Józef Wiatr

Józef Albin Wiatr

Józef Wiatr w mundurze podpułkownika KOP
generał brygady
Data i miejsce urodzenia	25 lipca 1889 Sidzina, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	22 maja 1977 Farnborough, Wielka Brytania
Przebieg służby
Lata służby	1914–1947
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie, Polskie Siły Zbrojne
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	Sztabu Naczelnego Wodza Baza Armii Polskiej na Wschodzie Dowództwo Jednostek Wojskowych na Środkowym Wschodzie
Stanowiska	generalny kwatermistrz dowódca bazy dowódca JWŚW
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa
Odznaczenia

Tablica upamiętniająca Józefa Wiatra w Kościele św. Stanisława Kostki w Warszawie

Józef Albin Wiatr (ur. 25 lipca 1889 w Sidzinie, zm. 22 maja 1977 w Farnborough) – generał brygady Polskich Sił Zbrojnych.

Życiorys

Urodził się 25 lipca 1889 w Sidzinie, w rodzinie Ludwika i Marii z Koprowskich. Ukończył gimnazjum i Akademię Handlową w Krakowie oraz uzyskał absolutorium na wydziale prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Przed I wojną światową był członkiem Polskich Drużyn Strzeleckich. W okresie od 6 sierpnia 1914 do lipca 1917 służył w I batalionie 1 pułku piechoty Legionów Polskich. Po kryzysie przysięgowym wcielony został do armii austro-węgierskiej i wysłany na front włoski. Od lutego 1918 pełnił funkcję komendanta obwodu i czasowo okręgu krakowskiego Polskiej Organizacji Wojskowej.

Od listopada 1918 w Wojsku Polskim. Listopad 1918 – marzec 1919 adiutant batalionu Odsieczy Lwowa, a potem 5 pułku piechoty Legionów. Marzec – lipiec 1919 adiutant I Brygady Piechoty Legionów. Lipiec 1919 – styczeń 1920 szef gabinetu I wiceministra Spraw Wojskowych. W latach 1919–1921 słuchacz II Kursu Wojennego Wojennej Szkoły Sztabu Generalnego. Kwiecień 1920 – styczeń 1921 szef Oddziału IV Sztabu 3 Armii na froncie bolszewickim. Od stycznia 1921 był oficerem Oddziału IV Sztabu Generalnego WP.

W październiku 1927 mianowany został dowódcą II batalionu 4 pułku Strzelców Podhalańskich w Cieszynie. 26 kwietnia 1928 roku wyznaczony został na stanowisko zastępcy dowódcy 75 pułku piechoty w Chorzowie. 5 listopada 1928 roku otrzymał przeniesienie do składu osobowego II zastępcy szefa Sztabu Generalnego. Lipiec 1929 – październik 1934 dowódca pułku KOP „Wilejka”. Październik 1934 – styczeń 1936 dowódca 86 pułku piechoty w Mołodecznie. Styczeń 1936 – wrzesień 1939 szef Oddziału I Sztabu Głównego WP. Pod jego kierownictwem został opracowany plan mobilizacyjny „W”. W kampanii wrześniowej 1939 pełnił służbę na stanowisku generalnego kwatermistrza – III zastępcy szefa Sztabu Naczelnego Wodza.

Po agresji ZSRR na Polskę przeszedł wraz ze sztabem Naczelnego Wodza granicę polsko-rumuńską. Zbiegł z internowania i przedostał się na Bliski Wschód. Początkowo w Ośrodku Zapasowym Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich w Palestynie. Wrzesień 1942 – sierpień 1943 dowódca Etapów Armii Polskiej na Wschodzie. Sierpień 1943 – luty 1944 dowódca Bazy i Etapów Armii Polskiej na Wschodzie. Luty 1944 – marzec 1945 Generalny Kwatermistrz Armii Polskiej na Wschodzie. Marzec 1945 – 1947 dowódca Jednostek Wojskowych na Środkowym Wschodzie. Z ramienia Ligi Niepodległości Polski wszedł do pozostającej w opozycji do Prezydenta RP Augusta Zaleskiego, utworzonej w 1954 roku Tymczasowej Rady Jedności Narodowej. Po przybyciu do Wielkiej Brytanii i demobilizacji osiadł w Londynie.

Od 24 kwietnia 1918 był mężem Zofii z Szumińskich.

Pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 315a pod murem-1-4).

Awanse

• chorąży – 1 stycznia 1917
• podporucznik
• porucznik
• kapitan
• major – zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919
• podpułkownik – 12 kwietnia 1927 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1927 i 43. lokatą w korpusie oficerów piechoty
• pułkownik – 1 stycznia 1934
• generał brygady – 1 stycznia 1943

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 4785
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Niepodległości (20 stycznia 1931)
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1937)
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (9 listopada 1932)
• Krzyż Walecznych (czterokrotnie)
• Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
• Złoty Krzyż Zasługi (14 października 1934)
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
• Srebrny Medal za Długoletnią Służbę
• Brązowy Medal za Długoletnią Służbę
• Krzyż Oficerski Orderu Legii Honorowej (Francja)
• Krzyż Oficerski Orderu Świętego Sawy (Jugosławia)

Bibliografia

• Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
• Henryk Piotr Kosk: Generalicja polska. Popularny słownik biograficzny. T. 2 M-Ż. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 2001. ISBN 83-871-0381-0.
• Waldemar Strzałkowski: Życiorysy dowódców jednostek polskich w wojnie obronnej 1939 r.. W: Tadeusz Jurga: Obrona Polski 1939. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1990. ISBN 83-211-1096-7.