Aleksander Hrynkiewicz

Aleksander Hrynkiewicz
Przegonia, Marek, Wioślarz, Wizytator
	; Aleksander Hrynkiewicz (1929)
	podpułkownik kawalerii
Data i miejsce urodzenia	14 stycznia 1896 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	15 czerwca 1981 ; Montreal
	Przebieg służby
Lata służby	1912–1944
Siły zbrojne	Wojsko Polskie; Armia Krajowa
Jednostki	1 Pułk Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego,; Obwód Mokotów Armii Krajowej
Stanowiska	adiutant, dowódca
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa,; wojna polsko-bolszewicka,; II wojna światowa (kampania wrześniowa, powstanie warszawskie)
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Aleksander Hrynkiewicz, ps. „Przegonia”, „Marek”, „Wioślarz”, „Wizytator” (ur. 14 stycznia 1896 w Warszawie, zm. 15 czerwca 1981 w Montrealu) – podpułkownik kawalerii Wojska Polskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Od 1912 był członkiem Związku Strzeleckiego, od 1915 był komendantem sekcji POW na Mokotowie. W 1915 ukończył Gimnazjum Mariana Rychłowskiego w Warszawie^[1]. Od 1918 służył w Wojsku Polskim. Był oficerem 1 pułku szwoleżerów Józefa Piłsudskiego. W szeregach tego pułku brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, dowodząc plutonem.

Został awansowany do stopnia rotmistrza w korpusie oficerów kawalerii ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 roku. 21 marca 1935 roku został przeniesiony do Gabinetu Ministra Spraw Wojskowych na stanowisko adiutanta ministra Józefa Piłsudskiego^[2]. Po śmierci marszałka, 21 maja 1935 Aleksander Hrynkiewicz przekazał w Pałacu Belwederskim w Warszawie mózg Józefa Piłsudskiego prof. Maksymilianowi Rosemu, po czym preparat wysłano do Wilna i zdeponowano w Polskim Instytucie Badań Mózgu w specjalnie przeznaczonym do tego budynku. 27 czerwca 1935 roku awansował do stopnia majora ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1935 roku i 10. lokatą w korpusie oficerów kawalerii^[3]. W marcu 1939 pełnił służbę w Biurze Inspekcji Generalnego Inspektoratu Sił Zbrojnych w Warszawie na stanowisku kierownika Samodzielnego Referatu Personalnego^[4]. We wrześniu 1939 pełnił funkcję zastępcy dowódcy pułku 1 pułku szwoleżerów Józefa Piłsudskiego.

Od 1941 był komendantem Obwodu V Mokotów (Okręg Warszawa AK). 11 listopada 1942 awansowany do stopnia podpułkownika. Podczas powstania warszawskiego opuścił Mokotów z 3 na 4 sierpnia 1944, pozostając formalnie dowódcą obwodu do 18 sierpnia. Po upadku powstania przebywał w niewoli niemieckiej. Po wojnie przebywał na emigracji, początkowo w Niemczech i Wielkiej Brytanii, a następnie w Kanadzie. Pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 173-4-32,33)^[5].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (1921)^[6]
Krzyż Niepodległości (22 kwietnia 1938)^[7]
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1937)^[8]^[3]
Krzyż Walecznych (trzykrotnie)^[3]
Srebrny Krzyż Zasługi (7 grudnia 1927)^[9]
Odznaka Pamiątkowa Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych (12 maja 1936)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Aleksander Hrynkiewicz. 1944.pl. [dostęp 2024-04-16].
↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 5 z 21 marca 1935 roku, s. 31.
↑ ^a ^b ^c Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 131.
↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 416.
↑ Cmentarz Stare Powązki: ALEKSANDER HRYNKIEWICZ, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-11-06] .
↑ Dekret Wodza Naczelnego L. 3125 z 30 czerwca 1921 r. Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 28, poz. 1114
↑ M.P. z 1938 r. nr 93, poz. 143 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości” - zamiast uprzednio nadanego Medalu Niepodległości (M.P. z 1932 r. nr 92, poz. 124).
↑ M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 410 „za zasługi w służbie wojskowej”.
↑ M.P. z 1927 r. nr 283, poz. 779 „za zasługi na polu organizacji armji i wychowania żołnierza”.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Andrzej Kunert: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939–1944. T. I: Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987. ISBN 83-211-0739-7.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Artykuł Aleksandra Hrynkiewicza o Piłsudskim

[1] Aleksander Hrynkiewicz. 1944.pl. [dostęp 2024-04-16].

[2] Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 5 z 21 marca 1935 roku, s. 31.

[CITEREFRybkaStepan2006131-3] Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 131.

[CITEREFRybkaStepan2006416-4] Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 416.

[5] Cmentarz Stare Powązki: ALEKSANDER HRYNKIEWICZ, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-11-06] .

[6] Dekret Wodza Naczelnego L. 3125 z 30 czerwca 1921 r. Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 28, poz. 1114

[7] M.P. z 1938 r. nr 93, poz. 143 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości” - zamiast uprzednio nadanego Medalu Niepodległości (M.P. z 1932 r. nr 92, poz. 124).

[8] M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 410 „za zasługi w służbie wojskowej”.

[9] M.P. z 1927 r. nr 283, poz. 779 „za zasługi na polu organizacji armji i wychowania żołnierza”.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Obwody	Mokotów Ochota Okęcie Powiat Praga Wola Śródmieście Żoliborz
Zgrupowania	Bartkiewicz Gurt Krybar Kryska Kuba-Sosna Paweł Pułku Baszta Radosław Róg Siekiera Warta Żaglowiec Żbik Żmija Żniwiarz Żubr Żyrafa Korpus Warszawski AK
Dowódcy	„Monter” „Żywiciel” „Waligóra” „Grzymała” „Przegonia” „Bober” „Bronisław”
Inne	akcja „Kutschera” akcja pod Arsenałem akcja Stamm akcja Wilanów akcja Weffels akcja Wieniec powstanie warszawskie