Władysław Dajewski

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Władysław Dajewski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

4 czerwca 1891
Lwów

Data i miejsce śmierci

5 stycznia 1972
Kraków

Miejsce spoczynku

cmentarz Rakowicki w Krakowie

Zawód, zajęcie

nauczyciel

Narodowość

polska

Edukacja

C. K. VIII Gimnazjum we Lwowie

Alma Mater

Uniwersytet Lwowski

Faksymile
Odznaczenia
Odznaka Honorowa PCK I stopnia
Multimedia w Wikimedia Commons

Władysław Dajewski (ur. 4 czerwca 1891 we Lwowie, zm. 5 stycznia 1972 w Krakowie) – polski nauczyciel.

Kamienica przy ul. Henryka Sienkiewicza 2 w Sanoku
Grobowiec Władysława Dajewskiego

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 4 czerwca 1891 we Lwowie[1][2]. W 1909 zdał egzamin dojrzałości w C. K. VIII Gimnazjum we Lwowie (w jego klasie byli Tadeusz Kuczyński, Zygmunt Manowarda)[3][4]. Od 1910 do 1914 odbył studia polonistyczne na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Lwowskiego pod kierunkiem prof. Wilhelma Bruchnalskiego[1]. Podczas studiów w 1910 był stypendystą Zakładu Narodowego im. Ossolińskich będąc praktykantem Biblioteki tegoż[1] (wówczas stypendystą był także Juliusz Zaleski)[5].

Po wybuchu I wojny światowej w 1914 znalazł się w Brnie, gdzie działał w redakcji dziennika „Galicyjskie Wiadomości”, stanowiącego pismo dla polskich uchodźców[1]. Na przełomie 1916/1917 został wcielony do c. i k. armii[1]. Wyreklamowany z jej szeregów przez Radę Szkolną Krajową w 1918 został przeniesiony ze Szkoły Realnej w Żywcu do C. K. Gimnazjum w Sanoku[6], w którym rozpoczął pracę 1 lutego 1918[1][7]. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w okresie II Rzeczypospolitej pozostawał nauczycielem w Państwowym Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku[8]. Po wojennej zawierusze podjął się uporządkowania szkolnej biblioteki, która w 1928 stanowiła największy księgozbiór w powiecie sanockim[9]. W szkole uczył języka polskiego, języka łacińskiego, propedeutyki filozofii, był zawiadowcą biblioteki nauczycielskiej i dla młodzieży[10]. Od 20 marca do 31 maja 1923 przebywał na urlopie dla poratowania zdrowia[11]. Z racji swoich wysokich manier i dbałości o wygląd zyskał wśród uczniów sanockiego gimnazjum przydomek arbiter elegantiarum[12][13]. W sprawozdaniu szkolnym sanockiego gimnazjum z 1928 opublikował rozprawę naukową pt. Grzegorz z Sanoka[14]. W Sanoku był założycielem i kierownikiem księgarni, otwartej w 1928 i działającej w kamienicy przy ul. Tadeusza Kościuszki[1][15][16]. Ponadto w mieście prowadził odczyty, kierował biblioteką Towarzystwa „Kasyno”[1]. 20 lipca 1929 otrzymał urlop całoroczny celem pełnienia funkcji kierownika Miejskiego Prywatnego Seminarium Nauczycielskiego Żeńskiego w Sanoku (Instytut Nauk Wychowawczych) i sprawował ją do 1930[1][17][18][19][20][21]. W 1930 był członkiem państwowej komisji egzaminacyjnej dla Państwowego Gimnazjum w Brzozowie[22]. 26 października 1919 został wybrany sekretarzem sanockiego koła Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych[23]. 29 stycznia 1922 został wybrany zastępcą sekretarza sanockiego koła Towarzystwa Nauczycieli Szkół Średnich i Wyższych[24]. Był członkiem sekcji tej organizacji w Sanoku do 1929, gdy zorganizował sekcję Związku Nauczycielstwa Polskiego w Sanoku, a następnie także sekcje nauczycieli szkół średnich ZNP w Brzozowie i Krośnie[1][25]. Został prezesem powstałego 1 grudnia 1929 oddziału w Sanoku Związku Zawodowego Nauczycielstwa Polskich Szkół Średnich[26]. W Sanoku zamieszkiwał w kamienicy przy ulicy Henryka Sienkiewicza 2[13].

Rozporządzeniem z 5 czerwca 1930 minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego Sławomir Czerwiński powierzył Władysławowi Dajewskiemu pełnienie obowiązków okręgowego wizytatora szkół w Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego z dniem 1 sierpnia 1930[27][28]. Jednocześnie w tym samym roku jako profesor szkolny został przeniesiony do Seminarium Nauczycielskiego Żeńskiego w Przemyślu[29]. Pod koniec 1932 został członkiem Komisji Dyscyplinarnej dla Urzędników i Niższych Funkcjonariuszów Państwowych przy KOSL[30][31]. Funkcję wizytatora pełnił do 21 lipca 1933[1][19][32]. Jesienią 1933 został przeniesiony jako profesor do Państwowego Gimnazjum im. ks. Piotra Skargi w Rohatynie[33], w którym sprawował stanowisko dyrektora do 1937[1], gdy został przeniesiony na równorzędne stanowisko dyrektora VI Państwowego Gimnazjum im. Stanisława Staszica we Lwowie, po czym dekretem z 31 sierpnia 1937 powierzono mu pełnienie obowiązków kuratora szkół w KOSL[34]. Funkcję wizytatora KOSL pełnił do 1939[1][35]. Publikował w Dzienniku Urzędowym Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego[36] i był redaktorem tego periodyku[1].

Po wybuchu II wojny światowej na przełomie 1939/1940 był nauczycielem w sowieckiej szkole we Lwowie[1]. Później był zatrudniony w firmie Gallikol do 1944[1]. Na przełomie 1944/1945 zaangażował się w tajne nauczanie w Grabnie[1]. Po wojnie w okresie PRL był nauczycielem w liceach ogólnokształcących w Krakowie, pełniąc także stanowisko dyrektora[1]. Od 1946 do 1951 uczył języka polskiego w II Liceum Ogólnokształcącym im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie[37]. W latach 50. pracował w X Liceum Ogólnokształcącym im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie[1]. Zamieszkiwał wówczas przy ulicy Pędzichów 11 w Krakowie[38].

Za działalność w Polskim Czerwonym Krzyżu został odznaczony odznaką honorową PCK i otrzymał dyplom[1]. Był żonaty[2] ze Stanisławą (zm. 1986)[39].

Zmarł 5 stycznia 1972 w Krakowie po długiej i ciężkiej chorobie[4][2][40]. Został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie 8 stycznia 1972[2][4] (kwatera XIIA, rząd północny, miejsce 22)[40].

Publikacje[edytuj | edytuj kod]

  • Tablice Ludoznawcze (1933/1937, współautor: Seweryn)[1]
  • Stroje ludowe. Budownictwo ludowe. Praca ludu[41]
  • Śladami wielkich mówców. Z teorii i praktyki wygłaszania przemówień (1970)[42]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Józef Stachowicz: Nasi profesorowie na zjeździe. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 88-89.
  2. ↑ a b c d Władysław Dajewski. jbc.bj.uj.edu.pl. [dostęp 2022-06-15].
  3. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum VIII we Lwowie za rok szkolny 1909. Lwów: Fundusz Naukowy, 1909, s. 164, 165.
  4. ↑ a b c Władysław Dajewski. Nekrolog. „Dziennik Polski”, s. 4, Nr 5 z 7 stycznia 1972. 
  5. ↑ Sprawozdanie z czynności Zakładu Narodowego Imienia Ossolińskich za rok 1910. Lwów: 1910, s. 33.
  6. ↑ Wiadomości osobiste. „Dziennik Urzędowy c. k. Rady szkolnej krajowej w Galicyi”, s. 63, Nr 3 z 31 marca 1918. 
  7. ↑ Ze wspomnień 1958 ↓, s. 271.
  8. ↑ Zygmunt Zagórowski: Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. R. 2. Warszawa / Lwów: 1926, s. 156.
  9. ↑ Ze wspomnień 1958 ↓, s. 272-273.
  10. ↑ XXXV. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum w Sanoku za rok szkolny 1920/1921 wraz z dodatkiem za lata 1917, 1918, 1919 i 1920. Sanok: Fundusz Naukowy, 1921, s. 12, 23, 35, 46–47.
    •XXXVI. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1921/1922. Sanok: 1922, s. 2.
    •XXXVI. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1922/1923. Sanok: 1923, s. 2.
    •XXXVII. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1923/1924. Sanok: 1924, s. 18.
    •XXXVIII. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1924/1925. Sanok: 1925, s. 2.
    •XXXIX. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1925/1926. Sanok: 1926, s. 2.
    •XXXX. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku za rok szkolny 1926/1927. Sanok: 1927, s. 2.
    •>XLI. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1927/1928. Sanok: 1928, s. 11.
  11. ↑ XXXVI. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1922/1923. Sanok: 1923, s. 4.
  12. ↑ Józef Stachowicz: Drogą Andrzeja Radka. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 226.
    •Tadeusz Chmielewski: Arbiter elegantiarum. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 270.
    •Andrzej Tarnawski. „Belfrowie” – Nostri Magistri. „Rocznik Sanocki”. Tom VII, s. 174, 1995. 
  13. ↑ a b Stefan Stefański: Kartki z przeszłości Sanoka. Sanok: Oficyna Wydawnicza Miejskiej Biblioteki Publicznej w Sanoku, 2005, s. 16. ISBN 83-919470-9-2.
  14. ↑ Władysław Dajewski: Grzegorz z Sanoka. W: XLI. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1927/1928. Sanok: 1928, s. 3-9.
    •XLIII. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku za rok szkolny 1929/30. Sanok: 1930, s. 5.
    •Maria Myćka-Kril: Dorobek nauczycieli i uczniów Gimnazjum w Sanoku. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 98.
  15. ↑ Ze wspomnień 1958 ↓, s. 275-276.
  16. ↑ Janusz Szuber: Mojość. Sanok: Oficyna Wydawnicza Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2005, s. 28. ISBN 83-919470-8-4.
  17. ↑ XLIII. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku za rok szkolny 1929/30. Sanok: 1930, s. 11.
  18. ↑ Józef Stachowicz: Gimnazjum Męskie w latach 1880–1958. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888-1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 60.
  19. ↑ a b Ze wspomnień 1958 ↓, s. 275.
  20. ↑ Maria Tarnawska. Z dziejów Miejskiego Prywatnego Seminarium Nauczycielskiego Żeńskiego w Sanoku w latach 1923-1934. „Rocznik Sanocki”. VII, s. 190, 1995. 
  21. ↑ Edward Zając, Oświata i szkolnictwo. Życie kulturalne, Szkolnictwo podstawowe i średnie. Nauczycielski ruch związkowy, Miejskie Prywatne Seminarium Nauczycielskie Żeńskie w Sanoku, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 575.
  22. ↑ Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum Humanistycznego w Brzozowie za rok 1929/30. Brzozów: 1930, s. 32.
  23. ↑ Z działalności kół T. N. S. W.. „Muzeum”. 9, s. 469, 1919. 
  24. ↑ Kronika towarzystwa. Z okręgu lwowskiego. Sanok. „Przegląd Pedagogiczny”, s. 7, Nr 17 z 13 maja 1922. 
  25. ↑ Ze wspomnień 1958 ↓, s. 274-275.
  26. ↑ Komunikat Z.Z.N.P.S.S. „Komunikat Z.Z.N.P.S.S”. Nr 58, s. 4, 23 lutego 1930. 
  27. ↑ Ruch służbowy. Kuratorium O. S. Lw.. „Dziennik Urzędowy Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego”, s. 515, Nr 9 z 30 września 1930. 
  28. ↑ Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 406, nr 7 z 1 września 1930. 
  29. ↑ Ruch służbowy. Przeniesienia. „Dziennik Urzędowy Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego”, s. 531, nr 9 z 30 września 1930. 
  30. ↑ Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 109, nr 6 z 31 grudnia 1932. 
  31. ↑ Ogłoszenia. „Dziennik Urzędowy Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego”, s. 20, nr 1 z 25 stycznia 1933. 
  32. ↑ Ruch służbowy. Kuratorium O. S. Lw.. „Dziennik Urzędowy Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego”, s. 364, nr 9 z 25 września 1933. 
  33. ↑ Ruch służbowy. Kuratorium O. S. Lw.. „Dziennik Urzędowy Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego”, s. 482, nr 11 z 25 listopada 1933. 
  34. ↑ Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego”. Nr 9, s. 573, 580, 20 października 1937. 
  35. ↑ Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum i Liceum w Buczaczu za rok szkolny 1937/38. Buczacz: 1937, s. 43.
  36. ↑ Władysław Dajewski. Lektura w nauce języka polskiego na wyższych kursach seminarium nauczycielskiego. „Dziennik Urzędowy Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego”, s. 251–257, nr 5 z 25 maja 1931. 
  37. ↑ II Liceum im. Króla Jana III Sobieskiego 1885 – 1985, Kraków. stankiewicze.com. [dostęp 2016-04-28].
  38. ↑ Zofia Bandurka: Wykaz imienny zaproszonych i obecnych na Zjeździe – przygotowała mgr Zofia Bandurkówna. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 121.
  39. ↑ Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie. Internetowy lokalizator grobów. Władysław Dajewski. rakowice.eu. [dostęp 2016-12-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-06-15)].
  40. ↑ a b Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie. Internetowy lokalizator grobów. Władysław Dajewski. rakowice.eu. [dostęp 2016-12-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-06-15)].
  41. ↑ Sprawozdanie Dyrekcji Zakładu Naukowo-Wychowawczego OO. Jezuitów w Bąkowicach pod Chyrowem za rok szkolny 1933/34 i 1934/35. Przemyśl: 1935, s. 35.
  42. ↑ Ewa Szary. „Śladami wielkich mówców. Z teorii i praktyki wygłaszania przemówień”, Władysław Dajewski, Kraków 1970. Recenzja. „Biuletyn Polonistyczny”. 14/41, s. 110, 1971. 

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Władysław Dajewski: Ze wspomnień polonisty. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 271–276.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Władysław_Dajewski&oldid=71915088”