Ziuta Hartman
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Stanowiska |
łączniczka Żydowskiego Związku Wojskowego |
| Główne wojny i bitwy | |
Ziuta Hartman, z domu Rotenberg (hebr. ז'וטה הרטמן; ur. 5 października 1922 w Kielcach, zm. 19 maja 2015 w Tel Awiwie[1]) – żydowska działacza ruchu oporu podczas II wojny światowej, członkini Żydowskiego Związku Wojskowego, uczestniczka powstania w getcie warszawskim.
15 lipca 2010 został jej przyznany tytuł Honorowego Obywatela Miasta Stołecznego Warszawy[2].
Życiorys
Urodziła się w Kielcach w rodzinie żydowskiej, gdzie mieszkała przy ulicy Młynarskiej 20 (obecnie Mielczarskiego). Uczęszczała do Żydowskiej Szkoły Powszechnej i Gimnazjum Żydowskiego dla Dziewcząt.
Wybuch II wojny światowej uniemożliwił jej przystąpienie do matury. W kwietniu 1941 znalazła się w kieleckim getcie. Została zadenuncjowana do gestapo przez Polaka za to, że nie nosiła na ramieniu opaski z gwiazdą Dawida. W związku z tym wydarzeniem opuściła Kielce i wyjechała do Radomia. Następnie udała się do Warszawy, gdzie na początku 1942, wykorzystując podziemne przejście pod ulicą Leszno, przedostała się na teren warszawskiego getta. Pracowała tam w jednym z szopów oraz wstąpiła do Żydowskiego Związku Wojskowego. Jako łącznika wielokrotnie wychodziła z getta na stronę aryjską, skąd przenosiła broń, żywność i korespondencję.
Podczas powstania w getcie warszawskim brała udział w walkach oraz opiekowała się rannymi w bunkrze przy ulicy Świętojerskiej. Po jego zdobyciu została przetransportowana na Umschlagplatz i po kilku dniach wywieziona do obozu w Poniatowej. Następnie trafiła do obozu koncentracyjnego na Majdanku i obozu pracy przymusowej przy fabryce HASAG w Skarżysku-Kamiennej. W 1944 została wywieziona na roboty przymusowe na teren Rzeszy. Trafiła do podobozu KL Buchenwald przy fabryce broni w Lipsku. Tam doczekała wyzwolenia na kilka dni przed oficjalnym zakończeniem wojny.
Po zakończeniu wojny wraz z transportem rannych żołnierzy wróciła do Polski i zamieszkała ponownie w Kielcach, gdzie pracowała w Komitecie Żydowskim. Cztery miesiące później razem z mężem wyjechała z Polski. W 1952 wyemigrowała do Izraela. Mieszkała w pobliżu Tel Awiwu. Była współorganizatorem spotkań byłych więźniów obozów zagłady.
Przypisy
- ↑ Tomasz Urzykowski: Zmarła Ziuta Hartman, uczestniczka powstania w warszawskim getcie. 2015-05-23. [dostęp 2015-05-24]. (pol.).
- ↑ Uchwała nr LXXXVI/2518/2010 Rady m.st. Warszawy z 15 lipca 2010 r. w sprawie nadania Honorowego Obywatelstwa miasta stołecznego Warszawy.. bip.warszawa.pl. [dostęp 2015-08-11].
Linki zewnętrzne
- Biogram Ziuty Hartman na stronie Rady Miasta Warszawy
- Wywiad z Ziutą Hartman na stronie wieczernik.pl