Ulica Prymasa Stefana Wyszyńskiego w Lublinie
| Stare Miasto | |||||||||||||||||||||||||||||||
 Ulica Wyszyńskiego widziana z Wieży Trynitarskiej | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Długość |
380m | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Poprzednie nazwy | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Lublina  | |||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||
 51°14′42,5″N 22°34′07,1″E/51,245139 22,568639
| |||||||||||||||||||||||||||||||
Ulica Prymasa Stefana Wyszyńskiego – jedna z głównych ulic Lublina położona w dzielnicy Stare Miasto. Łączy ul. Królewską z ul. Zamojską, z której została wydzielona. Przebiega w bezpośredniej bliskości archikatedry lubelskiej. Nazwana na cześć Stefana kardynała Wyszyńskiego – Prymasa Tysiąclecia.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Powstanie drogi[edytuj | edytuj kod]
Drogę tę wytyczono w 1815, a więc w czasie naprawiania zniszczeń okresu wojen napoleońskich. Ze względu na to, że droga prowadzi na Zamość, wyjazd z Lublina poprowadzono wprost od kościoła jezuitów (obecna archikatedra). Magistrat zakupił więc ogrody posesji nr 210 i następnych aż do ul. Bernardyńskiej. Do powstania nasypu użyto gruzu z rozebranych gmachów kolegium Jezuickiego. Obecność nasypu jest bardzo łatwa do zauważenia na pierwszy rzut oka, ponieważ dachy kamienic położonych po prawej stronie ulicy są niemalże na poziomie jezdni[1].
XIX i XX wiek[edytuj | edytuj kod]
W latach 1908–1909 powstał w ciągu traktu zamojskiego most żelbetowy nazwany obecnie imieniem Mariana Lutosławskiego. Ulica od czasu budowy, aż do powstania al. Unii Lubelskiej, a także al. Tysiąclecia stanowiła arterię komunikacyjną Lublina i wraz z ul. Zamojską, Fabryczną i Drogą Męczenników Majdanka (nazwy współczesne) stanowiła drogę tranzytową w kierunku Zamościa, a dalej Lwowa w przebiegu ówczesnej drogi międzynarodowej E81. 21 lipca 1953 ulicą pojechał pierwszy w Lublinie trolejbus. Pojazdy te kursują nieprzerwanie do dziś przez całą długość drogi[2]. W 1981 ulicę Wyszyńskiego wydzielono z ówczesnej ulicy Buczka (obecnie Zamojskiej)[3]
XXI wiek[edytuj | edytuj kod]
Ulica nadal stanowi ważną drogę w mieście, jednak nie obsługuje już tranzytu. Za to ulicą kursuje wiele autobusów i trolejbusów. Po obu stronach drogi wytyczone zostały pasy ruchu dla rowerów[4]. Jest jedną z głównych dróg, którymi turyści mogą dotrzeć na stare miasto, a także w okolice Zamku (przez Podwale). Nawierzchnia została zmieniona w 2015 roku[5].
Przebieg[edytuj | edytuj kod]
Ulica rozpoczyna się pod murami archikatedry lubelskiej i stanowi kontynuację w kierunku południowym ul. Królewskiej. Z lewej strony z kolei odchodzi ulica Podwale. Droga ma kilkunastoprocentowy spadek, co sprawiło m.in., że w Lublinie nie powstała sieć tramwajowa[6]. Jest jednojezdniowa po 1 pasie ruchu samochodowego i 1 pasie rowerowym w każdą stronę. Od drogi odchodzą boczne ulice: Misjonarska prowadząca do Seminarium Duchownego oraz Miedziana, ulica jednokierunkowa łącząca Wyszyńskiego z ul. Bernardyńską (wjazd od Bernardyńskiej). Ulica za skrzyżowaniem z Bernardyńską kontynuowana jest przez ulicę ul. Zamojską.
Nazwy[edytuj | edytuj kod]
W XIX wieku ulica nosiła nazwę Traktu Piaseckiego lub Zamoyskiego, a następnie ulicy Zamojskiej. Po II wojnie światowej nazwa została zmieniona na Mariana Buczka. W 1981 ulicę wydzielono z ul. Buczka i nadano jej imię Prymasa Stefana Wyszyńskiego, a w 1990 pozostałej części przywrócono nazwę sprzed wojny.
Otoczenie oraz zabytki[edytuj | edytuj kod]
Przy ulicy po prawej stronie znajduje się typowo miejska zabudowa kamienic, natomiast po lewej stronie znajdują się zabudowania kościelne (Kuria, Seminarium Duchowne)
- Kuria Biskupia (nr 2)
- Pałac Wrońskich (nr 3)
- Metropolitalne Wyższe Seminarium Duchowne (nr 6)
- Pod numerem 4 gdzie obecnie stoi budynek, od XVIII wieku znajdował się dworek. W początku XIX wieku (1817) stał się przytułkiem dla starców i kalek. W 1907 powstała tu łaźnia publiczna. Z tego czasu też pochodzi relief na szczycie budynku przedstawiający syrenę wśród fal. W 1936 r. budynek został rozbudowany, a do nowej jego części wprowadziło się biuro architektoniczne. Wtedy na budynku został umieszczony cyrkiel i węgielnica. Symbole te budziły kontrowersję, jednak rzeczywiście Franciszek Papiewski miał związki z wolnomularstwem.[7]
Komunikacja miejska[edytuj | edytuj kod]
Ulicą kursuje wiele linii autobusowych i trolejbusowych. Na całej długości rozwieszona jest nad nią trakcja dla trolejbusów. Jednak przy ulicy nie umieszczono żadnego przystanku autobusowego. Linie kursujące ulicą[8]:
Autobusy[edytuj | edytuj kod]
Dzienne[edytuj | edytuj kod]
- 1
- 4
- 6
- 17
- 23
Nocne[edytuj | edytuj kod]
- N1
- N2
Trolebusy[edytuj | edytuj kod]
- 156
- 160
- 950
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Ulica Prymasa Stefana Wyszyńskiego. Teatr NN. [dostęp 2021-07-05].
- ↑ Historia. MPK Lublin. [dostęp 2021-07-05].
- ↑ Ulica Zamojska w Lublinie – historia ulicy. Teatr NN. [dostęp 2021-07-05].
- ↑ KONCEPCJA ROZWOJU KOMUNIKACJI ROWEROWEJ W MIEŚCIE LUBLIN. s. 15. [dostęp 2021-07-05].
- ↑ Będzie remont ulicy Wyszyńskiego. [dostęp 2021-07-05].
- ↑ Nieistniejący tramwaj w Lublinie. Teatr NN. [dostęp 2021-07-05].
- ↑ Stefana Wyszyńskiego 4. Teatr NN. [dostęp 2021-07-05].
- ↑ Ulica KRÓLEWSKA. [dostęp 2021-07-05].