Maurycy Allerhand: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
int.
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
→‎Życiorys: drobne merytoryczne, źródła/przypisy
Linia 20: Linia 20:


== Życiorys ==
== Życiorys ==
Pochodził z zamożnej [[Żydzi|żydowskiej]] rodziny właściciela ziemskiego. Ukończył gimnazjum w [[Rzeszów|Rzeszowie]], po czym podjął studia na [[Uniwersytet Wiedeński|Uniwersytecie Wiedeńskim]]. [[doktor (stopień naukowy)|Stopień doktora]] praw uzyskał tam w 1892. Po powrocie do Galicji zamieszkał we Lwowie i rozpoczął praktykę [[adwokat|adwokacką]]. W 1900 otworzył samodzielną kancelarię adwokacką, jednocześnie publikował w czasopismach krajowych i zagranicznych rozprawy, artykuły i monografie prawnicze. Był współpracownikiem czasopisma „Reforma Sądowa” w zakresie ustawodawstwa naftowego<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Podział pracy między P. T. współpracowników „Reformy sądowej” | czasopismo = [[Reforma Sądowa]] | wolumin = 6, 7, 8 | strony = 86 | data = 1907 | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=276026}}</ref>. W 1909 [[habilitacja|habilitował]] się na [[Lwowski Uniwersytet Narodowy im. Iwana Franki|Uniwersytecie Lwowskim]] w dziedzinie prawa procesowego na podstawie pracy ''Podstęp w procesie''. Wiele prac ogłosił także w [[język niemiecki|języku niemieckim]], głównie publikował jednak w [[język polski|języku polskim]]. Od 1910 profesor na Uniwersytecie Lwowskim, w 1917 został mianowany profesorem nadzwyczajnym, w 1922 – zwyczajnym. Pełnił funkcję kuratora Towarzystwa Żydowskich Słuchaczy Prawa UJK<ref>{{Cytuj książkę | autor = [[Jan Draus]] | tytuł = Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie 1918–1946. Portret kresowej uczelni | wydawca = [[Księgarnia Akademicka]] | miejsce = Kraków | data = 2007 | strony = 62 | isbn = 978-83-7188-964-6}}</ref>. Wykładał także na [[Studium Dyplomatyczne Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie|Studium Dyplomatycznym Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie]]. 22 sierpnia 1919 został mianowany członkiem [[Komisja Kodyfikacyjna|Komisji Kodyfikacyjnej RP]]. W 1922 z ramienia Koła Żydowskiego został wybrany przez [[Sejm Rzeczypospolitej Polskiej I kadencji (1922–1927)|Sejm RP I kadencji]] członkiem [[Trybunał Stanu|Trybunału Stanu]]<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Trybunał Stanu | czasopismo = [[Tydzień Płocki]] | strony = 3 | data = Nr 4 z 26 marca 1924 | url = http://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/plain-content?id=15976}}</ref>. W 1929 był także prezesem Żydowskiej Gminy Wyznaniowej. Został członkiem żydowskiej loży masońskiej Izraelickie Stowarzyszenie Humanitarne. Nie angażował się politycznie, reprezentował postawę pełnej [[asymilacja narodowa|asymilacji]] z narodem i państwem polskim. Przez cały czas prowadził praktykę adwokacką. Pracował też naukowo: wykładał prawo egzekucyjne, prawo niesporne i konkursowe, historię i organizację sądownictwa, adwokatury i notariatu, prawo ubezpieczeniowe w lotnictwie. Do 1933 był kierownikiem Zakładu Prawa Handlowego i Wekslowego. Zapraszał często młodych prawników na seminaria w swym gabinecie. Uczestnikami tych seminariów byli znani później polscy prawnicy: [[Karol Koranyi]], [[Kazimierz Przybyłowski]], [[Ludwik Dworzak]]. Do udziału w seminariach prof. Allerhanda przyznawali się też [[Jerzy Sawicki]] i [[Stefan Rozmaryn|Stefan Rozmaryn-Kwieciński]].
Pochodził z zamożnej [[Żydzi|żydowskiej]] rodziny właściciela ziemskiego. Ukończył polskie gimnazjum w [[Rzeszów|Rzeszowie]] gdzie w 1887 zdał maturę (z odznaczeniem), po czym podjął studia na [[Uniwersytet Wiedeński|Uniwersytecie Wiedeńskim]]. [[doktor (stopień naukowy)|Stopień doktora]] praw uzyskał tam w 1892. Po powrocie do Galicji zamieszkał we Lwowie i rozpoczął praktykę [[adwokat|adwokacką]]. W 1900 otworzył samodzielną kancelarię adwokacką, jednocześnie publikował w czasopismach krajowych i zagranicznych rozprawy, artykuły i monografie prawnicze. Był współpracownikiem czasopisma „Reforma Sądowa” w zakresie ustawodawstwa naftowego<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Podział pracy między P. T. współpracowników „Reformy sądowej” | czasopismo = [[Reforma Sądowa]] | wolumin = 6, 7, 8 | strony = 86 | data = 1907 | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=276026}}</ref>. W 1909 [[habilitacja|habilitował]] się na [[Lwowski Uniwersytet Narodowy im. Iwana Franki|Uniwersytecie Lwowskim]] w dziedzinie prawa procesowego na podstawie pracy ''Podstęp w procesie''. Wiele prac ogłosił także w [[język niemiecki|języku niemieckim]], głównie publikował jednak w [[język polski|języku polskim]]. Od 1910 profesor na Uniwersytecie Lwowskim, w 1917 został przez cesarza Franciszka Józefa mianowany profesorem nadzwyczajnym, a w 1921 przez Józefa Piłsudskiego profesorem zwyczajnym<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = Maurycy Allerhand napisał prawo, które obowiązywało od 1934 do 2003 r. Zginął, gdy próbował pomóc kobiecie katowanej przez policjanta |czasopismo = wyborcza.pl |data dostępu = 2018-09-24 |url = http://wyborcza.pl/AkcjeSpecjalne/7,155762,23949582,maurycy-allerhand-napisal-prawo-ktore-obowiazywalo-od-1934.html |język = pl-PL}}</ref>. Pełnił funkcję kuratora Towarzystwa Żydowskich Słuchaczy Prawa UJK<ref>{{Cytuj książkę | autor = [[Jan Draus]] | tytuł = Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie 1918–1946. Portret kresowej uczelni | wydawca = [[Księgarnia Akademicka]] | miejsce = Kraków | data = 2007 | strony = 62 | isbn = 978-83-7188-964-6}}</ref>. Wykładał także na [[Studium Dyplomatyczne Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie|Studium Dyplomatycznym Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie]]. 22 sierpnia 1919 został mianowany członkiem [[Komisja Kodyfikacyjna|Komisji Kodyfikacyjnej RP]]. W 1922 z ramienia Koła Żydowskiego został wybrany przez [[Sejm Rzeczypospolitej Polskiej I kadencji (1922–1927)|Sejm RP I kadencji]] członkiem [[Trybunał Stanu|Trybunału Stanu]]<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Trybunał Stanu | czasopismo = [[Tydzień Płocki]] | strony = 3 | data = Nr 4 z 26 marca 1924 | url = http://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/plain-content?id=15976}}</ref>. W 1929 był także prezesem Żydowskiej Gminy Wyznaniowej. Został członkiem żydowskiej loży masońskiej Izraelickie Stowarzyszenie Humanitarne. Nie angażował się politycznie, reprezentował postawę pełnej [[asymilacja narodowa|asymilacji]] z narodem i państwem polskim. Przez cały czas prowadził praktykę adwokacką. Pracował też naukowo: wykładał prawo egzekucyjne, prawo niesporne i konkursowe, historię i organizację sądownictwa, adwokatury i notariatu, prawo ubezpieczeniowe w lotnictwie. Do 1933 był kierownikiem Zakładu Prawa Handlowego i Wekslowego. Zapraszał często młodych prawników na seminaria w swym gabinecie. Uczestnikami tych seminariów byli znani później polscy prawnicy: [[Karol Koranyi]], [[Kazimierz Przybyłowski]], [[Ludwik Dworzak]]. Do udziału w seminariach prof. Allerhanda przyznawali się też [[Jerzy Sawicki]] i [[Stefan Rozmaryn|Stefan Rozmaryn-Kwieciński]].


W latach 1932–1933 ogłosił dwuczęściowy komentarz do Kodeksu Postępowania Cywilnego, w 1935 Komentarz do Kodeksu Handlowego, zaś w 1937 komentarz do Prawa Upadłościowego. Jego dorobek naukowy obejmuje ponad 1000 pozycji, w tym prace z zakresu prawa procesowego, cywilnego handlowego i etnografii. Został członkiem pierwszego komitetu redakcyjnego pisma [[Nowy Proces Cywilny|„Nowy Proces Cywilny”]], powołanego w 1933<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Co przynosi prasa prawnicza? Nowy Proces Cywilny | czasopismo = [[Czasopismo Sędziowskie]] | wolumin = 2 | strony = 76 | data = 1933 | url = http://dlibra.umcs.lublin.pl/dlibra/plain-content?id=7400}}</ref>.
W latach 1932–1933 ogłosił dwuczęściowy komentarz do Kodeksu Postępowania Cywilnego, w 1935 Komentarz do Kodeksu Handlowego, zaś w 1937 komentarz do Prawa Upadłościowego. Jego dorobek naukowy obejmuje ponad 1000 pozycji, w tym prace z zakresu prawa procesowego, cywilnego handlowego i etnografii. Został członkiem pierwszego komitetu redakcyjnego pisma [[Nowy Proces Cywilny|„Nowy Proces Cywilny”]], powołanego w 1933<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Co przynosi prasa prawnicza? Nowy Proces Cywilny | czasopismo = [[Czasopismo Sędziowskie]] | wolumin = 2 | strony = 76 | data = 1933 | url = http://dlibra.umcs.lublin.pl/dlibra/plain-content?id=7400}}</ref>.


Po wybuchu [[II wojna światowa|II wojny światowej]], [[Agresja ZSRR na Polskę|agresji ZSRR na Polskę]] i nastaniu [[Okupacja sowiecka ziem polskich (1939–1941)|okupacji sowieckiej]] oraz reorganizacji uniwersytetu prowadził wykłady na wydziale prawa. Po [[Atak Niemiec na ZSRR|ataku Niemiec na ZSRR]] i nastaniu [[Okupacja niemiecka ziem polskich (1939–1945)|okupacji niemieckiej]] odmówił przyjęcia stanowiska przewodniczącego [[Judenrat]]u motywując decyzję podeszłym wiekiem i złym stanem zdrowia<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.jhi.pl/uploads/inventory/file/61/Teka_lwowska_229.pdf | tytuł = Teka lwowska. Lata: 1898–1928, 1941–1942 | autor = Magdalena Siek | data = 2010 | opublikowany = [[Żydowski Instytut Historyczny]] | strony = 2 | data dostępu = 2015-05-13}}</ref>. Zmuszony do zamieszkania w [[Getto lwowskie|getcie lwowskim]]. Dnia 10 sierpnia 1942 wywieziony wraz z żoną do [[Obóz janowski|obozu janowskiego]], gdzie oboje zostali zamordowani przez rozstrzelanie. Ciała ofiar spalono, a prochy rozsypano. Jego syn [[Joachim Allerhand|Joachim]] (1897–1970), synowa [[Zina Allerhand|Zina]] (1908–1978) i wnuk [[Leszek Allerhand|Leszek]] (1931–2018) uratowali się z [[Holocaust]]u.
Po wybuchu [[II wojna światowa|II wojny światowej]], [[Agresja ZSRR na Polskę|agresji ZSRR na Polskę]] i nastaniu [[Okupacja sowiecka ziem polskich (1939–1941)|okupacji sowieckiej]] został usunięty z uniwersytetu lwowskiego, w związku z czym zatrudnił się wraz z synem w spółdzielni Kultigruszka produkującej drewniane zabawki<ref name=":0" />. Po pewnym czasie jednak pozwolono mu wykładać, ale jedynie prawo o notariacie<ref name=":0" />. Po [[Atak Niemiec na ZSRR|ataku Niemiec na ZSRR]] i nastaniu we Lwowie 1 sierpnia 1941 roku [[Okupacja niemiecka ziem polskich (1939–1945)|okupacji niemieckiej]] został na krótko aresztowany i wyrzucony ze swojego mieszkania przy ul. Jagiellońskiej 20/22. Początkowo mieszkał u syna na ulicy Sobieskiego, ale w listopadzie 1941 cała rodzina znalazła się w [[Getto lwowskie|getcie lwowskim]]<ref name=":0" />. Odmówił przyjęcia stanowiska przewodniczącego [[Judenrat]]u motywując decyzję podeszłym wiekiem i złym stanem zdrowia<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.jhi.pl/uploads/inventory/file/61/Teka_lwowska_229.pdf | tytuł = Teka lwowska. Lata: 1898–1928, 1941–1942 | autor = Magdalena Siek | data = 2010 | opublikowany = [[Żydowski Instytut Historyczny]] | strony = 2 | data dostępu = 2015-05-13}}</ref>. W dniu 10 sierpnia 1942 został wywieziony wraz z żoną i wnukiem do [[Obóz janowski|obozu janowskiego]], gdzie zostali zamordowani przez rozstrzelanie. Córka z wnuczką zginęła w Treblince<ref name=":0" />. Jego syn [[Joachim Allerhand|Joachim]] (1897–1970), synowa [[Zina Allerhand|Zina]] (1908–1978) i wnuk [[Leszek Allerhand|Leszek]] (1931–2018) uciekli z getta i uratowali się z [[Holocaust]]u jako jedyni z 35-osobowego klanu lwowskich Allerhandów<ref name=":0" />.


Symboliczny grób Maurycego Allerhanda i jego żony Salomei znajduje się na [[Nowy cmentarz żydowski w Krakowie|nowym cmentarzu żydowskim]] w [[Kraków|Krakowie]]. W 2009 został patronem fundacji prawniczej – ''[[Instytut Allerhanda]]'' z siedzibą w Krakowie.
Symboliczny grób Maurycego Allerhanda i jego żony Salomei znajduje się na [[Nowy cmentarz żydowski w Krakowie|nowym cmentarzu żydowskim]] w [[Kraków|Krakowie]]. W 2009 został patronem fundacji prawniczej – ''[[Instytut Allerhanda]]'' z siedzibą w Krakowie.

Wersja z 11:17, 24 wrz 2018

Maurycy Allerhand
{{{alt grafiki}}}
Data i miejsce urodzenia

28 czerwca 1868
Rzeszów, Austro-Węgry

Data i miejsce śmierci

po 10 sierpnia 1942
Lwów, Polska pod okupacją III Rzeszy

Zawód, zajęcie

prawnik, adwokat

Multimedia w Wikimedia Commons
Grobowiec rodziny Allerhandów na nowym cmentarzu żydowskim w Krakowie

Maurycy Mojżesz Allerhand (ur. 28 czerwca 1868 w Rzeszowie, zm. w sierpniu 1942 we Lwowie) – polski prawnik, cywilista, adwokat, profesor Wydziału Prawa Uniwersytetu Lwowskiego.

Życiorys

Pochodził z zamożnej żydowskiej rodziny właściciela ziemskiego. Ukończył polskie gimnazjum w Rzeszowie gdzie w 1887 zdał maturę (z odznaczeniem), po czym podjął studia na Uniwersytecie Wiedeńskim. Stopień doktora praw uzyskał tam w 1892. Po powrocie do Galicji zamieszkał we Lwowie i rozpoczął praktykę adwokacką. W 1900 otworzył samodzielną kancelarię adwokacką, jednocześnie publikował w czasopismach krajowych i zagranicznych rozprawy, artykuły i monografie prawnicze. Był współpracownikiem czasopisma „Reforma Sądowa” w zakresie ustawodawstwa naftowego[1]. W 1909 habilitował się na Uniwersytecie Lwowskim w dziedzinie prawa procesowego na podstawie pracy Podstęp w procesie. Wiele prac ogłosił także w języku niemieckim, głównie publikował jednak w języku polskim. Od 1910 profesor na Uniwersytecie Lwowskim, w 1917 został przez cesarza Franciszka Józefa mianowany profesorem nadzwyczajnym, a w 1921 przez Józefa Piłsudskiego profesorem zwyczajnym[2]. Pełnił funkcję kuratora Towarzystwa Żydowskich Słuchaczy Prawa UJK[3]. Wykładał także na Studium Dyplomatycznym Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. 22 sierpnia 1919 został mianowany członkiem Komisji Kodyfikacyjnej RP. W 1922 z ramienia Koła Żydowskiego został wybrany przez Sejm RP I kadencji członkiem Trybunału Stanu[4]. W 1929 był także prezesem Żydowskiej Gminy Wyznaniowej. Został członkiem żydowskiej loży masońskiej Izraelickie Stowarzyszenie Humanitarne. Nie angażował się politycznie, reprezentował postawę pełnej asymilacji z narodem i państwem polskim. Przez cały czas prowadził praktykę adwokacką. Pracował też naukowo: wykładał prawo egzekucyjne, prawo niesporne i konkursowe, historię i organizację sądownictwa, adwokatury i notariatu, prawo ubezpieczeniowe w lotnictwie. Do 1933 był kierownikiem Zakładu Prawa Handlowego i Wekslowego. Zapraszał często młodych prawników na seminaria w swym gabinecie. Uczestnikami tych seminariów byli znani później polscy prawnicy: Karol Koranyi, Kazimierz Przybyłowski, Ludwik Dworzak. Do udziału w seminariach prof. Allerhanda przyznawali się też Jerzy Sawicki i Stefan Rozmaryn-Kwieciński.

W latach 1932–1933 ogłosił dwuczęściowy komentarz do Kodeksu Postępowania Cywilnego, w 1935 Komentarz do Kodeksu Handlowego, zaś w 1937 komentarz do Prawa Upadłościowego. Jego dorobek naukowy obejmuje ponad 1000 pozycji, w tym prace z zakresu prawa procesowego, cywilnego handlowego i etnografii. Został członkiem pierwszego komitetu redakcyjnego pisma „Nowy Proces Cywilny”, powołanego w 1933[5].

Po wybuchu II wojny światowej, agresji ZSRR na Polskę i nastaniu okupacji sowieckiej został usunięty z uniwersytetu lwowskiego, w związku z czym zatrudnił się wraz z synem w spółdzielni Kultigruszka produkującej drewniane zabawki[2]. Po pewnym czasie jednak pozwolono mu wykładać, ale jedynie prawo o notariacie[2]. Po ataku Niemiec na ZSRR i nastaniu we Lwowie 1 sierpnia 1941 roku okupacji niemieckiej został na krótko aresztowany i wyrzucony ze swojego mieszkania przy ul. Jagiellońskiej 20/22. Początkowo mieszkał u syna na ulicy Sobieskiego, ale w listopadzie 1941 cała rodzina znalazła się w getcie lwowskim[2]. Odmówił przyjęcia stanowiska przewodniczącego Judenratu motywując decyzję podeszłym wiekiem i złym stanem zdrowia[6]. W dniu 10 sierpnia 1942 został wywieziony wraz z żoną i wnukiem do obozu janowskiego, gdzie zostali zamordowani przez rozstrzelanie. Córka z wnuczką zginęła w Treblince[2]. Jego syn Joachim (1897–1970), synowa Zina (1908–1978) i wnuk Leszek (1931–2018) uciekli z getta i uratowali się z Holocaustu jako jedyni z 35-osobowego klanu lwowskich Allerhandów[2].

Symboliczny grób Maurycego Allerhanda i jego żony Salomei znajduje się na nowym cmentarzu żydowskim w Krakowie. W 2009 został patronem fundacji prawniczej – Instytut Allerhanda z siedzibą w Krakowie.

Przypisy

  1. ↑ Podział pracy między P. T. współpracowników „Reformy sądowej”. „Reforma Sądowa”. 6, 7, 8, s. 86, 1907. 
  2. ↑ a b c d e f Maurycy Allerhand napisał prawo, które obowiązywało od 1934 do 2003 r. Zginął, gdy próbował pomóc kobiecie katowanej przez policjanta, „wyborcza.pl” [dostęp 2018-09-24] (pol.).
  3. ↑ Jan Draus: Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie 1918–1946. Portret kresowej uczelni. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2007, s. 62. ISBN 978-83-7188-964-6.
  4. ↑ Trybunał Stanu. „Tydzień Płocki”, s. 3, Nr 4 z 26 marca 1924. 
  5. ↑ Co przynosi prasa prawnicza? Nowy Proces Cywilny. „Czasopismo Sędziowskie”. 2, s. 76, 1933. 
  6. ↑ Magdalena Siek: Teka lwowska. Lata: 1898–1928, 1941–1942. Żydowski Instytut Historyczny, 2010. s. 2. [dostęp 2015-05-13].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Komisja Kodyfikacyjna
Prezydenci
Wiceprezydenci
Członkowie Wydziału Cywilnego
Członkowie Wydziału Karnego
Projekty ustaw

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Maurycy_Allerhand&oldid=54553394”