13 Dywizja Pancerna (III Rzesza)
 Czołgi dywizji (1941) | |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Tradycje | |
| Rodowód | |
| Kontynuacja | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
gen. por. Friedrich-Wilhelm von Rotkirch und Panthen |
| Ostatni |
gen. mjr Gerhard Schmidhuber |
| Działania zbrojne | |
| II wojna światowa Atak Niemiec na ZSRR | |
| Organizacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych |
wojska lądowe |
| Rodzaj wojsk |
wojska pancerne |
| Podległość | |
| Skład |
patrz tekst |
13 Dywizja Pancerna (niem. 13. Panzer-Division) – niemiecka dywizja pancerna z okresu II wojny światowej, uczestniczyła w ataku na Związek Radziecki.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Dywizja została sformowana na podstawie rozkazu z 11 października 1940 roku ze stacjonującej w Wiedniu 13 Dywizji Piechoty. W latach 1940-1941 stacjonowała na terenie Rumunii, gdzie została przerzucona w listopadzie 1940 roku, a jej utrzymanie kosztowało państwo rumuńskie 100 milionów lei miesięcznie[1]. W maju 1941 roku został przerzucona na Śląsk a 22 czerwca wzięła udział w ataku na Związek Radziecki[2].
W czerwcu 1941 roku licząca 147 czołgów dywizja została włączona w skład 1 Grupy Pancernej Grupy Armii Południe, w składzie której wzięła udział w ataku na ZSRR[3]. Walczyła w tym czasie na południowym odcinku frontu wschodniego do października 1942 roku.
W październiku 1942 roku weszła w skład nowo utworzonej Grupy Armii A brała udział w ofensywie mającej na celu zajęcie Kaukazu. W rejonie Kaukazu walczy do lutego 1943 roku, po czym wycofała się na Kubań i walczyła tam do września 1943 roku. Następnie wycofała się na teren Ukrainy, gdzie walczy m.in. w styczniu 1944 roku pod Krzywym Rogiem.
W kwietniu 1944 roku weszła w skład Grupy Armii Południowa Ukraina i brała udział w walkach pod Czerkasami i na linii rzeki Dniestr. W trakcie tych walk które trwały do września 1944 roku dywizja została rozbita, tracąc wszystkie 40 czołgów które miała na wyposażeniu[4].
W październiku 1944 roku na terenie Węgier dywizja została odtworzona i wzięła udział w walkach pod Budapesztem w styczniu 1945 roku. W trakcie tych walk ponownie została rozbita przez Armię Czerwoną. W lutym 1945 roku niedobitki dowodzone przez płk Wilhelma Schöninga włączono w skład nowo utworzonej Dywizji Pancernej „Feldherrnhalle 2”[4].
Dowództwo dywizji[edytuj | edytuj kod]
Dowódcy[5]:
- gen. por. Friedrich-Wilhelm von Rotkirch und Panthen (1940–1941)
- gen. por. Walther Düvert (1941)
- gen. wojsk panc. Traugott Herr (1941–1942)
- gen. por. Hellmut von der Chevallerie (1942–1943)
- gen. por. Eduard Hauser (1943)
- gen. por. Hans Mikosch (1943–1944)
- płk Friedrich von Hake (1944)
- gen. por. Hans Tröger (1944)
- gen. mjr Gerhard Schmidhuber (1944–1945)
Szefowie sztabu[6]:
- ppłk Fritz Kraemer (1942)
- ppłk Helmut Moeller-Althaus (1943)
- mjr Kurt Braun (1944)
- ppłk Arthur von Ekesparre (1944/45)
Struktura organizacyjna[edytuj | edytuj kod]
Skład w 1941:
- 4 pułk pancerny (Panzer-Regiment 4)
- 13 brygada Strzelców (Schützen-Brigade 13)
- 66 pułk strzelców (Schützen-Regiment 66)
- 93 pułk strzelców (Schützen-Regiment 93)
- 43 batalion motocyklowy (Kradschützen-Bataillon 43)
- 13 pułk artylerii (Artillerie-Regiment 13)
- 13 pancerny batalion rozpoznawczy (Panzer-Aufklärungs-Abteilung 13)
- 13 dywizjon przeciwpancerny (Panzerjäger-Abteilung 13)
- 4 batalion pionierów (Pionier-Bataillon 4)
- 13 batalion łączności (Nachrichten-Abteilung 13)
Skład w 1944:
- 4 pułk pancerny (Panzer-Regiment 4)
- 66 pułk grenadierów pancernych (Panzer-Grenadier-Regiment 66)
- 93 pułk grenadierów pancernych (Panzer-Grenadier-Regiment 93)
- 13 pułk artylerii pancernej (Panzer-Artillerie-Regiment 13)
- 13 pancerny batalion rozpoznawczy (Panzer-Aufklärungs-Abteilung 13)
- 271 dywizjon artylerii przeciwlotniczej (Heeres-Flak-Artillerie-Abteilung 271)
- 13 dywizjon niszczycieli czołgów (Panzerjäger-Abteilung 13)
- 4 pancerny batalion pionierów (Panzer-Pionier-Bataillon 4)
- 13 pancerny batalion łączności (Panzer-Nachrichten-Abteilung 13)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Deletant 2005 ↓, s. 44.
- ↑ Mitcham 2010 ↓, s. 38.
- ↑ Bishop 2009 ↓, s. 82.
- ↑ a b Mitcham 2010 ↓, s. 39.
- ↑ Rosado i Bishop 2012 ↓, s. 118.
- ↑ Lexikon der Wehrmacht - 13. Panzerdivision [online], lexikon-der-wehrmacht.de [dostęp 2024-04-22].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Marcin Bryja: Panzerwaffe. Warszawa: Wydawnictwo Militaria, 1996. ISBN 83-86209-67-4.
- Chris Bishop: Niemieckie piechota w II wojnie światowej. Warszawa: 2009. ISBN 978-83-11-11428-9.
- Dennis Deletant: Rumunia. Zapomniany sojusznik Hitlera. Warszawa: 2005. ISBN 978-83-11-11953-6.
- Dariusz Jędrzejewski, Zbigniew Lalak: Niemiecka broń pancerna 1939-1945. Warszawa: Wyd. Lampart, 1998. ISBN 83-867-7636-6.
- Jorge Rosado, Chris Bishop: Dywizje pancerne Wehrmachtu 1939–1945. Poznań: Wydawnictwo Vesper, 2012. ISBN 978-83-7731-130-1.
- Samuel Mitcham: Niemieckie siły zbrojne 1939-1945. Wojska pancerne. Warszawa: 2010. ISBN 978-83-11-11725-9.
- Tadeusz Sawicki: Niemieckie wojska lądowe na froncie wschodnim. Warszawa: PWN, 1987. ISBN 83-01-06556-7.