Ave Maris Stella
Ave Maris Stella (łac. Witaj, Gwiazdo Morza) − łacińska antyfona maryjna z VIII w., również tradycyjny hymn Akadian.
Była popularna już w średniowieczu, o czym świadczą liczne kompozycje z tego okresu. Za autora tekstu uważani byli: Bernard z Clairvaux (XII w.), Wenancjusz Fortunat (VI w.) czy Herman z Reichenau (XI w.)[1]. Najstarszy manuskrypt, zawierający tekst antyfony, znajduje się w opactwie w St. Gallen i pochodzi z IX wieku.
W hymnie Matka Boża nazwana zostaje Gwiazdą Morza. Jest to nawiązanie do fragmentu Pierwszej Księgi Królewskiej[2]. Odnosząc się do tego tekstu, tytułu używali już: Hieronim ze Strydonu (Liber de nominibus hebraicis), Izydor z Sewilli, Alkuin, Paschasius Radbertus, Raban Maur. Tytuł jest rozumiany jako synonim Gwiazdy Polarnej, niemal niezmieniającej położenia w ciągu nocy. Gwiazda ta jest symbolem Maryi, wskazującej drogę wędrowcom lub grzesznikom[3].
Hymn był przez wieki wykonywany na melodie gregoriańskie. Muzykę do hymnu napisali m.in.: Felice Anerio, Giovanni Pierluigi da Palestrina, Guillaume Dufay, William Byrd, Pietro Gnocchi, Claudio Monteverdi, Girolamo Frescobaldi, Antonio Vivaldi, Johann Sebastian Bach[potrzebny przypis], Jean Titelouze, Marcel Dupré, Tomás Luis de Victoria, Antonín Dvořák, Edvard Hagerup Grieg, Ferenc Liszt, Josquin des Prés, Josef Rheinberger, Nino Rota, Peter Maxwell Davies, Antonio de Cabezón[4].
Współcześnie, w katolickiej Liturgii godzin, jest to hymn II nieszporów, w tekstach wspólnych o Najświętszej Maryi Pannie[5].
Najstarsze polskie tłumaczenie, Zdrowaś, gwiazdo morska, pochodzi z XV w.
Tekst i tłumaczenie[edytuj | edytuj kod]
- Tekst łaciński:
1Ave, maris stella,
Dei Mater alma,
Atque semper Virgo
Felix coeli porta.
2Sumens illud Ave
Gabriélis ore,
Funda nos in pace,
Mutans Hevae nomen.
3Solve vincla reis,
Profer lumen caecis,
Mala nostra pelle,
Bona cuncta posce,
4Monstra te esse Matrem,
Sumat per te preces,
Qui pro nobis natus,
Tulit esse tuus,
5Virgo singuláris,
Inter omnes mitis,
Nos culpis solútos,
Mites fac et castos.
6Vitam praesta puram
Iter para tutum,
Ut vidéntes Jesum,
Semper collaetémur.
7Sit laus Deo Patri,
Summo Christo decus
Spiritui Sancto,
Tribus honor unus. Amen.
- Tłumaczenie polskie:
1Witaj, Gwiazdo morza,
Wielka Matko Boga,
Panno zawsze czysta,
Bramo niebios błoga.
2Ty, coś Gabriela
Słowem przywitana,
Utwierdź nas w pokoju,
Odmień Ewy miano.
3Winnych wyzwól z więzów,
Ślepym powróć blaski.
Oddal nasze nędze,
Uproś wszelkie łaski.
4Okaż, żeś jest Matką,
Wzrusz modłami swymi
Tego, co Twym Synem
Zechciał być na ziemi.
5O Dziewico sławna
I pokory wzorze,
Wyzwolonym z winy
Daj nam żyć w pokorze.
6Daj wieść życie czyste,
Drogę ściel bezpieczną,
Widzieć daj Jezusa,
Mieć w Nim radość wieczną.
7Bogu Ojcu chwała,
Chrystusowi pienie,
Obu z Duchem Świętym
Jedno uwielbienie. Amen.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Henry Hugh: Ave Maris Stella. W: The Catholic Encyclopedia. T. 2. New York: Robert Appleton Company, 1907. [dostęp 2013-02-08]. (ang.)
- ↑ 1Krl 18,41–45 w przekładach Biblii.
- ↑ Symbolika teologiczna czerneńskiego obrazu. karmelczerna.pl. [dostęp 2013-02-08].
- ↑ Ave maris stella (ang.). www1.cpdl.org. [dostęp 2013-02-08].
- ↑ Liturgia godzin. Codzienna modlitwa Ludu Bożego. T. 3: Okres zwykły. Tygodnie I-XVII. Poznań: Pallottinum, 2007, s. 1425-1426. ISBN 83-70-14-194-3.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Antyfona w wykonaniu mnichów z opactwa w Ganagobie
