Szpetal Górny (gmina)
| gmina wiejska | |||
| 1919–1954 i 1973–79[1] | |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo |
1919-38: warszawskie | ||
| Powiat |
lipnowski (do 1975) | ||
| Siedziba | |||
| Populacja (1974) • liczba ludności |
| ||
| Szczegółowy podział administracyjny (1952) | |||
| |||
Szpetal Górny (za II RP i do 1954 Szpetal; od 1979 Fabianki) – dawna gmina wiejska istniejąca do 1954 roku oraz w latach 1973–1979[3] w woj. warszawskim, pomorskim, bydgoskim[4] i włocławskim. Siedzibą władz gminy były do 1954 roku Fabianki[5][6], a następnie Szpetal Górny[7].
Gmina o nazwie Szpetal należąca do powiatu lipnowskiego istniała już w XIX wieku. Jej północne i wschodnie granice wyznaczały wsie Winduga, Polichnowo, Brzustowa, Lisek, Łochocin, Popowo, Wichowo, Zbytkowo, Świątkowizna, Chełmica Mała, Skórzno, Urszulewo, Zarzeczewo. Południową i zachodnią granicę wyznaczała rzeka Wisła (w skład gminy Szpetal wchodziły wioski, które w 1927 roku zostały włączone do Włocławka i stanowią obecnie jego dzielnicę Zawiśle)[8].
W okresie międzywojennym gmina Szpetal należała do powiatu lipnowskiego w woj. warszawskim. 1 kwietnia 1938 roku gminę wraz z całym powiatem lipnowskim przeniesiono do woj. pomorskiego[9]. Przez cały okres międzywojnia urząd wójta pełnił Roman Kostkowski.
Po wojnie gmina weszła w skład terytorialnie zmienionego woj. pomorskiego, przemianowanego 6 lipca 1950 roku na woj. bydgoskie[10]. Według stanu z 1 lipca 1952 roku gmina składała się z 21 gromad: Bogucin, Chełmica Duża, Chełmica Mała, Cyprianka, Fabianki, Lisek, Łęg-Witoszyn, Łochocin, Osiek, Popowo, Rachcin, Szpetal Górny, Świątkowizna, Wichowo, Wilczeniec Bogucki, Wilczeniec Fabianki, Winduga, Witoszyn Nowy, Witoszyn Stary, Zarzeczewo i Zbytkowo[11]. Gmina została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[12].
Gminę Szpetal Górny reaktywowano 1 stycznia 1973 roku[13] w powiecie lipnowskim w województwie bydgoskim. 1 czerwca 1975 roku gmina weszła w skład nowo utworzonego woj. włocławskiego[14]. 15 stycznia 1976 roku do gminy Szpetal Górny przyłączono część obszaru znoszonej gminy Bobrowniki (sołectwa Białe Błota, Bobrowniki Osada, Bobrowniki Pole, Bógpomóż, Brzostowo, Gnojno, Lisek, Polichnowo i Rybitwy)[15].
1 września 1979 roku siedziba gminnych organów władzy i administracji państwowej gminy Szpetal Górny została przeniesiona do Fabianek z jednoczesną zmianą nazwy gminy na gmina Fabianki[7]. Od 1999 roku gmina Fabianki należy do powiatu włocławskiego w woj. kujawsko-pomorskim.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Od 1919 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. warszawskiego; w czasie II wojny światowej przejściowo poza administracją polską.
- ↑ Liczba ludności z publikacji „Rocznik Demograficzny Polski”, GUS 1975-1995
- ↑ Do 28 września 1954 oraz od 1 stycznia 1973 do 31 sierpnia 1979
- ↑ 1945-50 nazwa woj. bydgoskiego brzmiała województwo pomorskie
- ↑ Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej - podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
- ↑ Informator adresowy miast i gmin wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Instytut Wydawniczy Kolumna, 1948.
- ↑ a b Dz.U. z 1979 r. nr 20, poz. 119
- ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XII, s. 30-31.
- ↑ Dz.U. z 1938 r. nr 27, poz. 240
- ↑ Dz.U. z 1950 r. nr 28, poz. 255
- ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
- ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
- ↑ Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92
- ↑ Dz.U. z 1976 r. nr 1, poz. 10