Turów (powiat wrocławski)
50°59′40″N 17°04′07″E/50,994444 17,068611| wieś | |
_widok_og%C3%B3lny.JPG)
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
142 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2017) |
212[2] |
| Strefa numeracyjna |
71 |
| Kod pocztowy |
55-020[3] |
| Tablice rejestracyjne |
DWR |
| SIMC |
0884789 |
Położenie na mapie gminy Żórawina  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu wrocławskiego  | |
| 50°59′40″N 17°04′07″E/50,994444 17,068611[1]
| |
-_kosciol.jpg)
Turów (niem. Thauer) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie wrocławskim, w gminie Żórawina. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa wrocławskiego.
Geografia[edytuj | edytuj kod]
Turów jest położony przy drodze łączącej Strzelin z Wrocławiem (obecnie droga wojewódzka nr 395). Wieś znajduje się na Równinie Wrocławskiej, większość ludności zatrudniona jest w rolnictwie. Wysokość bezwzględna peryferyjnych partii wsi to ok. 135 m n.p.m., natomiast najwyższy punkt - wzgórze z kościołem ma wysokość 148 m n.p.m.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z roku 1155, w bulli papieża Hadriana IV wymieniona jest nazwa Thurou jako własność biskupa wrocławskiego. W innych dokumentach pochodzących z lat 1254, 1265,1349 i 1395 wymieniana jest z kolei nazwa Thurow lub Turow.
W księdze łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizownej formie Thurow[4][5].
Historia[edytuj | edytuj kod]
W roku 1265 miejscowy proboszcz Jan przekazuje niejakiemu Bogusławowi grunt przylegający do kościoła w celu lokacji na prawie niemieckim. W roku 1349 prawa książęce wsi zostały odkupione przez biskupa wrocławskiego Przecława od Agnieszki wdowy po Konradzie de Borsnitz i od jej synów. Do roku 1810 wieś była własnością komandorii joannitów we Wrocławiu. Turów zachował częściowo polski charakter do początków XIX w a w miejscowym kościele msze w języku polskim trwały do 1814 r.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[6]:
- kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny z XV/XVI w., pocz. XVII w.; położony jest na pagórku, pośrodku cmentarza, otoczony murem. Pierwsze wzmianki o kościele pochodzą z 1265 roku, wówczas pod wezwaniem św. Krzyża, w dokumencie z roku 1395 patronem z kolei jest św. Michał Archanioł. W połowie XVI w. kościół przejęli protestanci, katolicy odzyskali kościół w czasie tzw. Redukcji kościołów w roku 1654. Do końca XVIII wieku był to kościół parafialny, później kościół filialny parafii w Żórawinie, parafię w Turowie erygowano ponownie w roku 1971. Kościół zbudowany został w drugiej połowie XIII w. w stylu gotyckim, przebudowany w 1611. Wystrój wnętrza barokowy, ale z gotyckimi rzeźbami z okresu XV - XVI w i z dzwonem z 1474 r. Do najcenniejszych elementów wyposażenia świątyni należą barokowy ołtarz główny z roku 1737, gotycka rzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem z ok. 1370 r., późnogotycka pieta z XV w., cykl malowideł z roku 1730, na parapecie chóru muzycznego, autorstwa Pawła Jakuba Hübera, przedstawiających sceny ze Starego i nowego Testamentu.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 141746
- ↑ Gmina Żórawina – Liczba ludności w poszczególnych miejscowościach na przestrzeni lat 2005-2017. Gmina Żórawina, 2017. [dostęp 2018-02-15]. (pol.).
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1315 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online
- ↑ H. Markgraf, J.W. Schulte, "Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis", Breslau 1889
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 237. [dostęp 2012-11-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Cetwiński Cz., Zabytki architektury w województwie wrocławskim, Wyd. Urzędu Wojewódzkiego we Wrocławiu, Wrocław, 1987.
- Degen K., 1965, Die Bau- und Kunstdenkmäler des Landkreises Breslau, Weidlich Verlag, Frankfurt am Main.
- Pokora J., Zlat M., 1991, Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, Seria Nowa, Województwo Wrocławskie, Tom IV Zeszyt 2, Sobótka, Kąty Wrocławskie i okolice, Wyd. Artystyczne i filmowe, Warszawa.
- Siedziba gminy: Żórawina
