Strzępiak słodkogorzki

Strzępiak słodkogorzki

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	strzępiakowate
Rodzaj	Mallocybe
Gatunek	strzępiak słodkogorzki
Nazwa systematyczna
Mallocybe dulcamara (Pers.) Vizzini, Maggiora, Tolaini & Ercole Mycol. Progr. 12(2): 376 (2013)

Strzępiak słodkogorzki (Mallocybe dulcamara (Pers.) P. Kumm.) – gatunek grzybów należący do rodziny strzępiakowatych (Inocybaceae).

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Mallocybe, Inocybaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi.

Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1801 r. Christiaan Persoon nadając mu nazwę Agaricus dulcamarus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadali mu (Pers.) Vizzini, Maggiora, Tolaini & Ercole w 2019 r.

Według Index Fungorum jest to takson niepewny.

Synonimy:

• Agaricus dulcamarus Pers. 1801
• Agaricus uniformis Pers. 1798
• Inocybe dulcamara (Pers.) P. Kumm. 1871
• Inocybe delecta P. Karst. 1879
• Inocybe dulcamara f. major Bon 1979
• Inocybe dulcamara f. parcesquamulosa J. Favre 1955
• Inocybe dulcamara f. peronata J. Favre 1955
• Inocybe dulcamara f. solida J. Favre 1955
• Inocybe dulcamara var. axantha Kühner 1956
• Inocybe dulcamara var. homomorpha Kühner 1956

Nazwę polską podał Andrzej Nespiak w 1990 r. Po przeniesieniu do rodzaju Mallocybe nazwa stała się niespójna z nową nazwą naukową.

Morfologia

Kapelusz

Średnica 2–5 cm, początkowo dzwonkowato wypukły, potem rozprostowujący się, na koniec płaski i pofałdowany. Brzeg długo podwinięty i ostry, potem prosty. Powierzchnia sucha, kosmkowato-włókienkowata, jednak bez pasemek. Barwa beżowordzawa z oliwkowym odcieniem, czasami wyraźnie oliwkowobrązowa.

Blaszki

Z międzyblaszkami, szerokie, zatokowato wycięte, początkowo żółtooliwkowe, potem rdzawocynamonowe. Ostrza jaśniejsze, nierówne.

Trzon

Wysokość 3–6 cm, grubość 0,3–0,7 cm, walcowaty, początkowo pełny, potem pusty, kruchy, z nieco zgrubiałą podstawą. Powierzchnia początkowo biaława, potem brązowawa. Na całej długości jest pokryty włókienkami, czasami tworzącymi kilka stref pierścieniowych.

Miąższ

Białawy, tylko na szczycie kapelusza cytrynowo ochrowy, w trzonie czasami rdzawy. Nie posiada wyraźnego smaku, lub jest nieco gorzki. Zapach niewyraźny lub nieco stęchły.

Cechy mikroskopowe

Zarodniki owalne lub fasolkowate, czasami zaopatrzone w dzióbek, 8–14 × 5–7 µm. Podstawki o wymiarach 35–40 × 8–10 µm, jednozarodnikowe lub dwuzarodnikowe. Komórki brzeżne o kształcie cystyd, maczugowate lub gruszkowate, cienkościenne, 25–40 × 10–15 µm.

Występowanie i siedlisko

Strzępiak słodkogorzki występuje na półkuli północnej. Znane jest jego występowanie w Europie, Ameryce Północnej, Indiach, Japonii. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano co najmniej 10 stanowisk.

Grzyb mikoryzowy. Występuje na ziemi w różnego typu lasach, zwłaszcza pod świerkami i olszą szarą. W Polsce owocniki pojawiają się zwykle od czerwca do września.

Gatunki podobne

Strzępiak słodkogorzki wykazuje dużą zmienność w zakresie wielkości owocników, stopnia włókienkowatości ich kapeluszy i trzonów, oraz wielkości i kształtu zarodników. Albertini i Schwein podają, że istnieją odmiany letnie o kapeluszach z ciemnymi blaszkami i odmiany jesienne o bardziej gładkich kapeluszach. W Polsce zmienność uzależniona jest głównie od warunków siedliskowych. Na glebach piaszczystych na niżu rosną okazy rdzawobrązowe, o cieńszych trzonach i zarodnikach o długości do 10 µm. W górach powstają formy bardziej krępe, o grubszym trzonie i bardziej włókienkowatym kapeluszu.

Podobny jest włośniak skórkowatopierścieniowy (Mallocybe terrigena). Odróżnia się odstającymi, gęstymi, brązowymi łuskami na żółtym trzonie.