Zaroślak białolicy
| Atlapetes albiceps[1] | |||
| (Taczanowski, 1884) | |||
_(cropped).jpg)
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
zaroślak białolicy | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Zaroślak białolicy[3][4] (Atlapetes albiceps) – gatunek małego ptaka z rodziny pasówek (Passerellidae). Występuje na niewielkim obszarze Peru i Ekwadoru. Uznawany za gatunek najmniejszej troski[5][6].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał Władysław Taczanowski, nadając mu nazwę Buarremon albiceps[7]. Opis ukazał się w 1884 roku w 2. tomie monumentalnej pracy Ornithologie du Pérou[7][8]. Autor jako miejsce typowe wskazał Paucal w regionie Cajamarca w Peru[7]. IOC nie wyróżnia podgatunków[9].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Atlapetes: połączenie słowa Atlas z gr. πετης petēs – „lotnik” (πετομαι petomai – „latać”)[10].
- albiceps: łac. albus „biały”, łac. caput, capitis „głowa”[11].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Nieduży ptak ze stosunkowo krótkim, grubym u nasady dziobem w kolorze czarnym. Szczęka i żuchwa są lekko zakrzywione. Tęczówki brązowe. Nogi szare. Pióra czoła, policzków, gardła, górnej szyi od białych do białawych. Górna część głowy i potylica czarna. Górne pokrywy skrzydeł szare z ciemnoczarnymi obrzeżami. lotki szare z ciemniejszymi obrysami, na środku skrzydeł białe lusterka. Ogon długi (około 72–75 mm), niestopniowany, wszystkie sterówki w kolorze szarym. Brzuch i dolna część ciała jasnoszare z lekkimi odcieniami płowego w okolicach zadu. Obie płcie wyglądają tak samo. Długość ciała z ogonem 16 cm, masa ciała samic 35,6 g, samców 37,5 g[5].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Zaroślak białolicy jest spotykany tylko w niewielkim obszarze u podnóża zachodnich stoków Andów. W południowym Ekwadorze w prowincji Loja oraz w północno-zachodnim Peru w regionach Lambayeque, Cajamarca, Tumbes i Piura. Występuje na wysokości od 200 do 1100 m n.p.m. w Ekwadorze i do 1400 m n.p.m. w Peru[12][5]. Inne źródła podają zakres wysokości, na których spotykany jest ten gatunek, do 1300 m n.p.m.[13][2] Zasięg występowania zaroślaka białolicego w części pokrywa się z zasięgiem występowania zaroślaka białoskrzydłego (Atlapetes leucopterus), którego niektóre populacje podgatunku A. l. dresseri (zaroślak nadbrzeżny) mają tendencję do posiadania białych plamek na bokach twarzy, w skrajnych przypadkach pokrywających prawie całą twarz, co może prowadzić do błędów w ich identyfikacji. Różnią się jednak kolorem górnej części głowy[5].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Zaroślak białolicy jest gatunkiem endemicznym. Jego głównym habitatem są lasy liściaste, lasy galeriowe i zarośla u podnóża Andów. Jest prawdopodobnie gatunkiem wszystkożernym, zjadającym nasiona oraz stawonogi. Z przebadanych 5 żołądków martwych osobników we wszystkich znajdowały się nasiona różnych rozmiarów oraz znaczne ilości drobnego ostrego piasku, w czterech także części błonkoskrzydłych[5]. Bardzo mało jest informacji o sposobie odżywiania, z tego co wiadomo pokarm podejmuje bezpośrednio z ziemi lub bezpośrednio nad nią. Występuje zazwyczaj w niewielkich grupach, może gromadzić się z wcześniej wspomnianym zaroślakiem nadbrzeżnym[5].
Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]
Brak informacji o rozmnażaniu, gniazdach i jajach[5].
Status[edytuj | edytuj kod]
Od 1988 roku zaroślak białolicy wpisany jest do Czerwonej księgi gatunków zagrożonych IUCN. Pierwotnie był uznany za gatunek niskiego ryzyka (Lower Risk/Least Concern). Od 2004 jako gatunek najmniejszej troski. Zasięg występowania zaroślaka białolicego według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje tylko około 36,7 tys. km²[13]. Liczebność populacji nie została oszacowana, jednak jest on uznawany za gatunek pospolity. Ze względu na brak dowodów na spadki liczebności bądź istotne zagrożenia dla gatunku, BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za stabilny. BirdLife International wymienia 11 ostoi ptaków IBA, w których ten gatunek występuje, 6 w Peru (m.in.: Park Narodowy Cerros de Amotape) i 5 w Ekwadorze (m.in. Reserva Natural Tumbesia-La Ceiba-Zapotillo i Cañón del río Catamayo)[13].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Atlapetes albiceps, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Atlapetes albiceps, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 378, 1999.
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: PASSERELLIDAE Cabanis & Heine, 1850-51 – PASÓWKI – NEW WORLD SPARROWS AND ALLIES (Wersja: 2022-05-16. [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-06-19].
- ↑ a b c d e f g Thomas S. Schulenberg & Alvaro Jaramillo: White-headed Brushfinch Atlapetes albiceps, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. T.S. Schulenberg) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2022-07-01]. (ang.).
- ↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 6 [online], grudzień 2021 [dostęp 2022-06-16].
- ↑ a b c Denis Lepage: White-headed Brush-Finch Atlapetes albiceps (Taczanowski, 1884). Avibase. [dostęp 2022-07-01]. (ang.).
- ↑ Ladislas Taczanowski, Ornithologie du Pérou, t. 2, Rennes: Typographie Oberthur, 1884, s. 533 (fr.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): New World sparrows, bush tanagers. IOC World Bird List (v12.1). [dostęp 2022-06-19]. (ang.).
- ↑ Atlapetes, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-06-19] (ang.).
- ↑ albiceps, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-07-01] (ang.).
- ↑ Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott & David Christie (red.). T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 590. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
- ↑ a b c White-headed Brush-finch Atlapetes albiceps, Data table and detailed info. BirdLife International, 2022. [dostęp 2022-07-01]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].