Zamek biskupów wrocławskich w Ujeździe

Zamek biskupów wrocławskich w Ujeździe
(ruiny)

nr rej. 884/64 z 15.05.1964
Widok od strony południowej
Państwo	Polska
Miejscowość	Ujazd
Zniszczono	1945
Położenie na mapie województwa opolskiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie Polski Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:building}

{{Budynek infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | alt zdjęcia = | współrzędne = | nazwa oryginalna = Nieznane pola: "sekundN", "sekundE", "minutE", "stopniN", "minutN" oraz "stopniE".

Widok od strony Placu Zamkowego (południowo-wschodniej)

Zamek biskupów wrocławskich w Ujeździe – ruina budowli, której początki sięgają XIII wieku. Rozbudowany w XIV wieku w stylu gotyckimi i przebudowany w stylu renesansowym w wieku XVI. W XVIII wieku założenie przebudowano na barokowy pałac.

Faza gotycka

Pierwotny zamek powstał w Ujeździe w połowie XIII wieku i należał do biskupów wrocławskich. Obiekt ten miał formę murowanej czworobocznej wieży otoczonej dwoma fosami dwoma wałami. W wieży rezydował wyznaczony przez biskupa zarządca, ściągający podatki oraz dbający o bezpieczeństwo w okolicy. Jeszcze w XIII wieku dobudowano do wieży, stojącej w zachodniej części istniejącej zabudowy, nowy czworobok murów, który utworzył niewielki dziedziniec. W XIV wieku w narożniku południowo-zachodnim zbudowano budynek ceglany. W 1370 roku biskup wrocławski, po przegranej wojnie z księciem opolskim Bolkiem III, zmuszony został do zburzenia fortyfikacji. Król czeski Karol IV Luksemburski, ówczesny pan Śląska oraz senior Bolka III doprowadził do ugody, ale warunkiem miała być m.in. zniesienie warownego charakteru zamku. Zamek pozostał w rękach biskupów wrocławskich do 1443, a następnie przeszedł we władanie księcia Bolka V. W 1524 roku opisany jest jako ruina i sprzedany Mikołajowi Dluhomilowi.

Faza renesansowa

W 1580 roku zakończono dużą przebudowę zamku w stylu renesansowym. W jej trakcie dawny dziedziniec zamku gotyckiego wypełniła zabudowa ze zdobioną reliefowym ornamentem długą sienią biegnącą od wejścia w ścianie wschodniej w kierunku dawnej wieży. W 1609 roku właścicielem został Mikołaj Kochticki. Przypuszczalnie zamek został uszkodzony podczas Wojny trzydziestoletniej. W 1676 roku zamek przejmuje rodzina Praschma.

Faza barokowa

Po 1729 roku zamek właścicielem został Henryk Sobek i do najstarszego zachodniego skrzydła dobudował od wschodu i południa zabudowania w kształcie litery L. Dawny zamek zwrócony był ku wschodowi, gdzie znajdowała się główna brama wjazdowa. Całość założenia nabrała cech barokowej rezydencji pałacowej.

Ostatnimi właścicielami zamku (od 1838) była rodzina książęca Hohenlohe (Fürsten zu Hohenlohe-Öhringen und Herzöge von Ujest), których potomkowie nadal żyją w Niemczech. Resztki herbu rodu znajdują się nad zamurowaną bramą wjazdową.

Kres świetności zamku nadszedł w styczniu 1945 podczas zdobywania miasta przez Armię Czerwoną – w czasie walk oraz bezpośrednio po nich zarówno renesansowa rezydencja jak i duża część miasta została spalona i zniszczona przez Armię Czerwoną. Z zamku pozostały do dnia dzisiejszego resztki ścian z fragmentami zdobień. Ruiny są obecnie w coraz gorszym stanie i grożą zawaleniem.

Pod zamkiem znajdują się także piwnice.

Bibliografia

• Studium Konserwatorskie, „Studium Konserwatorskie Miasta Studium historyczno – urbanistyczne do planu przestrzennego miasta Ujazd Śląski” Wrocław 1957
• Studium Historyczno – Architektoniczne Zamku w Ujeździe Śląskim, PKZ Wrocław 1975
• Inwentaryzacja Architektoniczno - Konserwatorska, PKZ Wrocław 1977