Amalie Sieveking
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
filantropka i aktywistka |
Amalie Wilhelmine Sieveking (ur. 25 lipca 1794 w Hamburgu, zm. 1 kwietnia 1859 tamże) – niemiecka filantropka i aktywistka, która w Hamburgu założyła Weiblicher Verein für Armen und Krankenpflege, pierwszy w Niemczech Związek Kobiet ds. Opieki nad Ubogimi i Inwalidami; uważana za inicjatorkę nowoczesnej pracy socjalnej[1].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Przyszła na świat jako córka hamburskiego senatora Heinricha Christiana Sievekinga (zm. 1809) i jego żony Caroline Louise z Volkmannów (zm. 1799)[2]. Została sierotą w wieku 15 lat[3] i trafiła pod opiekę wuja. Zajmowała się m.in. chorą ciotką[3] lub kuzynem[4]. Od 1813 zajęła się edukacją siostrzenic Friedricha Gottlieba Klopstocka, przygotowując je do bierzmowania[5]. Wykładała religię i przedmioty ogólnokształcące[2]. Już w wieku 18 lat Amalie zdecydowała, że nie wyjdzie za mąż.
W 1816 wraz z 11 innymi kobietami założyła małą bezpłatną szkołę dla ubogich dziewcząt. Istniała do 1858[5]. Wiele z uczennic zostało nauczycielkami w arystokratycznych rodzinach. W niedziele uczyła dziewczęta w przytułkach. Pracę pedagogiczną prowadziła do śmierci[4].
Po bierzmowaniu i śmierci brata zainteresowała się oświeceniem religijnym, które ogarnęło Niemcy. Znalazła się pod wpływem teologów takich jak Johann Hinrich Wichern, Johann Wilhelm Rautenberg i Matthias Claudius. Wpływ miał na nią szczególnie Rautenberg, który uczynił wspólnotę św. Grzegorza w Hamburgu centrum swojego ruchu. Zachęcił Amalie do działalności charytatywnej[6]. Około 1819/1820 po lekturze m.in. O naśladowaniu Chrystusa mistyka Tomasza à Kempisa przeżyła nawrócenie[2].
W 1823 planowała założenie zakonu sióstr miłosiernych w ramach Kościoła ewangelickiego na wzór wincentynek. W 1824 poznała Johannesa Evangelistę Gossnera, którego twórczość wywarła na niej duże wrażenie[5].
Kiedy w 1831 w Hamburgu wybuchła epidemia cholery, zgłosiła się na ochotniczkę do pracy jako pielęgniarka w przytułkach. Zyskała uznanie[3] i wkrótce stanęła na czele personelu pielęgniarskiego. W dniu 23 maja 1832 wraz z 12 innymi kobietami założyła Weiblicher Verein für Armen und Krankenpflege (Związek Kobiet ds. Opieki nad Ubogimi i Inwalidami), pierwsze w mieście stowarzyszenie dobroczynne, którego celem było niesienie pomocy materialnej i duchowej ubogim i chorym ludziom oraz ich rodzinom[3].
W 1840 założyła organizację Amalienstift, przy której działał szpital dziecięcy i przytułek dla ubogich[2][7]. Organizacja zainspirowała powstanie innych o podobnym charakterze w całych Niemczech. W ciągu kolejnych 16 lat powstało 45 oddziałów towarzystwa[3]. Organizacje umożliwiły kobietom z wyższych sfer pomoc potrzebującym jako formę diakonii bez konieczności mianowania na diakonisy[8].
W 1840 Sieveking odrzuciła propozycję objęcia stanowiska kierowniczki szpitala Bethanien w Berlinie.
W 1836 pod wpływem Sieveking, a dzięki działaniu pastora Theodora Fliednera i jego żony Friederike, powstał pierwszy protestancki szpital w Kaiserswerth. Przekształcił się w nowoczesny "zakład kształcenia ewangelickich pielęgniarek"[1]. W Kaiserwerth uczyła się m.in. Florence Nightingale, która poznała Sieveking prawdopodobnie podczas jej pobytu w Londynie. Do spotkania doszło dzięki przyjacielowi Amalie, Christianowi von Bunsenowi[9][10]. Niemniej w 1837 Sieveking odrzuciła ofertę prowadzenia zakładu pielęgniarskiego, by skupić się na aktywności w Hamburgu[1][3]. W 1848 Nightingale i Sieveking spotkały się w Hamburgu[7].
Sieveking interpretowała teksty biblijne – początkowo dla uczniów i uczennic – w sposób ogólnie zrozumiały i budujący. Anonimowo opublikowała traktaty pt. Betrachtungen (Obserwacje) i Beschäftigungen mit der heiligen Schrift (Rozważania na temat Pisma Świętego)[2]. Opisywała siebie jako "racjonalistyczną mistyczkę". Wpływ na nią miał August Hermann Francke.
Choć wspierała ludzi z nizin społecznych, nie okazała politycznego poparcia dla reformy klasowej. Sprzeciwiała się organizacjom filantropijnym w duchu międzywyznaniowym, obawiając się z ich strony konkurencji[3].
Żyła z senatorskiej emerytury i dwóch spadków. Po jej śmierci pracę kontynuowała jej przyjaciółka Elise Averdieck (1808–1907).
Została pochowana na starym cmentarzu przy koścele św. Trójcy w Hamburg-Hamm, w mauzoleum rodzinnym zbudowanym przez jej kuzyna Karla Sieveking i zaprojektowanym przez architekta Alexisa de Châteauneufa[11].
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
Jest wspominana w luterańskim kalendarzu świętych w dniu rocznicy śmierci, 1 kwietnia[5].
Jej autobiografię, zatytułowaną Hanseatic Philanthropist, zrecenzowała poetka Sophie Schwab[12].
Jej imię nosi szpital Amalie Sieveking w Hamburgu-Volksdorf; dziś jest częścią Albertinen-Diakoniewerk w Hamburgu.
W Radebeul w Saksonii mieści dom starców oraz diakonat Amalie-Sieveking-Haus. Założone przez nią stowarzyszenie od 1978 funkcjonuje pod nazwą Fundacja Amalie Sieveking[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Marian B. Michalik, Maria Żmigrodzka, Kronika kobiet, wyd. 1, Warszawa: Wydawn. "Kronika", 1993, ISBN 83-900331-5-1, OCLC 49931249 [dostęp 2021-12-02].
- ↑ a b c d e Deutsche Biographie, Sieveking, Amalie - Deutsche Biographie [online], deutsche-biographie.de [dostęp 2021-11-26] (niem.).
- ↑ a b c d e f g Catherine M. Prelinger, Amalie Sieverking [online], ohio.edu [dostęp 2021-11-26].
- ↑ a b Amalie Sieveking [online], fembio.org [dostęp 2021-11-26] (niem.).
- ↑ a b c d e Amalie Sieveking - Ökumenisches Heiligenlexikon [online], heiligenlexikon.de [dostęp 2021-11-26] (niem.).
- ↑ Adelheid M. von Hauff, Frauen gestalten Diakonie: Vom 18. bis zum 20. Jahrhundert, W. Kohlhammer Verlag, 2006, ISBN 978-3-17-019324-6 [dostęp 2021-11-26] (niem.).
- ↑ a b Florence Nightingale, Michael D. Calabria, Florence Nightingale in Egypt and Greece: Her Diary and "Visions", SUNY Press, ISBN 978-0-7914-3116-0 [dostęp 2021-11-26] (ang.).
- ↑ Todd H. Green, Responding to secularization : the deaconess movement in nineteenth-century Sweden, Leiden: Brill, 2011, ISBN 978-90-04-20967-1, OCLC 727948419 [dostęp 2021-11-26].
- ↑ William J. Duiker, World history, wyd. 5th ed, Belmont, CA: Thomson/Wadsworth, 2007, ISBN 0-495-05053-9, OCLC 191077656 [dostęp 2021-11-26].
- ↑ Florence Nightingale, Florence Nightingale in Egypt and Greece : her diary and "visions", Albany: State University of New York Press, 1997, ISBN 0-585-04273-X, OCLC 42854729 [dostęp 2021-11-26].
- ↑ Barbara Leisner, Der Friedhofsführer Spaziergänge zu bekannten und unbekannten Gräbern in Hamburg und Umgebung, Hamburg 1994, ISBN 978-3-7672-1215-2, OCLC 231624792 [dostęp 2021-11-26].
- ↑ Lars Maischak, German merchants in the nineteenth-century Atlantic, Washington, D.C. 2013, ISBN 978-1-139-08364-5, OCLC 862115937 [dostęp 2021-11-26].