4 Szpital Okręgowy
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1918 |
| Rozformowanie |
1939 |
| Patron | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
kpt. lek. dr Antoni Stanisław Więckowski |
| Ostatni |
ppłk lek. dr Wiaczesław Michałowski |
| Działania zbrojne | |
| kampania wrześniowa | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość | |
4 Szpital Okręgowy im. gen. dyw. dr. Felicjana Sławoja Składkowskiego – jednostka organizacyjna służby zdrowia Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej.
Zadaniem 4 Szpitala Okręgowego było leczenie wojskowych i osób uprawnionych do leczenia wojskowego Okręgu Korpusu nr IV[1]. Szpital dysponował ambulatorium dentystycznym, chirurgicznym, okulistycznym, laryngologicznym oraz przychodnią ogólną dla chorych. Komendant szpitala posiadał uprawnienia dowódcy pułku[2].
Historia szpitala
[edytuj | edytuj kod]Minister spraw wojskowych wydał rozkaz nr O.I.Szt.Gen. 7980 Org. Częściowa likwidacja zakładów służby zdrowia, w którym między innymi nakazał dowódcy Okręgu Korpusu Nr IV zredukować z dniem 25 lipca 1924 roku liczbę łóżek w szpitalu do 400[3].
Z dniem 1 lipca 1931 roku minister spraw wojskowych wcielił kadrę 4 batalionu sanitarnego, bez zmiany nazwy i zadań, do 4 Szpitala Okręgowego i jednocześnie zwiększył skład osobowy szpitala o skład osobowy kadry[4].
25 września 1937 roku minister spraw wojskowych generał dywizji Tadeusz Kasprzycki nadał 4 Szpitalowi Okręgowemu nazwę „4 Szpital Okręgowy imienia generała dywizji dra Felicjana Sławoja Składkowskiego”[5].
4 Szpital Okręgowy był jednostką mobilizującą. Komendant szpitala był odpowiedzialny za przygotowanie mobilizacji, a komendant kadry zapasowej za jej przeprowadzenie.
Zgodnie z planem mobilizacyjnym „W” kadra zapasowa 4 Szpitala Okręgowego przed wykonaniem nałożonych na nią zadań mobilizacyjnych sama mobilizowała się w alarmie, w grupie jednostek oznaczonych kolorem żółtym, do etatu wojennego kadry mobilizującej nr 4. Kadra mobilizująca była organizacją przejściową. Po wykonaniu zadań mobilizacyjnych ulegała likwidacji.
Struktura organizacyjna
[edytuj | edytuj kod]Organizacja szpitala w 1923[6]:
- komendant, kancelaria i komisja gospodarcza,
- oficer administracji budynków i magazynów,
- oddziały chorych i pracowni klinicznych: chorób wewnętrznych, zakaźny, chirurgiczny, ginekologiczny, dermatologiczny, oddział neurologiczny, okulistyczny i laryngologiczny;
- pracownia bakteriologiczna
- pracownia rentgenowska,
- prosektorium,
- ambulatorium dentystyczne,
- apteka okręgowa,
- trzy plutony obsługi sanitarnej
Szpital posiadał 600 łóżek.
Kadra szpitala
[edytuj | edytuj kod]- Komendanci szpitala[7]
- kpt. lek. dr Antoni Więckowski (XI 1918 – V 1919 → komendant szpitala polowego nr 402[8])
- ppłk lek. Bogusław Zadurowicz (V 1919 – 1921[8])
- płk lek. Józef Manteuffel (1921[9] – IV 1927[a])
- ppłk / płk lek. dr Józef Gurtzman (V 1927[11] – 31 III 1930 → stan spoczynku[12])
- płk lek. Antoni Więckowski (VI 1930[13] – VI 1934 → szef sanitarny DOK IV[14])
- ppłk lek. dr Edward Wertheim (VI 1934[15] – XI 1935 → szef sanitarny DOK IV)
- ppłk lek. dr Wiaczesław Michałowski (XI 1935 – 1939[16])
- Komendanci kadry
- ppłk lek. Stanisław Ostrowski (1931-1938)
- mjr lek. Franciszek Goertz (1938-1939)
Obsada personalna i struktura w marcu 1939 roku
[edytuj | edytuj kod]Ostatnia „pokojowa” obsada personalna szpitala[17][b]:
- komendant szpitala – ppłk dr Wiaczesław Michałowski
- rezerwa personalna szpitala – ppłk dr Leon Wacław Olszewski
- starszy ordynator oddziału chirurgicznego – płk dr Michał Dobulewicz
- ordynator oddziału – ppłk dr Klemens Kazimierz Mielnik
- starszy ordynator oddziału wewnętrznego – mjr dr Stanisław Lakmunt
- ordynator oddziału – kpt. dr Józef Sobieszczański
- starszy ordynator oddziału ocznego – mjr dr Jan Łuc
- ordynator oddziału – kpt. dr Marian Sikorski
- starszy ordynator oddziału skórno-wenerycznego – mjr dr Samuel Cemach
- starszy ordynator oddziału neurologiczno-psychiatrycznego – mjr dr Wacław Jeżewski
- kierownik pracowni bakteriologiczno-chemicznej – ppłk dr Jan Żurkowski
- kierownik pracowni rentgenowskiej – mjr dr Teodor Herman Hellwig
- kierownik apteki – por. mgr Zenon Olszewski
- pomocnik komendanta ds. gospodarczych – mjr Zbigniew Franciszek Krasuski
- oficer gospodarczy – kpt. int. Franciszek Brdyś
- dowódca plutonu gospodarczego – por. piech. Zenon Antoni Szklarski
- kapelan – kpl. ks. Władysław Mróz
- Kadra zapasowa 4 Szpitala Okręgowego
- komendant kadry – mjr dr Franciszek Rudolf Goertz
- lekarz kadry – por. lek. Zdzisław Konrad Sutorowski
- oficer mobilizacyjny – kpt. Walenty Edward Jarmiński
- oficer ewidencji personalnej – kpt. Henryk Bielski
- oficer materiałowy – por. mgr Józef Tadeusz Kubiszewski
- zastępca oficera materiałowego – por. piech. Kazimierz Tercz †1940 Katyń[19]
- dowódca kompanii szkolnej – kpt adm. (piech.) Tomasz Siwicki
- dowódca I plutonu – chor. Antoni Dzierżyński
Żołnierze Szpitala – ofiary zbrodni katyńskiej
[edytuj | edytuj kod]Biogramy zamordowanych znajdują się na stronie internetowej Muzeum Katyńskiego[20]
| Nazwisko i imię | stopień | zawód | miejsce pracy przed mobilizacją | zamordowany |
|---|---|---|---|---|
| Ałaszejew Leon | major w st. sp. | lekarz doktor | Katyń | |
| Brdyś Franciszek[21] | kpt. | żołnierz zawodowy | oficer gospodarczy | Katyń |
| Engel Abrab (Adolf) | kpt. w st. sp. | lekarz | Katyń | |
| Frenkiel Izaak | ppor. rez. | lekarz | praktyka w Łodzi | Katyń |
| Kon Symcha Mordechaj | ppor. rez. | lekarz | Katyń | |
| Margoński Edmund[22] | major rez. | dr n. med. | szpital w Łodzi | Katyń |
| Mogilnicki Tadeusz | kpt. rez. | lekarz | Katyń | |
| Moszczyński Antoni | ppor. rez. | lekarz | Katyń | |
| Pągowski Gustaw[23] | ppor. rez. | farmaceuta, mgr | kier. apteki we Włochach | Katyń |
| Poswolski Jakub | ppor. rez. | przedsiębiorca | Katyń | |
| Rejterowski-Kopyciak Hieronim | por. rez. | lekarz | Katyń | |
| Rosiński Jan | ppor. rez. | farmaceuta | Katyń | |
| Rozenfeld Izaak | ppor. rez. | lekarza | Katyń | |
| Rybus Mieczysław Józef | ppor. rez. | lekarz | Szpital im. I. Mościckiego w Łodzi | Katyń |
| Rzepecki Zygmunt | ppor. posp. rusz. | lekarz | Katyń | |
| Schild Stanisław Wojciech | ppor. rez. | lekarz | Katyń | |
| Siatecki Włodzimierz | ppor. rez. | prawnik | Katyń | |
| Sierszeński Wandalin | por. rez. | Katyń | ||
| Smichowicz Anatol | ppor. rez. | lekarz | Katyń | |
| Siwicki Tomasz[24] | kpt. | żołnierz zawodowy | dowódca kompanii szkolnej | Katyń |
| Stanielewicz Tadeusz | ppor. rez. | lekarz | praktyka w Łodzi | Katyń |
| Strawiński Tadeusz[25] | por. rez. | lekarz | dyr. szpitala powiatowego | Katyń |
| Szeps Józef Jeguda | por. rez. | lekarz | Szpital w Łodzi | Katyń |
| Szwedowski Bolesław | ppor. rez. | farmaceuta, mgr | wł. apteki w Warszawie | Katyń |
| Szydłowski Henryk[26] | major rez. | lekarz | praktyka w Łodzi | Katyń |
| Witold Stanisław Szyszkowski | ppor. lek. rez. dr | lekarz | ord. Szpitala w Tomaszowie Maz. | Katyń |
| Tomaszewski Henryk | ppor. rez. | farmaceuta, mgr | Apteka Klabecka w Bydgoszczy | Katyń |
| Welfe Mieczysław | por. rez. | lekarz | Szpital im. I. Mościckiego w Łodzi | Katyń |
| Weller Jakub | ppor. rez. | lekarz | Ubezpieczalnia Społeczna w Łodzi | Katyń |
| Wittman Kazimierz | ppor. rez. | lekarz | Ubezpieczalnia Społeczna w Warszawie | Katyń |
| Bielski Henryk[27] | kpt. | żołnierz zawodowy | oficer ewidencji personalnej | Katyń |
| Alterman Dawid Izrael | kpt. rez. | lekarz ginekolog | praktyka w Łodzi | Charków |
| Bok Tadeusz Dawid | ppor. posp. rusz. | dr nauk medycznych | praktyka w Milanówku | Charków |
| Bradke Jan Feliks | ppor. rez. | nauczyciel, mgr | gimnazjum w Tomaszowie Maz. | Charków |
| Chmielowski Włodzimierz | kpt. rez. | Charków | ||
| Chwat Jerzy Saul | ppor. rez. | dr nauk medycznych | Charków | |
| Cylke Ireneusz | ppor. rez. | nauczyciel, mgr | gimnazjum w Białymstoku | Charków |
| Czarnożył Marian | kpt. rez. | lekarz | Charków | |
| Czeczot Ignacy Albin | kpt. rez. | lekarz | praktyka w Łodzi | Charków |
| Fiećko Wincenty | por. rez. | dr nauk medycznych | dyr. Szpitala Powiatowego w Płońsku | Charków |
| Geisler Hipolit | kpt. rez. | lekarz | praktyka w Częstochowie | Charków |
| Gołąb Władysław[28] | ppor. rez. | dr nauk medycznych | (e) | Charków |
| Iliński Aleksander | por. rez. | lekarz | praktyka w Warszawie | Charków |
| Jarecki Józef | kpt. rez. | dr nauk medycznych | praktyka w Końskich | Charków |
| Jarmiński Walenty[29] | kpt. | żołnierz zawodowy | oficer mobilizacyjny | Charków |
| Jelenkiewicz Natan | por. rez. | lekarz | praktyka w Łodzi | Charków |
| Jelszański Izaak | kpt. rez. | lekarz | praktyka w Łodzi | Charków |
| Kamocki Hipolit Leon | kpt. posp. rusz. | farmaceuta, mgr | Charków | |
| Kozankiewicz Mieczysław | por. rez. | farmaceuta, mgr | Charków | |
| Krasuski Zbigniew[30] | major lekarz | żołnierz zawodowy | Charków | |
| Lakmunt Stanisław[31] | kpt. lekarz | żołnierz zawodowy | Charków | |
| Ledwoch Andrzej | ppor. rez. | lekarz | praktyka w Szczekocinach | Charków |
| Lipiński Włodzimierz | kpt. w st. sp. | lekarz | Charków | |
| Mariensztein Zdzisław | por. rez. | lekarz | praktyka w Łucku | Charków |
| Masłowski Stanisław | por. rez. | Bank Polski w Katowicach | Charków | |
| Midler Michał | por. rez. | lekarz | Charków | |
| Nadel Ignacy | por. rez. | lekarz | Charków | |
| Orłowski Mieczysław | kpt. rez. | lekarz | Ubezpieczalnia Społeczna w Łodzi | Charków |
| Patora Wojciech | kpt. rez. | dr nauk medycznych | Charków | |
| Petrykat Edwin | kpt. rez. | dr nauk medycznych | praktyka w Częstochowie | Charków |
| Ręczajski Wacław | kpt. rez. | lekarz | praktyka w Warszawie | Charków |
| Schoenberg Leon | por. posp. rusz. | wł. Fabryki „Promonta” w Bielsku | Charków | |
| Sikorski Marian[32] | kpt. lekarz | żołnierz zawodowy | ordynator oddziału ocznego | Charków |
| Słobodian Leon | ppor. rez. | farmaceuta, mgr | praktyka w Końskich | Charków |
| Słupecki-Grot Zygmunt | kpt. rez. | dr nauk medycznych | praktyka w Piotrkowie Tryb. | Charków |
| Stawowczyk Wiktor | kpt. rez. | dr nauk medycznych | Ubezpieczalnia Społeczna w Łodzi | Charków |
| Szamota Tadeusz | por. rez. | dr nauk medycznych | praktyka w Warszawie | Charków |
| Szencenbach Jan | por. rez. | lekarz | praktyka w Krakowie (e) | Charków |
| Wajs Hajman | ppor. rez. | lekarz | praktyka w Łodzi | Charków |
| Ziółkowski Henryk | por. rez. | farmaceuta, mgr | Charków | |
| Geisler Hipolit | kpt. rez. | lekarz | Kalinin |
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Z dniem 1 marca 1927 roku płk. lek. Józefowi Manteuffelowi udzielony został dwumiesięczny urlop z zachowaniem uposażenia, a z dniem 30 kwietnia 1927 roku został przeniesiony w stan spoczynku[10].
- ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[18].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Almanach oficerski 1923 ↓, s. 111.
- ↑ Almanach oficerski 1923 ↓, s. 105.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 30 z 29 lipca 1924 roku, poz. 447.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 15 z 30 maja 1931 roku, poz. 183.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 12 z 25 września 1937 roku, poz. 154.
- ↑ Almanach oficerski 1923 ↓, s. 104.
- ↑ Rybińska-Bielecka 2018 ↓, s. 216–219.
- ↑ a b Jarno 2001 ↓, s. 48.
- ↑ Jarno 2001 ↓, s. 48, 192.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 5 lutego 1927 roku, s. 40, 44.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 maja 1927 roku, s. 136.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 21 stycznia 1930 roku, s. 3.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 18 czerwca 1930 roku, s. 222.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 171.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 172.
- ↑ Jarno 2001 ↓, s. 192.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 891.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
- ↑ Убиты в Катыни 2015 ↓, s. 746.
- ↑ Księgi Cmentarne – biogramy oficerów.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 304.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 2254.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 2773.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 3341.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 3551.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 3720.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 198.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 5240.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 5513.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 5955.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 6112.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 7269.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
- Karol Firich, Stanisław Krzysik, Tadeusz Kutrzeba, Stanisław Müller, Józef Wiatr: Almanach oficerski na rok 1923/24. T. 2. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1923.
- Witold Jarno: Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź 1918-1939. Łódź: Wydawnictwo „Ibidem”, 2001. ISBN 83-88679-10-4.
- Убиты в Катыни. Книга Памяти польских военнопленных – узников Козельского лагеря НКВД, расстрелянных по решению политбюро ЦК ВКП(б) от 5 марта 1940 года. Лариса Еремина (red.). Москва: Общество «Мемориал» – Издательство «Звенья», 2015. ISBN 978-5-78700-123-5.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
- Aleksandra Rybińska-Bielecka: Wojskowa służba zdrowia Drugiej Rzeczpospolitej. Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź. Łódź: Uniwersytet Łódzki, 2018.