İsmet İnönü

İsmet İnönü
Pełne imię i nazwisko	Mustafa İsmet İnönü
Data i miejsce urodzenia	24 września 1884 ; Izmir
Data i miejsce śmierci	25 grudnia 1973 ; Ankara
	2. Prezydent Republiki Turcji
Okres	od 11 listopada 1938; do 22 maja 1950
Przynależność polityczna	Republikańska Partia Ludowa
Poprzednik	Mustafa Kemal Atatürk
Następca	Celâl Bayar
	1. Premier Republiki Turcji
Okres	od 1 listopada 1923; do 21 listopada 1924
Przynależność polityczna	Republikańska Partia Ludowa
Poprzednik	Fethi Okyar
Następca	Fethi Okyar
	Premier Turcji
Okres	od 6 marca 1925; do 25 października 1937
Przynależność polityczna	Republikańska Partia Ludowa
Poprzednik	Fethi Okyar
Następca	Celâl Bayar
	Premier Turcji
Okres	od 20 listopada 1961; do 20 lutego 1965
Przynależność polityczna	Republikańska Partia Ludowa
Poprzednik	Cemal Gürsel
Następca	Suat Hayri Ürgüplü
	Minister spraw zagranicznych Turcji
Okres	od 1922; do 1924
Przynależność polityczna	Partia Ludowa
Poprzednik	Yusuf Kemal Bey
Następca	Şükrü Kaya
	Odznaczenia
	; ;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Mustafa İsmet İnönü (ur. 24 września 1884 w Izmirze, zm. 25 grudnia 1973 w Ankarze) – turecki wojskowy w stopniu generała, polityk, premier i drugi (po śmierci Kemala Atatürka) prezydent Turcji.

Życiorys

Był zawodowym żołnierzem, w 1908 uczestniczył w rewolucji młodotureckiej. W latach 1922–1924 był ministrem spraw zagranicznych. Od 1923 do 1924 i ponownie od 1925 do 1937 był premierem. Od 1938 do 1950 był prezydentem. W trakcie II wojny światowej prowadził politykę neutralności i równowagi: 19 października 1939 Turcja zawarła sojusz z Wielką Brytanią i Francją, lecz 18 czerwca 1941 podpisała układ o nieagresji z Niemcami. W 1943 nastąpiło ponowne zbliżenie z aliantami, a prezydent İnönü podczas II konferencji kairskiej spotkał się z Rooseveltem i Churchillem w Kairze w dniach 4–7 grudnia 1943, gdzie przywódcy obydwu mocarstw proponowali Turcji przystąpienie do wojny z Niemcami. Ostatecznie jednak Turcja wojnę Niemcom wypowiedziała dopiero 23 lutego 1945. Od 1946 był przewodniczącym Republikańskiej Partii Ludowej. W latach 1950–1960 był przywódcą opozycji. Od 1961 do 1965 był ponownie premierem.

W 1926 urodził mu się syn Erdal, który w latach 80. i 90. był przywódcą Socjaldemokratycznej Partii Ludowej (SHP), a następnie wicepremierem i ministrem spraw zagranicznych współczesnej Turcji.

Awanse

podporucznik – 1 września 1903^[1]
porucznik – 2 stycznia 1905
kapitan – 26 września 1906
starszy kapitan – 25 września 1908
major – 26 kwietnia 1912
podpułkownik – 23 listopada 1914
pułkownik – 14 grudnia 1915
generał-major – 10 stycznia 1921
generał-porucznik – 31 sierpnia 1922
generał-pułkownik – 30 sierpnia 1926^[1]

Przypisy

↑ ^a ^b Rütbeleri ve Atanma Tarihleri – İnönü Vakfı, İsmet İnönü, İsmet İnönü Kimdir, İsmet İnönü Hayatı, İsmet İnönü Resimleri [online], www.ismetinonu.org.tr [dostęp 2020-07-09] (tur.).

Bibliografia

İsmet İnönü
F. Ahamad, The Turkish Experiment in Democracy 1950–1975, 1979
B. Lewis, The Emergence of Modern Turkey, 1961
K. H. Karpat, Turkey’s Politics; The Transition to a Multiparty System, Princeton (New Jersey), 1959
Alan Palmer, Kto jest kim w polityce. Świat od roku 1860, Wydawnictwo Magnum, Warszawa, 1998, przeł. Wiesław Horabik, Tadeusz Szafrański, s. 194–195
F. G. Weber, The Evasice Neutral, Columbus, Mo., 1979

[autonazwa1-1] Rütbeleri ve Atanma Tarihleri – İnönü Vakfı, İsmet İnönü, İsmet İnönü Kimdir, İsmet İnönü Hayatı, İsmet İnönü Resimleri [online], www.ismetinonu.org.tr [dostęp 2020-07-09] (tur.).

[a-2] Głowa państwa jako Przewodniczący Komitetu Jedności Narodowej

[b-3] Głowa państwa jako Przewodniczący Rady Bezpieczeństwa Narodowego

[1]

[A]

[B]