Staw Belwederski

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Staw Belwederski
Ilustracja
Widok na staw ze wschodniego brzegu. Oś widokowa na Belweder
Położenie
Państwo

 Polska

Lokalizacja

Warszawa

Wysokość lustra

83,7 m n.p.m.

Morfometria
Powierzchnia

0,2900 ha

Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, w centrum znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Staw Belwederski”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Staw Belwederski”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Staw Belwederski”
Ziemia52°12′47″N 21°01′48″E/52,213056 21,030000
Multimedia w Wikimedia Commons

Staw Belwederski – staw znajdujący się w Łazienkach Królewskich w Warszawie[1][2][3][4].

Położenie i charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Staw leży po lewej stronie Wisły, w stołecznej dzielnicy Śródmieście, na obszarze MSI Ujazdów, na terenie Łazienek Królewskich, u podnóża skarpy warszawskiej[5][6][7]. Położony jest na obszarze zlewni Kanału Głównego „A”[8]. Wraz ze Stawami Łazienkowskimi stanowi system połączonych kanałami zbiorników wodnych[8]. Staw ma połączenie ze Stawem Południowym, znajduje się na biegu „sztucznej rzeki”, która zaczyna się przy Świątyni Egipskiej i przebiega pod aleją Chińską[7][9]. Nad brzegiem stawu znajduje się Świątynia Sybilli (Diany)[9][7].

Zgodnie z ustaleniami w ramach „Programu Ochrony Środowiska dla m. st. Warszawy na lata 2009–2012 z uwzględnieniem perspektywy do 2016 r.” staw położony jest na terasie nadzalewowej, a jego powierzchnia wynosi 0,2900 ha[1][a]. Według numerycznego modelu terenu udostępnionego przez Geoportal lustro wody znajduje się na wysokości 84,7 m n.p.m.[5] Identyfikator MPHP to 2115139[5]. Linia brzegowa jest nieregularna[7]. Istnieje możliwość regulacji poziomu wody przy pomocy budowli piętrzącej[8].

Nad brzegami stawu rosną przedstawiciele następujących gatunków roślin (wg stanu na 2020 rok): berberys pospolity, choina kanadyjska, kalina koralowa, klon jawor, klon pospolity, olsza czarna, rdestowiec sachaliński, śnieguliczka koralowa, świerk serbski, wiąz szypułkowy i wierzba płacząca[10]. Wśród roślin nadwodnych występuje pałka wodna[10].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Staw jest zbiornikiem sztucznym[7] powstałym prawdopodobnie w miejscu pozostałości starorzecza Wisły[10]. Powstał w latach 1819–1822 jako element urządzenia Ogrodu Romantycznego powstałego u podnóża Belwederu na zlecenie mieszkającego w zakupionym w 1818 przez rząd Królestwa Polskiego[11] pałacu Konstantego Romanowa[7]. Architektem przebudowy pałacu i ogrodu był Jakub Kubicki[7]. Staw o nieregularnej linii brzegowej powstał w miejscu dawnego prostokątnego zbiornika na wodę[12]. W tym samym czasie wybudowano także pawilony Świątyni Egipskiej i Świątyni Sybilli[7]. Pierwotnie na stawie urządzono zadrzewioną wyspę z popiersiem Marii Fiodorowny, matki Konstantego i jego brata cara Aleksandra I Romanowa (właściciela Łazienek), umieszczonym na kamiennym postumencie[13]. Na wyspę prowadziła drewniana kładka na palach[14]. Nad odnogą stawu przerzucono efektowny most[14]. W późniejszym czasie wyspę zlikwidowano[7][15].

Staw wraz z Belwederem tworzą malowniczą perspektywę widokową[16]. Jest to jedno z najpiękniejszych rozwiązań krajobrazowych w Polsce[14].

W 2012 roku zbiornik wodny uzyskał oprawę oświetleniową[17].

Nazwa[edytuj | edytuj kod]

Nazwa stawu pochodzi od pałacu i posiadłości[18]. Belweder wywodzi się z języka włoskiego, gdzie można go przetłumaczyć jako „miejsce z pięknym widokiem”[19]. Oficjalna nazwa obiektu fizjograficznego została wprowadzona do państwowego rejestru nazw geograficznych w 2011 roku[3].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ W źródle opisany jako Staw w Łazienkach2

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Rada m.st. Warszawy, Załącznik tekstowy i tabelaryczny do Programu ochrony Środowiska dla miasta stołecznego Warszawy na lata 2009–2012 z uwzględnieniem perspektywy do 2016 r. [online], bip.warszawa.pl, 21 października 2010, s. 13 [dostęp 2023-11-27] [zarchiwizowane z adresu 2023-04-25] (pol.).
  2. ↑ Biuro Naczelnego Architekta Miasta. Miejska Pracownia Planowania Przestrzennego i Strategii Rozwoju, Opracowanie ekofizjograficzne do studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego m. st. Warszawy, Warszawa 2006, s. 35 [dostęp 2023-11-27] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04].
  3. ↑ a b Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – nazwy obiektów fizjograficznych – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 201637
  4. ↑ Rada m.st. Warszawy, Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta stołecznego Warszawy ze zmianami [online], 1 marca 2018, s. 211 [dostęp 2023-12-13].
  5. ↑ a b c Główny Urząd Geodezji i Kartografii: Geoportal krajowy. geoportal.gov.pl. [dostęp 2023-11-27].
  6. ↑ Zarząd Dróg Miejskich w Warszawie, Obszary MSI. Dzielnica Śródmieście [online] [dostęp 2023-11-27].
  7. ↑ a b c d e f g h i Ogród Romantyczny XIX w. [online], lazienki-krolewskie.pl [dostęp 2023-12-13].
  8. ↑ a b c Łukasz Szkudlarek, Analiza powierzchniowa zlewni. Charakterystyka i ocena funkcjonowania układu hydrograficznego, ze szczególnym uwzględnieniem systemów melioracyjnych na obszarze m.st. Warszawy wraz z zaleceniami do Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego m.st. Warszawy i planów miejscowych [online], 2015, s. 26 [dostęp 2023-11-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-22].
  9. ↑ a b Agata Kłoczko, Na obecny park Łazienki Królewskie składa się kilka założeń ogrodowych powstałych w różnych okresach historycznych i harmonijnie ze sobą połączonych [online], zabytek.pl, 2023 [dostęp 2023-12-16].
  10. ↑ a b c Marek Siewniak, Drzewa i krzewy w ogrodach Łazienek Królewskich. Przewodnik dendrologiczny, Warszawa: Muzeum Łazienki Królewskie, 2020, s. 323–328, ISBN 978-83-64178-85-6.
  11. ↑ Krzysztof Jabłoński, Marek Kwiatkowski: Belweder. Warszawa: Wydawnictwo Split Trading, s. 12. ISBN 83-85632-20-4.
  12. ↑ Marek Kwiatkowski: Niechaj twych ulic wiatr mnie owionie... Architektura warszawskich ulic. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1973, s. 63.
  13. ↑ Marek Kwiatkowski: Wielka księga Łazienek. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2000, s. 151. ISBN 83-7255-684-9.
  14. ↑ a b c Marek Kwiatkowski: Wielka księga Łazienek. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2000, s. 152. ISBN 83-7255-684-9.
  15. ↑ Historia. Łazienki Królewskie [online], lazienki-krolewskie.pl [dostęp 2023-12-13].
  16. ↑ Magdalena Janicka, Układ przestrzenny Łazienek Królewskich w Warszawie jako przykład założenia krajobrazowego na skalę krajową, „Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych” (VII), 2011, s. 139, ISSN 1895-3980 [dostęp 2023-12-16].
  17. ↑ Doświetlone Łazienki Królewskie [online], zw.com.pl, 24 lipca 2012 [dostęp 2023-12-14].
  18. ↑ Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011, s. 379. ISBN 978-83-62189-08-3.
  19. ↑ Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 62. ISBN 83-86619-97X.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Staw_Belwederski&oldid=73063042”