Szołdra (potrawa)
 |
Ten artykuł należy dopracować |
_-_s_klob%C3%A1sou_a_b%C5%AF%C4%8Dkem.JPG)
Szołdra (także: murzyn, murzin, szołdr, szczodr, sodr) – tradycyjna potrawa wielkanocna kuchni śląskiej.
Jest to niewielkie ciasto z nadzieniem mięsnym formowane na kształt bułki. Ma stosunkowo ubogi skład – jest najczęściej żytnie, chlebowe na zakwasie lub drożdżowe z białej mąki pytlowej (w najlepszej wersji jest zaparzane). Do tego dodaje się jedno lub dwa jaja i niewielką ilość tłuszczu. Bogate i kaloryczne jest natomiast nadzienie ciasta – kiełbasa lub inne mięso. Nadzienie wykłada się na brzeg cienko rozwałkowanego ciasta, zwija w rulon zaokrąglając końce. Całość na wierzchu smaruje się roztrzepanym jajkiem, co pozwala osiągnąć efekt glazury. Następnie piecze się ciasto aż osiągnie złocisty kolor[1][2].
Inne nazwy:
- na Podbeskidziu „murzyn”[3] (na Śląsku Cieszyńskim „murzin”[4])
- w okolicach Bytomia i Katowic „szczoder” lub „soder”[3].
- w opolskim „szołder”[3],
Nazwa pochodzi od słowa „szołdra” lub „szoldre”, co w języku używanym w średniowiecznej Polsce oznaczało szynkę[3]. W literaturze staropolskiej „szołdra” to, oprócz szynki, łopatka wieprzowa wędzona albo solona[5]. „Szołdra” z języka niemieckiego (Schulter) to inaczej szynka wieprzowa[6].
Potrawa Murzin wielkanocny została wpisana na listę produktów tradycyjnych 13 marca 2006 r. w kategorii Wyroby piekarnicze i cukiernicze w województwie śląskim[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ hasło „Murzyn”. W: Elżbieta Łabońska: Śląska kucharka doskonała. Katowice 1990: Fundacja dla Śląskiego Instytutu Naukowego Fundacja dla Uniwersytetu Śląskiego, s. 175.
- ↑ Wera Sztabowa, Krupnioki i moczka, czyli gawędy o kuchni śląskiej, Wydawnictwo Śląsk, Katowice, 1990, s. 81–82, ISBN 83-216-0935-X
- ↑ a b c d Elżbieta Łabońska: Śląska kucharka doskonała. Katowice 1990: Fundacja dla Śląskiego Instytutu Naukowego Fundacja dla Uniwersytetu Śląskiego, s. 168.
- ↑ Murzin wielkanocny. [w:] Lista produktów tradycyjnych (woj. śląskie) [on-line]. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. [zarchiwizowane z [brak tego adresu] (2016-06-16)].
- ↑ hasło „szołdra”. [w:] Wielki słownik W. Doroszewskiego PWN [on-line].
- ↑ Szynka staropolska. [w:] Lista produktów tradycyjnych (woj. wielkopolskie) [on-line]. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. [zarchiwizowane z [brak tego adresu] (2016-03-07)].
- ↑ Murzin wielkanocny - Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi - Portal Gov.pl [online], Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi [dostęp 2024-01-26] (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Murzin wielkanocny. [w:] Lista produktów tradycyjnych (woj. śląskie) [on-line]. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. [zarchiwizowane z [brak tego adresu] (2016-06-16)].