnię i krochmalnię[13].
  • 1932 Siedlice liczą około 509 mieszkańców. We wsi żyło 91 rodzin mieszkających w 54 budynkach mieszkalnych[11][13].
  • 1933 Siedlice liczą 471 mieszkańców[15].
  • 1938 Siedlice liczą 668 mieszkańców i 104 mieszkania.
  • 1939 Siedlice liczą 443 mieszkańców[15].
  • 1945 Pierwsi osadnicy (pionierzy): Korniluk Janina (15.10.1945), Ligęza Michał, Soroka Leon, Dziewiecki Marian, Adamczyk Władysław, Adamczyk Stanisław, Torpiłowski[16].
  • 1945-49 Folwark własnością PFZ[13].
  • 1946 Kolejni osadnicy: Warsz Antoni, Ziubryniewicz Michał, Krekora Stanisław[16].
  • 1946 W Siedlicach powstaje czteroklasowa szkoła podstawowa, której założycielem i pierwszym kierownikiem jest p. Marian Dziewiecki[17][18].
  • 1947 Kolejni osadnicy: Szurgot, Dawlud[16].
  • 1949–1991 PGR (zakład Kombinatu w Węgorzynie)[12] w Siedlicach powstały na majątku PNZ. Pierwszy kierownik – Tiloch, pierwszy traktorzysta – Bronisław Stachera. Kolejni kierownicy to: Ekwiński, Sel Maksymilian, Masłowski, Obolik, Glin, Kmieć Henryk[16].
  • 1960 Powstaje komitet budowy nowej szkoły w Siedlicach[18].
  • 1964 Powstaje drużyna harcerska (19 Drużyna Harcerska im. gen. Karola Świerczewskiego) przemianowana następnie na Harcerską Drużynę Pożarniczą[19].
  • 1970 Rozebrano całkowicie dworek[11].
  • 1971 Otwarcie nowej szkoły w Siedlicach w ramach ogólnopolskiej akcji 1000 szkół na 1000-lecie Państwa Polskiego[17][18].
  • 1991 Likwidacja ruchu pasażerskiego koleją wąskotorową.
  • 1992 Folwark był własnością AWRSP[13].
  • 1995 Likwidacja ruchu towarowego koleją wąskotorową i rozebranie torów kolejowych od Mieszewa do Łobza.
  • 1998 Rozebrano oficynę pałacową[11].

Galeria[edytuj | edytuj kod]

  • Siedlice – widok od strony Borkowa Wielkiego
    Siedlice – widok od strony Borkowa Wielkiego
  • Witraże w Siedlicach po renowacji
    Witraże w Siedlicach po renowacji
  • Siedlice – przedwojenny widok dworku i oficyny
    Siedlice – przedwojenny widok dworku i oficyny
  • Dzwon kościelny w Siedlicach przed renowacją (rocznik 1926)
    Dzwon kościelny w Siedlicach przed renowacją (rocznik 1926)
  • Herb gminy projektu Norberta Leśniewicza
    Herb gminy projektu Norberta Leśniewicza
  • Widok na starą szkołę w Siedlicach
    Widok na starą szkołę w Siedlicach
  • Szkoła Podstawowa w Siedlicach
    Szkoła Podstawowa w Siedlicach

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 121854
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1159 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  4. ↑ a b GUS. Rejestr TERYT
  5. ↑ a b Strona internetowa rodu von Borcke.
  6. ↑ Deutsche Verwaltungsgeschichte Pommern, Kreis Regenwalde. verwaltungsgeschichte.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-03)]..
  7. ↑ Zabytki, gmina Radowo Małe. [w:] Powiat łobeski [on-line]. [dostęp 2013-01-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-06)]. (pol.).
  8. ↑ a b Z dziejów ziemi łobeskiej [1].
  9. ↑ Tygodnik Niedziela 35/2004 [2].
  10. ↑ Powiat łobeski [3].
  11. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Piotr Ciechański.
  12. ↑ a b c d e f g Siedlice – park dworski.
  13. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Zbigniew Harbuz – Kalendarium...
  14. ↑ Zbigniew Harbuz – Kalendarium.[4].
  15. ↑ a b 1939 rok, https://web.archive.org/web/20170903051910/http://www.verwaltungsgeschichte.de/regenwalde.html.
  16. ↑ a b c d Krystyna Leśniewicz.
  17. ↑ a b [5] Leksykon.
  18. ↑ a b c [6] Historia SP Siedlice.
  19. ↑ Kronika...

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Zbigniew Harbuz:Kalendarium ziemi i powiatu łobeskiego, Łabuź, Łobez 2007, ISSN 1509-6378.
  • Z dziejów ziemi łobeskiej – praca zbiorowa pod redakcją Tadeusza Białeckiego, Instytut Zachodniopomorski, Szczecin 1971.
  • Piotr Ciechański: Siedlice – studium krajobrazu kulturowego – praca semestralna pod redakcją Kazimierza Chojnackiego. Siedlice, 2003.
  • Siedlice – park dworski – ekspertyza ogólna. Pracownia Konserwacji Zabytków, Szczecin 1978.
  • Krystyna Leśniewicz: Wywiad środowiskowy. Siedlice, 2013.
  • Kronika Drużyny Harcerskiej T. I-V. Siedlice 1964-2000.
  • Leksykon oświaty zachodniopomorskiej – Kazimierz Chojnacki - Powiat łobeski (s.553-558), praca zbiorowa od redakcją Czesława Plewki. CDiDN Szczecin 2005. ISBN 83-89882-75-2.
  • Parafia pw. św. Józefa w Mieszewie. „Tygodnik Katolicki Niedziela” Edycja szczecińska 35/2004.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Gmina Radowo Małe
Wsie
Kolonie
Osady
Integralne cz.
miejscowości

Herb gminy Radowo Małe

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Siedlice_(powiat_łobeski)&oldid=72574385”