Nieman: Różnice pomiędzy wersjami

Nieman
	; Ruiny zamku
Herb	Flaga
Państwo	Rosja
Powierzchnia	14 km²
Wysokość	20 m n.p.m.
Populacja (2017); • liczba ludności	; 10 931
Nr kierunkowy	40162
Kod pocztowy	238710
	Położenie na mapie obwodu królewieckiego Nieman
	Położenie na mapie Rosji Nieman
	55°02′N 22°02′E/55,033333 22,033333
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Przeglądaj historię interaktywnie

(Pokaż wszystkie zmiany oczekujące na przejrzenie)

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 14:40, 26 lis 2018

Nieman, Ragneta^[2] (ros. Неман, niem. hist. Ragnit, lit. Ragainė) – miasto w Rosji, w obwodzie kaliningradzkim, siedziba administracyjna rejonu niemanskiego. W 2005 roku liczyło 12,4 tys. mieszkańców.

Miejscowość położona jest na lewym brzegu rzeki Niemen, przy granicy z Litwą, ok. 8 km na wschód od Sowiecka.

Historia

Miasto założone na miejscu pruskiego grodu, który był centralnym ośrodkiem pruskiej krainy Skalowii, zdobytego w 1277 przez Krzyżaków. W 1289 roku Piotr z Dusburga wzmiankował istnienie w Ragnecie castrum. W 1291 roku odnotowano pierwszego komtura^[3]. W latach 1397–1409^[4] Krzyżacy zbudowali zamek nazwany Landeshutte będący siedzibą komturii. Nazwa ta jednak nie przyjęła się i miejsce nazywano Ragnit (pol. Ragneta) od nazwy lokalnej rzeki, dopływu Niemna. Komturia ragnecka zaliczała się do Prus Dolnych i w związku z tym podlegała wielkiemu marszałkowi w Królewcu. W bitwie pod Grunwaldem brała udział chorągiew z "miasta i komturii Ragnety", którą dowodził Fryderyk von Zollern, co zawarł Jan Długosz w dziele Banderia Prutenorum.

Pomiędzy 1466 a 1657 lenno Królestwa Polskiego. Wokół zamku powstała osada, która w 1722 uzyskała prawa miejskie. Miejscowość była niszczona przez Tatarów (1656), Szwedów (1678), Rosjan (1757) i Francuzów (1807)^[5]. W 1892 otwarto połączenie kolejowe do Tylży.

Miasto leży na obszarze tzw. Małej Litwy i ze względu na dużą mniejszość litewską zamieszkującą okoliczne tereny było ważnym ośrodkiem kultury litewskiej. Po wydanym po powstaniu styczniowym zakazie używania języka litewskiego w Imperium Rosyjskim, w Ragnecie drukowano książki w języku litewskim, przemycane później na tereny Litwy przez tzw. Knygnešiai (dosłownie "tragarze książek").

Podczas II wojny światowej w okresie październik 1944 – styczeń 1945 Ragneta leżała na linii frontu, który przebiegał wzdłuż rzeki Niemen, jednak pomimo tego miasto doznało stosunkowo niewielkich zniszczeń wojennych. 19 stycznia 1945 miasto zostało zdobyte przez oddziały 3 Frontu Białoruskiego. Po wojnie miasto włączono do ZSRR. W 1946 r. nazwa miasta została zmieniona na Nieman.

Do czasów współczesnych zachował się zrujnowany zamek krzyżacki, przebudowany na cele świeckie XVIII-wieczny kościół ewangelicki oraz część przedwojennej zabudowy miejskiej.

Zabytki

Zamek krzyżacki - ceglana warownia zbudowana w stylu gotyckim w latach 1397-1409 na miejscu wcześniejszej fortyfikacji i miała za zadanie chronić państwo Zakonu Krzyżackiego od północy. Zamek jest przykładem jednej z późniejszych warowni krzyżackich. Zamek został zbudowany na planie czworoboku z fosą od strony przedzamcza nad którą przerzucono most zwodzony, o czym świadczy wzmianka z 1412 roku^[6]. Zamek obecnie znajduje się w ruinie.
Wieża Bismarcka z 1912 roku (w ruinie)
Pomnik ofiar I wojny światowej z 1924 roku autorstwa Hermanna Bracherta, ulica Podgrnaya 8

Związani z miastem

Erich Klossowski - historyk sztuki
Marcin Mażwidas - pisarz, autor pierwszej litewskiej książki wydanej drukiem – Katechizmu

Współpraca

Bibliografia

Georg Dehio, Handbuch der Deutschen Kunstdenkmäler, neu bearb. von Ernst Gall, Deutschordensland Preussen, unter Mitw. von Bernhard Schmid und Grete Tiemann, München; Berlin, Deutscher Kunstverlag, 1952
Handbuch der historischen Stätten, Ost- und Westpreussen, hrsg. von Erich Weise, Stuttgart, Kröner, 1981, ISBN 3-520-31701-X (unveränd. Nachdr. d. 1. Aufl. 1966)
AndrzejA. Rzempołuch AndrzejA., Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn: Remix, 1992, ISBN 83-900155-1-X, OCLC 833969011 .
Dehio-Handbuch der Kunstdenkmäler West- und Ostpreussen. Die ehemaligen Provinzen West- und Ostpreussen (Deutschordensland Preussen) mit Bütower und Lauenburger Land, bearb. von Michael Antoni, München; Berlin, Dt. Kunstverl., 1993, ISBN 3-422-03025-5
Vadim Jur'evič Kurpakov, Kaliningradskaja oblast. Putevoditel, Kaliningrad, Terra Baltika, 2007, ISBN 978-5-98777-012-2

Linki zewnętrzne

Ragneta, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 490 .
Miasto Nieman (rus)
Hotel Nieman

Przypisy

↑ http://www.gks.ru/free_doc/doc_2017/bul_dr/mun_obr2017.rar
↑ egzonim wariantowy przyjęty na 79. posiedzeniu KSNG [1]
↑ JanuszJ. Trupinda JanuszJ., Budowa krzyżackiego zamku komturskiego w Ragnecie w końcu XIV-na początku XV wieku [online] [dostęp 2018-11-26] (ang.).
↑ O zamkach konwentualnych państwa zakonnego w Prusach na marginesie najnowszej książki Tomasza Torbusa, Zapiski Historyczne, 79, z. 4, 2014 | Janusz Trupinda - Academia.ed... [online], www.academia.edu [dostęp 2017-11-25] (ang.).
↑ https://www.ostpreussen.net/ostpreussen/orte.php?_l=2&bericht=1163
↑ Sławomir Jóźwiak, Janusz Trupinda, Budowa krzyżackiego zamku komturskiego w Ragnecie w końcu XIV i na początku XV wieku i jego układ przestrzenny, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, R. 57: 2009, nr 3–4

[1] ttp://www.gks.ru/free_doc/doc_2017/bul_dr/mun_obr2017.rar

[2] zonim wariantowy przyjęty na 79. posiedzeniu KSNG [1]

[3] JanuszJ. Trupinda JanuszJ., Budowa krzyżackiego zamku komturskiego w Ragnecie w końcu XIV-na początku XV wieku [online] [dostęp 2018-11-26] (ang.).

[4] O zamkach konwentualnych państwa zakonnego w Prusach na marginesie najnowszej książki Tomasza Torbusa, Zapiski Historyczne, 79, z. 4, 2014 | Janusz Trupinda - Academia.ed... [online], www.academia.edu [dostęp 2017-11-25] (ang.).

[5] ttps://www.ostpreussen.net/ostpreussen/orte.php?_l=2&bericht=1163

[6] Sławomir Jóźwiak, Janusz Trupinda, Budowa krzyżackiego zamku komturskiego w Ragnecie w końcu XIV i na początku XV wieku i jego układ przestrzenny, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, R. 57: 2009, nr 3–4

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

@@ Linia 28: / Linia 28: @@
 == Historia ==
 [[Plik:Grunwald Sambia biskupstwo.svg|mały|lewo|130px|Chorągiew komturii ragneckiej w [[bitwa pod Grunwaldem|bitwie pod Grunwaldem]]]]
-Miasto założone na miejscu [[Prusowie|pruskiego]] grodu, który był centralnym ośrodkiem pruskiej krainy [[Skalowia|Skalowii]], zdobytego w [[1277]] przez [[Zakon krzyżacki|Krzyżaków]]. W latach 1397–1409<ref>{{Cytuj | url=https://www.academia.edu/14525305/O_zamkach_konwentualnych_pa%C5%84stwa_zakonnego_w_Prusach_na_marginesie_najnowszej_ksi%C4%85%C5%BCki_Tomasza_Torbusa_Zapiski_Historyczne_79_z._4_2014 | tytuł=O zamkach konwentualnych państwa zakonnego w Prusach na marginesie najnowszej książki Tomasza Torbusa, Zapiski Historyczne, 79, z. 4, 2014 &#124; Janusz Trupinda - Academia.ed...<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.academia.edu | język=en | data dostępu=2017-11-25}}</ref> Krzyżacy zbudowali zamek nazwany ''Landeshutte'' będący siedzibą [[komturia|komturii]]. Nazwa ta jednak nie przyjęła się i miejsce nazywano ''Ragnit'' (pol. ''Ragneta'') od nazwy lokalnej rzeki, dopływu Niemna. Komturia ragnecka zaliczała się do [[Prusy Dolne|Prus Dolnych]] i w związku z tym podlegała [[wielki marszałek zakonu krzyżackiego|wielkiemu marszałkowi]] w Królewcu. W [[bitwa pod Grunwaldem|bitwie pod Grunwaldem]] brała udział chorągiew z "miasta i komturii Ragnety", którą dowodził Fryderyk von Zollern, co zawarł [[Jan Długosz]] w dziele ''[[Banderia Prutenorum]]''.
+Miasto założone na miejscu [[Prusowie|pruskiego]] grodu, który był centralnym ośrodkiem pruskiej krainy [[Skalowia|Skalowii]], zdobytego w [[1277]] przez [[Zakon krzyżacki|Krzyżaków]]. W 1289 roku [[Piotr z Dusburga]] wzmiankował istnienie w Ragnecie ''castrum''. W 1291 roku odnotowano pierwszego komtura<ref>{{Cytuj |autor = Janusz  Trupinda |tytuł = Budowa krzyżackiego zamku komturskiego w Ragnecie w końcu XIV-na początku XV wieku |data dostępu = 2018-11-26 |url = https://www.academia.edu/23919090/Budowa_krzy%C5%BCackiego_zamku_komturskiego_w_Ragnecie_w_ko%C5%84cu_XIV-na_pocz%C4%85tku_XV_wieku |język = en}}</ref>. W latach 1397–1409<ref>{{Cytuj | url=https://www.academia.edu/14525305/O_zamkach_konwentualnych_pa%C5%84stwa_zakonnego_w_Prusach_na_marginesie_najnowszej_ksi%C4%85%C5%BCki_Tomasza_Torbusa_Zapiski_Historyczne_79_z._4_2014 | tytuł=O zamkach konwentualnych państwa zakonnego w Prusach na marginesie najnowszej książki Tomasza Torbusa, Zapiski Historyczne, 79, z. 4, 2014 &#124; Janusz Trupinda - Academia.ed...<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.academia.edu | język=en | data dostępu=2017-11-25}}</ref> Krzyżacy zbudowali zamek nazwany ''Landeshutte'' będący siedzibą [[komturia|komturii]]. Nazwa ta jednak nie przyjęła się i miejsce nazywano ''Ragnit'' (pol. ''Ragneta'') od nazwy lokalnej rzeki, dopływu Niemna. Komturia ragnecka zaliczała się do [[Prusy Dolne|Prus Dolnych]] i w związku z tym podlegała [[wielki marszałek zakonu krzyżackiego|wielkiemu marszałkowi]] w Królewcu. W [[bitwa pod Grunwaldem|bitwie pod Grunwaldem]] brała udział chorągiew z "miasta i komturii Ragnety", którą dowodził Fryderyk von Zollern, co zawarł [[Jan Długosz]] w dziele ''[[Banderia Prutenorum]]''.
 [[Plik:1684 год.JPG|mały|lewo|Ragneta w XVII w.]]
 Pomiędzy 1466 a 1657 [[lenno]] [[Korona Królestwa Polskiego|Królestwa Polskiego]]. Wokół zamku powstała osada, która w [[1722]] uzyskała prawa miejskie. Miejscowość była niszczona przez Tatarów (1656), Szwedów (1678), Rosjan (1757) i Francuzów (1807)<ref>https://www.ostpreussen.net/ostpreussen/orte.php?_l=2&bericht=1163</ref>. W [[1892]] otwarto połączenie kolejowe do [[Sowieck|Tylży]].