Władysław Ryżko
 podporucznik
| |
| Data i miejsce urodzenia |
1 listopada 1907 |
|---|---|
| Data śmierci |
29 stycznia 1959 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja |
|
| Jednostki |
2 pułk lotniczy |
| Główne wojny i bitwy | |
| Późniejsza praca | |
| Odznaczenia | |
    
| |
.svg){kind=small}
Władysław Ryżko (ur. 1 listopada 1907 w Białej Podlaskiej, zm. 29 stycznia 1959) – polski lotnik wojskowy i cywilny, uczestnik kampanii wrześniowej 1939 roku – pilot w 16 eskadrze bombowej. Po wojnie pracował w lotnictwie komunikacyjnym i sanitarnym, zginął w wypadku lotniczym
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Lata przed II wojną światową[edytuj | edytuj kod]
Urodził się 1 listopada 1907 w Białej Podlaskiej; rodzice Stefan i Antonina zmarli, gdy był dzieckiem[1]. Wychowywany przez opiekunów (państwa Dąbków), z którymi w 1914 wyjechał do Rosji. Po odzyskaniu niepodległości powrócił w 1918 do Polski, mieszkając w Mokranach. Uczęszczał do szkoły w Chotyłowie i Terespolu, po czym ukończył technikum kolejowe w Brześciu[1]. Pracował następnie jako leśniczy w powiecie lubartowskim. Zainteresował się leśnictwem i w 1928 roku ukończył kurs pilotażu w Aeroklubie Śląskim w Katowicach[1].
W 1930 roku został powołany do służby wojskowej i w tym samym roku skierowany do lotnictwa – 2 pułku lotniczego w Krakowie. W 1931 ukończył podstawowy kurs pilotażu w Centrum Wyszkolenia Podoficerów Lotnictwa w Bydgoszczy i wyższy kurs pilotażu w Lotniczej Szkole Strzelania i Bombardowania w Grudziądzu[1]. Służył następnie w 21 eskadrze liniowej 2 pułku lotniczego, na samolotach Breguet 19. 13 października 1933 został ranny w wypadku lotniczym, leczenie trwało do czerwca 1934[2]. Brał udział w tym samym roku w lotach na pomoc powodzianom. W październiku 1934 został przeniesiony do nowo utworzonej 26 eskadry towarzyszącej[2]. Miał wówczas stopień kaprala pilota. Od września 1936 uczył się w Szkole Podchorążych dla Podoficerów w Bydgoszczy, gdzie uzyskał maturę. We wrześniu 1938 dołączył do III rocznika Szkoły Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie[2]. 15 czerwca 1939 został skierowany na praktykę do 1 pułku lotniczego, w stopniu sierżanta podchorążego. Latem 1939 przeszkolił się w Małaszewiczach na dwusilnikowych bombowcach PZL.37 Łoś, po czym został przydzielony do 216 (16) Eskadry Bombowej na Okęciu[2].
Kampania wrześniowa i okupacja[edytuj | edytuj kod]
W kampanii wrześniowej 1939 walczył jako pilot samolotu PZL.37 Łoś w składzie swojej eskadry, włączonej w skład Brygady Bombowej. Pierwszy lot bojowy odbył 4 września 1939 z ppor. obs. Zygmuntem Szymańskim na bombardowanie kolumny pancernej pod Radomskiem, lecz bomby z jego samolotu spadły na las[2]. Podczas drugiego lotu 7 września, w załodze por. obs. Ludwika Maślanki, jego samolot został zestrzelony przez myśliwce Messerschmitt Bf 110 z I./ZG 1 koło Radzymina[3]. Władysław Ryżko i Ludwik Maślanka uratowali się na spadochronach (dwóch członków załogi zginęło)[2]. Władysław Ryżko doznał przy tym ciężkich poparzeń rąk i twarzy, po czym leczył się w szpitalu w Warszawie. Podczas kampanii został promowany na podporucznika ze starszeństwem z dniem 1 sierpnia 1939[2]. W lutym 1940 Władysław Ryżko uciekł ze szpitala, po czym ukrywał się przez okres okupacji, mieszkając w Piotrkowie Trybunalskim, Zakopanem i Kielcach. Pracował wówczas jako technik dentystyczny[4].
Lata powojenne[edytuj | edytuj kod]
Po wyzwoleniu Polski, zgłosił się w lutym 1945 do służby w lotnictwie ludowego Wojska Polskiego. Po przeszkoleniu, 20 czerwca 1945 został przydzielony do 14 samodzielnego pułku rozpoznania i korygowania ognia artylerii, a 12 października tego roku do 9 pułku lotnictwa myśliwskiego w Krakowie[4]. Latał tam na myśliwcach Jak-7 i Jak-9. Uzyskał 1 stycznia 1946 stanowisko zastępcy dowódcy 1 eskadry, lecz 30 stycznia został przeniesiony do 3 pułku lotnictwa myśliwskiego w Krakowie, a 12 kwietnia 1946 zdemobilizowany w stopniu porucznika[4].
Po odejściu z wojska pracował jako instruktor pilotażu, a 15 czerwca 1946 podjął pracę w PLL LOT, latając jako drugi pilot samolotów Douglas C-47 Dakota[4]. Pracował przy tym też w Aeroklubie Warszawskim jako szef pilotażu. Do 1950 roku wylatał 3300 godzin w lotnictwie wojskowym i komunikacyjnym, na 33 typach samolotów[4]. W 1950 roku został jednak zwolniony z lotnictwa, na fali represji politycznych wobec przedwojennych oficerów[4]. Pracował następnie poza lotnictwem, w przedsiębiorstwie Beton-Stal w Warszawie i Przedsiębiorstwie Robót Kolejowych w Warszawie oraz zdał egzamin na mechanika budowy[4]
Po odwilży politycznej z października 1956 roku, powrócił do latania, jako pilot w Centralnym Zespole Lotnictwa Pogotowia Ratunkowego w Warszawie[4]. W lutym 1958 roku przeszkolił się także na śmigłowce SM-1. 29 stycznia 1959 podczas lotu ratunkowego zginął w wypadku samolotu w trudnych warunkach atmosferycznych we wsi Kleparz[4]. Do tego czasu wykonał ponad 330 lotów ratunkowych[4].
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nadany przez rząd na emigracji (nr 12076)[a]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski[4]
- Krzyż Walecznych[4]
- Srebrny i Złoty Krzyż Zasługi[4]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Sam Ryżko nigdy się nie dowiedział o odznaczeniu, nadanym przez rząd emigracyjny. Zmyślony 2015 ↓, s. 39
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych
- Ofiary katastrof lotniczych w Polsce
- Polscy piloci bombowi
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (władze RP na uchodźstwie)
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Zasługi
- Polscy lotnicy w kampanii wrześniowej
- Urodzeni w 1907
- Zmarli w 1959
- Ludzie urodzeni w Białej Podlaskiej
- Oficerowie 216 Eskadry Bombowej