Józef Wiatr
| ||
![]() Józef Wiatr w mundurze podpułkownika KOP | ||
![]() | ||
Data i miejsce urodzenia | 25 lipca 1889 Sidzina, Austro-Węgry | |
Data i miejsce śmierci | 22 maja 1977 Farnborough, Wielka Brytania | |
Przebieg służby | ||
Lata służby | 1914–1947 | |
Siły zbrojne | ![]() ![]() ![]() ![]() | |
Jednostki | Sztabu Naczelnego Wodza Baza Armii Polskiej na Wschodzie Dowództwo Jednostek Wojskowych na Środkowym Wschodzie | |
Stanowiska | generalny kwatermistrz dowódca bazy dowódca JWŚW | |
Główne wojny i bitwy | I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa | |
Odznaczenia | ||
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
Józef Albin Wiatr (ur. 25 lipca 1889 w Sidzinie, zm. 22 maja 1977 w Farnborough) – generał brygady Polskich Sił Zbrojnych.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
W okresie od sierpnia 1914 do lipca 1917 służył w 1 pułku piechoty Legionów Polskich. Po kryzysie przysięgowym wcielony został do armii austro-węgierskiej. W listopadzie 1918 pełnił funkcję komendanta Obwodu Krakowskiego Polskiej Organizacji Wojskowej.
Listopad 1918 – marzec 1919 adiutant batalionu Odsieczy Lwowa, a potem 5 pułku piechoty Legionów. Marzec – lipiec 1919 adiutant I Brygady Piechoty Legionów. Lipiec 1919 – styczeń 1920 szef gabinetu I wiceministra Spraw Wojskowych. W latach 1919–1921 słuchacz II Kursu Wojennego Wojennej Szkoły Sztabu Generalnego. Kwiecień 1920 – styczeń 1921 szef Oddziału IV Sztabu 3 Armii na froncie bolszewickim. Od stycznia 1921 był oficerem Oddziału IV Sztabu Generalnego WP.
W październiku 1927 mianowany został dowódcą II batalionu 4 pułku Strzelców Podhalańskich w Cieszynie[1]. 26 kwietnia 1928 roku wyznaczony został na stanowisko zastępcy dowódcy 75 pułku piechoty w Chorzowie[2]. 5 listopada 1928 roku otrzymał przeniesienie do składu osobowego II zastępcy szefa Sztabu Generalnego[3]. Lipiec 1929 – październik 1934 dowódca pułku KOP „Wilejka”. Październik 1934 – styczeń 1936 dowódca 86 pułku piechoty w Mołodecznie. Styczeń 1936 – wrzesień 1939 szef Oddziału I Sztabu Głównego WP. Pod jego kierownictwem został opracowany plan mobilizacyjny „W”. W kampanii wrześniowej 1939 pełnił służbę na stanowisku generalnego kwatermistrza – III zastępcy szefa Sztabu Naczelnego Wodza.
Po agresji ZSRR na Polskę przeszedł wraz ze sztabem Naczelnego Wodza granicę polsko-rumuńską. Zbiegł z internowania i przedostał się na Bliski Wschód. Początkowo w Ośrodku Zapasowym Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich w Palestynie. Wrzesień 1942 – sierpień 1943 dowódca Etapów Armii Polskiej na Wschodzie. Sierpień 1943 – luty 1944 dowódca Bazy i Etapów Armii Polskiej na Wschodzie. Luty 1944 – marzec 1945 Generalny Kwatermistrz Armii Polskiej na Wschodzie. Marzec 1945 – 1947 dowódca Jednostek Wojskowych na Środkowym Wschodzie. Z ramienia Ligi Niepodległości Polski wszedł do pozostającej w opozycji do Prezydenta RP Augusta Zaleskiego, utworzonej w 1954 roku Tymczasowej Rady Jedności Narodowej[4]. Po przybyciu do Wielkiej Brytanii i demobilizacji osiadł w Londynie. Pochowany na Cmentarzu Powązkowskim (kwatera 315a pod murem-1-4)[5].
Awanse[edytuj | edytuj kod]
- chorąży – 1 stycznia 1917[6]
- podporucznik
- porucznik
- kapitan
- major – zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919
- podpułkownik – 12 kwietnia 1927 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1927 i 43. lokatą w korpusie oficerów piechoty
- pułkownik – 1 stycznia 1934
- generał brygady – 1 stycznia 1943
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Niepodległości (20 stycznia 1931)[7]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1937)[8]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (9 listopada 1932)[9]
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie)
- Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
- Złoty Krzyż Zasługi (14 października 1934)[10]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 25 z 31.10.1927 r.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 140.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 339.
- ↑ Jan Józef Kasprzyk, Liga Niepodległości Polski, w: Encyklopedia Białych Plam, t. XI, Radom 2003, s. 143.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: WILHELM WIATR, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2020-02-22] .
- ↑ Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 32.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 18, poz. 31 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 410 „za zasługi w służbie wojskowej”.
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 259, poz. 295 „za zasługi na polu wyszkolenia i organizacji wojska”.
- ↑ M.P. z 1934 r. nr 238, poz. 296 „za zasługi w służbie ochrony pogranicza”.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
- Henryk Piotr Kosk: Generalicja polska. Popularny słownik biograficzny. T. 2 M-Ż. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 2001. ISBN 83-871-0381-0.
- Waldemar Strzałkowski: Życiorysy dowódców jednostek polskich w wojnie obronnej 1939 r.. W: Tadeusz Jurga: Obrona Polski 1939. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1990. ISBN 83-211-1096-7.
- Członkowie Ligi Niepodległości Polski
- Członkowie Tymczasowej Rady Jedności Narodowej
- Generałowie brygady Polskich Sił Zbrojnych
- Komendanci Obwodów POW
- Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego (1939)
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (władze RP na uchodźstwie)
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości
- Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (czterokrotnie)
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami
- Dowódcy 86 Pułku Piechoty (II RP)
- Oficerowie dyplomowani II Rzeczypospolitej
- Oficerowie piechoty Korpusu Ochrony Pogranicza
- Oficerowie piechoty Legionów Polskich 1914–1918
- Pochowani na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie
- Pułkownicy piechoty II Rzeczypospolitej
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Uczestnicy wojny polsko-ukraińskiej (strona polska)
- Urodzeni w 1889
- Zmarli w 1977
- Żołnierze I Brygady Legionów Polskich
- Żołnierze Wojska Polskiego internowani w Rumunii w czasie II wojny światowej
- Żołnierze Wojska Polskiego na emigracji w Wielkiej Brytanii po II wojnie światowej
- Oficerowie 5 Pułku Piechoty Legionów
- Oficerowie 1 Pułku Piechoty Legionów
- Zastępcy dowódcy 75 Pułku Piechoty (II RP)
- Dowódcy batalionów 4 Pułku Strzelców Podhalańskich