Anioł Pański
 Anioł Pański, mal. A. Gierymski | |
| Tematyka |
religijna |
|---|---|
| Typ utworu |
responsorium |
| Data powstania |
XI-XIV wiek |
| Wydanie oryginalne | |
| Język |
łacina |
_001.jpg)
Anioł Pański (łac. Angelus Domini) – katolicka modlitwa maryjna, której przedmiotem jest rozważanie zwiastowania Maryi przez anioła Gabriela i wcielenia Jezusa Chrystusa. W zależności od lokalnych zwyczajów odmawiana jest o godz. 6.00, 12.00 i 18.00 przez cały rok z wyjątkiem okresu wielkanocnego, kiedy to należy odmawiać Regina Coeli.
W Watykanie niedzielna modlitwa Anioł Pański jest zwyczajowo celebrowana przez papieża i związana jest z krótką katechezą oraz błogosławieństwem.
Historia modlitwy
[edytuj | edytuj kod]Powstanie modlitwy Anioł Pański datuje się na wiek XI-XIV. Modlitwa ta przechodziła różne fazy. W średniowieczu o zmierzchu dzwoniono w naczynia do przechowywania ognia co pokrywało się w czasie z odmawianiem modlitwy „Zdrowaś Maryjo”[1]. Na początku XIII w. Grzegorz IX (1227–1241) zarządził, by Pozdrowienie Anielskie odmawiane było rano i wieczorem, zawsze na dźwięk dzwonu. Potwierdził to Synod w Kolonii w roku 1279[2].
Zwyczaj odmawiania Anioł Pański istniał już w I połowie XIII wieku, propagowany przez zakon franciszkanów. W 1262 r. generał franciszkanów, św. Bonawentura, nakazał członkom tegoż zakonu praktykę trzech Zdrowaś Maryjo rano i wieczorem[2].
Odmawiali oni tę modlitwę na wieczorny głos dzwonu, którym dawano znak gaszenia ogni we wszystkich obejściach. Tradycja odmawiania tej modlitwy rozpowszechniła się w XVI w. w całym chrześcijaństwie zachodnim. Wówczas Anioł Pański zaczęto odmawiać także rano na cześć Maryi jako „Jutrzenki Porannej”. Zwyczaj odmawiania w południe został wprowadzony w 1456 roku przez papieża Kaliksta III w celu uproszenia u Maryi ratunku dla oblężonego przez Turków Belgradu, który był ostatnią naddunajską twierdzą broniącą drogi do serca Europy. Tradycja tej niedzielnej modlitwy papieża trwa do dzisiaj i gromadzi tysiące wiernych.
Treść modlitwy
[edytuj | edytuj kod]| Wersja polska | Wersja łacińska |
|---|---|
| V. Anioł Pański zwiastował Pannie Maryi. R. I poczęła z Ducha Świętego.
V. Oto ja Służebnica Pańska.
V. A Słowo Ciałem się stało.
V. Módl się za nami święta Boża Rodzicielko, Módlmy się: Łaskę Twoją prosimy Cię, Panie, racz wlać w serca nasze, abyśmy którzy za zwiastowaniem anielskim Wcielenie Chrystusa, Syna Twego poznali, przez Mękę Jego i Krzyż do chwały zmartwychwstania byli doprowadzeni. Przez Chrystusa Pana naszego. |
V. Angelus Domini nuntiavit Mariæ. R. Et concepit de Spiritu Sancto.
V. Ecce Ancilla Domini.
V. Et Verbum caro factum est.
V. Ora pro nobis, Sancta Dei Genetrix. Oremus: Gratiam tuam quæsumus, Domine, mentibus nostris infunde; ut qui, angelo nuntiante, Christi Filii tui Incarnationem cognovimus, per passionem eius et crucem, ad resurrectionis gloriam perducamur. Per eundem Christum Dominum nostrum. |
Źródło: sanctus.pl[3].
W literaturze polskiej
[edytuj | edytuj kod]Pierwsze wzmianki o modlitwie pojawiły się w literaturze polskiej w okresie przełomu romantycznego, m.in. w wierszu Dzwonek wiejski Kazimierza Brodzińskiego, w Panu Tadeuszu ks. XI Adama Mickiewicza, w Złotej czaszce, Księdzu Marku i Śnie srebrnym Salomei Juliusza Słowackiego, w Mazurze za wołami Teofila Lenartowicza. Motyw tej modlitwy ma bardziej refleksyjny charakter u Kornela Ujejskiego Anioł Pański, Henryka Sienkiewicza Rodzina Połanieckich, Potop, i Władysława Reymonta Chłopi. Poeci młodopolscy wykorzystywali ten motyw do uzyskania efektów nastrojowych (m.in. Włodzimierz Perzyński Anioł Pański, Kazimierz Przerwa-Tetmajer Anioł Pański, Stanisław Korab-Brzozowski Anioł Pański). Motyw dzwonów bijących na Anioł Pański pojawia się też w powieści Poli Gojawiczyńskiej pt. Stolica[4].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Historia modlitwy „Anioł Pański”, voxdomini.com.pl.
- ↑ a b Historia Modlitwy Anioł Pański, pijarzy.pl.
- ↑ Anioł Pański po łacinie i po polsku [online], sanctus.pl [dostęp 2023-02-10].
- ↑ Jerzy Starnawski, Anioł Pański, [w:] Encyklopedia katolicka, t. 1, Lublin 1973, s. 614.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Wielka Encyklopedia Jana Pawła II, tom I, hasło: Anioł Pański, red. Grzegorz Polak
