Żurawina błotna
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
|
||
 |
||
| Systematyka[1] | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | rośliny | |
| Klad | rośliny naczyniowe | |
| Klad | rośliny nasienne | |
| Klasa | okrytonasienne | |
| Klad | astrowe | |
| Rząd | wrzosowce | |
| Rodzina | wrzosowate | |
| Rodzaj | borówka | |
| Gatunek | żurawina błotna | |
| Nazwa systematyczna | ||
| Vaccinium oxycoccos L. Sp. Pl. 351 1753[2] |
||
Żurawina błotna[3] (Vaccinium oxycoccus L. = Oxycoccus palustris L.) – gatunek rośliny z rodziny wrzosowatych.
Spis treści
Rozmieszczenie geograficzne[edytuj]
Gatunek o zasięgu wokółbiegunowym. Występuje w krajach północnej i środkowej Europy, północnej Azji i w Ameryce Północnej[4]. W Polsce jest dość częsty na całym niżu, aż po Podkarpacie. Dość częsty jest także w Sudetach, natomiast w Karpatach jest rzadszy[5].
Morfologia[edytuj]
- Łodyga
- Długość do 100 cm, delikatna, pełzająca (płożąca), odlegle ulistniona. Tegoroczne pędy są owłosione[6].
- Liście
- Zimotrwałe, drobne, jajowate bądź eliptycznojajowate, o szczycie lekko zaostrzonym lub tępym, brzegu podwiniętym, od spodu sinawobiaławe. Mają długość (6)8-10(12) mm i szerokość (3) 4-5,5 mm[6].
- Kwiaty
- Długoszypułkowe, umieszczone po 3–4, rzadziej pojedynczo. Płatki różowe, w dół odwinięte, o długości do 5 mm. Na owłosionych szypułkach obecne są drobne podkwiatki o długości do 0,5 mm[7].
- Owoce
- Kuliste jagody o barwie czerwonej, średnicy do 1 cm, o smaku kwaśnym[6]. Nasiona drobne, zielonkawe.
Biologia i ekologia[edytuj]
- Rozwój
- Krzewinka, chamefit. Kwitnie od czerwca do sierpnia[5].
- Siedlisko
- W Polsce jest rośliną często spotykaną na torfowiskach wysokich i przejściowych oraz w borach bagiennych[7]. Wymaga gleby kwaśnej i wilgotnej (roślina wybitnie kwasolubna). Jest rośliną żywicielską chronionego motyla modraszka bagniczka[8].
- Fitosocjologia
- Gatunek charakterystyczny dla rzędu Sphagnetalia magellanici[9].
- Genetyka
- Tetraploid o liczbie chromosomów 2n = 48. Odróżnia się tym od żurawiny drobnoowocowej (Vaccinium microcarpum), która jest diploidem o liczbie chromosomów 2n = 24. Gatunki te krzyżują się z sobą[10].
Systematyka[edytuj]
- We florze Polski takson ten opisany jest jako gatunek żurawiny[3]. Według nowszych ujęć taksonomicznych gatunek ten włączany jest do rodzaju borówka (Vaccinium) jako Vaccinium oxycoccos L.[2][4], tak więc nazwa polska jest niespójna z nazwą naukową.
- Synonimy[4]: Oxycoccus hagerupii Á. Löve & D. Löve, Oxycoccus microcarpus Turcz. ex Rupr., Oxycoccus oxycoccos (L.) MacMill., Oxycoccus palustris Pers., Oxycoccus quadripetalus Gilib., nom. inval., Vaccinium hagerupii (Á. Löve & D. Löve) Ahokas, Vaccinium microcarpum (Turcz. ex Rupr.) Schmalh., Vaccinium palustre Salisb.
Zastosowanie[edytuj]
- Roślina jadalna: Owoce są cenione na przetwory, galaretki, soki i kisiele. Zawierają szereg kwasów organicznych (stąd specyficzny smak): kwas cytrynowy, chinowy, ursolowy, benzoesowy, poza tym węglowodany i mikroelementy[7]. Zawiera szczególnie dużą ilość witaminy C[5].
- Roślina lecznicza: Surowcem leczniczym są owoce. Sok i wyciąg z owoców stosuje się w leczeniu chorób układu moczowego, kamieniach żółciowych, jako lek obniżający ciśnienie krwi i gorączkę oraz przy awitaminozie[5].
- Roślina kosmetyczna, używana przy produkcji niektórych kosmetyków[11].
Przypisy
- ↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-03-24].
- ↑ a b The Plant List. [dostęp 2017-03-01].
- ↑ a b Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland : a checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
- ↑ a b c Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2017-03-01].
- ↑ a b c d Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
- ↑ a b c Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
- ↑ a b c Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 1055. ISBN 83-214-1305-6.
- ↑ Marcin Sielezniew, Izabela Dziekańska, Motyle dzienne, wyd. Multico, Warszawa 2010, s. 181.
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
- ↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
- ↑ swiatrolnika.info: Skarb ukryty na bagnach. Kaszubska żurawina. 2016. [dostęp 2016-11-20].
