Ulica Romualda Traugutta w Radomiu

ulica Romualda Traugutta
	Śródmieście, Planty
	; Dworzec kolejowy w Radomiu. Widok od strony ul. Romulada Traugutta.
Państwo	Polska
Miejscowość	Radom
Przebieg
	Położenie na mapie Radomia ulica Romualda Traugutta
	Położenie na mapie Polski ulica Romualda Traugutta
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego ulica Romualda Traugutta
	51,399195°N 21,149487°E/51,399195 21,149487
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ulica Romualda Traugutta w Radomiu – ulica w dzielnicy Śródmieście i Planty^[1]. Łączy ulicę Żeromskiego z placem Dworcowym. Krzyżuje się z ulicami Tochtermana, Piłsudskiego, Moniuszki, Narutowicza, Mickiewicza, Bogusławskiego, Planty, Poniatowskiego oraz Beliny-Prażmowskiego. Jedna z najdłuższych ulic zabytkowej części radomskiego Śródmieścia.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Przed 1885 obecna ulica stanowiła część traktu prowadzącego z Radomia przez Skaryszew i Iłżę do Sandomierza. Ulicę wytyczono w związku z budową kolei Iwanogrodzko-Dąbrowskiej (1883–1885)^[2].

Nazwa ulicy wielokrotnie ulegała zmianom^[2]:

Zabudowa ulicy jest zróżnicowana. Dominują budynki powstałe od XIX do I poł. XX wieku. Najbardziej istotne pod względem architektonicznym są:

nr 62 – budynek d. Hotelu Francuskiego. Działający w latach 1886 – 1971 hotel był jednym z najlepszych w Radomiu. Wnętrze budynku zdobiły cenne polichromie.
nr 61 – budynek d. szkoły Ludwika Lorentza (ojca Stanisława Lorentza, działającej w latach 1896 – 1901, zamkniętej przez władze carskie z powodu patriotycznego modelu wychowania młodzieży),
nr 61a – kampus Wyższej Szkoły Handlowej w Radomiu
nr 40 – secesyjny dom na rogu z ulicą Piłsudskiego 2, zbudowany w 1911,
nr 34 – modernistyczny budynek z lat trzydziestych XX wieku. W okresie międzywojennym mieściła się w nim prywatna klinika położniczo-ginekologiczna dr Feliksa Żabnera^[3]. W 1947 budynek został zakupiony przez gminę kościoła Adwentystów Dnia Siódmego i do 2012 roku pozostawał jej siedzibą^[2]
nr 32 – modernistyczna kamienica z lat trzydziestych XX wieku,
nr 32a – przykład niemieckiej, modernistycznej architektury mieszkalnej z okresu faszystowskiego,
nr 17a i 17b – socrealistyczna zabudowa osiedla Planty, powstała na miejscu domów czynszowych zniszczonych w wyniku bombardowań w czasie II wojny światowej,
w najbliższym otoczeniu ulicy Traugutta znajduje się budynek d. elektrowni miejskiej z 1901. W zrewitalizowanym w latach 2010 – 2015^[4] gmachu mieści się, posiadające jedną z największych i najlepszych kolekcji sztuki współczesnej w Polsce^[4], Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia”.

Oś ulicy od stronu południowej zamyka gmach dworca kolejowego. Budynek wzniesiony w 1895 według projektu Adolfa Schimmelpfenniga przebudowano gruntownie w okresie międzywojennym^[2]^[5].

Do Gminnej Ewidencji Zabytków Miasta Radomia, oprócz obiektów z rejestru zabytków, wpisane są też budynki^[7]:

nr 6 – dom murowany, 4. ćw. XIX w.
nr 8 – dom murowany, 4 ćw. XIX w.
nr 10 – dom murowany, 4. ćw. XIX w.
nr 12 – dom murowany, lata 20. XX w.
nr 13 – dom murowany, lata 20. XX w.
nr 17, 17a, 17b (Bogusławskiego 1) – domy murowane, lata 20. XX w.
nr 18 – dom murowany, lata 20. XX w.
nr 20 – dom murowany, lata 20. XX w.
nr 32 – dom Stareców-Wssnerów, ok. 1939-1940^[8]
nr 32a – budynek mieszkalny, 1940
nr 34 – budynek murowany, lata 20. XX w.
nr 36 – dom murowany, pocz. XX w.
nr 38 – dom murowany, 1 ćw. XX w.
nr 39 – dom murowany, pocz. XX w.
nr 41 – budynek mieszkalny, 1. ćw. XX w.
nr 44 – dawne Prywatne Gimnazjum Żeńskie Marii Gaj, murowane, d. stajnie przy gimnazjum, koniec XIX w.
nr 46 – oficyna prawa, murowana, oficyna lewa, murowana, dom murowany, 4. ćw. XIX w.
nr 51a – dom murowany, XIX w.
nr 52 – oficyna murowana, pocz. XX w.
nr 53 – dom murowany, pocz. XX w.
nr 55 – dom murowany, pocz. XX w.
nr 61 – d. Szkoła Lorentza, ob. Zespół Szkół Ekonomicznych, murowany, 4. ćw. XIX w.
nr 62 – budynek, dawny Hotel Francuski, murowany, koniec XIX w.
nr 62 – dom murowany, 4. ćw. XIX w.

Nr 62 – budynek d. Hotelu Francuskiego.
Nr 61 – budynek d. szkoły Ludwika Lorentza.
Nr 50 – secesyjna kamienica czynszowa z początku XX wieku.
Nr 40 – secesyjna kamienica czynszowa z 1911 roku.
Nr 43 – detale eklektycznej kamienicy czynszowej z przełomu XIX i XX wieku.
Nr 45 – eklektyczna kamienica czynszowa z przełomu XIX i XX wieku.
Nr 32 i 32a – dom Stareców-Wassnerów z lat trzydziestych XX wieku i modernistyczna kamienica z lat czterdziestych XX wieku (w stylu modernizmu faszystowskiego).
Nr 17a – fragment socrealistycznej części zabudowy osiedla Planty.
Nr 17b – fragment socrealistycznej części zabudowy osiedla Planty.

↑ BIP UM Radom, Uchwała nr 330/2012 w sprawie podziału Radomia na obszary Systemu Informacji Miejskiej
↑ ^a ^b ^c ^d J. Sekulski, Encyklopedia Radomia, Radom 2009, s. 279–280
↑ R. Metzger, Radom między wojnami: opowieść o życiu miasta 1918 – 1939, Łódź – Radom 2012, s. 52
↑ ^a ^b Nasza inwestycja – budowa siedziby MCSW Elektrownia. (pol.).
↑ J. Sekulski, Encyklopedia Radomia, s. 53
↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo mazowieckie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2019-10-16] .
↑ Gminny program opieki nad zabytkami dla gminy miasta Radomia na lata 2017–2020 2017 ↓, s. 80–82, 88.
↑ J. Frejtag, Turning "Polish Boxes into German Houses": On the Transformations of Architecture in Poland during the Second World War as Exemplified by the Changing Design of the Zajdensznir Tenement in Radom, w: Ikonotheka, 2018, t. 28, s. 105-107
↑ J. Sekulski, Encyklopedia Radomia, s. 195