Przejdź do zawartości

Anna Fiodorówna

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Anna Fiodorówna
Wizerunek herbu
Pogoń Litewska II
księżna mazowiecka
Dane biograficzne
Dynastia

Giedyminowicze

Data urodzenia

ok. 1428

Data i miejsce śmierci

25 maja 1458
Czersk

Ojciec

Fiodor Olgierdowicz

Małżeństwo

Bolesław Januszowic

Dzieci

Bolesław IV warszawski, Eufemia

Anna Fiodorówna, także Anna Holszańska[1] (ur. lata 90 XIV w.[2], zm. 25 maja 1458 w Czersku[3]) – księżna mazowiecka.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Była córką Fiodora Olgierdowica[4]. Dawniejsza literatura uważała ją za córkę Iwana Holszańskiego[5].

Najprawdopodobniej w 1412[6] wyszła za mąż za księcia mazowieckiego Bolesława Januszowica. Syn Bolesław IV warszawski dwoma zapisami w 1431 i 1436 zabezpieczył jej na wypadek swej śmierci posiadanie ziemi warszawskiej tytułem dożywocia.

Była fundatorką szpitala Św. Ducha przy kościele eremitów w Warszawie, który to szpital uposażyła własnymi nadaniami. Przeczy temu Julian Bartoszewicz[7] (pisownia oryginalna z pominięciem akcentów é)::

... Chciała żeby księża augustyjanie, którzy tyle dóbr posiadali, swoim kosztem wystawili szpital dla chorych, dowodziła albowiem, że dobra te przydzielone były do kaplicy ś-go Ducha i że na ten cel jedynie ofiarowane, przyobiecując uroczyście, że i majątek i zarząd szpitala pozostanie na zawsze przy zakonie. … Kiedy stanął szpital, księżna zawarła komplanacyją z augustyjanami, w której zapowiedziała im zarząd jego, … obiecywała dalej, że za życia do utrzymania szpitala dokładać się będzie, jakoż miała dawać co rok 60 kop żyta i po 40 dukatów...

I pomimo że ugodę tę spisaną w 1442 r, zatwierdził w 1444 papież Eugeniusz IV a wykonanie jej polecił nuncjuszowi Jędrzejowi Pallatio, księżna Anna ugody nie dotrzymała, na kościół i szpital nie łożyła, a w testamencie (1458) władzę nad szpitalem oddała lazarystom. Uposażyła kilka kaplic w warszawskiej kolegiacie św. Jana. W 1433 oddała na własność mansjonarzom nieruchomość, na której przed 1478 wzniesiono murowaną kamienicę nazwaną Mansjonarią[8], a także uczyniła zapis na ich utrzymanie[9]. Ufundowała klasztor bernardynów z kościołem św. Anny, sprowadzając pierwszych zakonników z Krakowa w 1454.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Marek Wrede. Mansjonaria, kamienica Kościelskich. „Rocznik Warszawski”. XXIV, s. 6, 1995. 
  2. J. Tęgowski ustalił datę urodzenia Anny na koniec lat 90. XIV w., natomiast K. Jasiński nie wykluczył jej narodzin ok. 1395. Zob. K. Jasiński, Rodowód Piastów mazowieckich, Poznań – Wrocław 1998, s. 103.
  3. J. Grabowski, Dynastia Piastów mazowieckich, Kraków 2012, s. 459–460.
  4. J. Tęgowski, Anna i Barbara – księżne mazowieckie z XV wieku. Przyczynek do genealogii Piastów mazowieckich, [w:] J. Śliwiński (red.), Społeczeństwo i polityka do XVII wieku, Olsztyn 1994, s. 97–104. Zob. K. Jasiński, Rodowód Piastów mazowieckich, Poznań – Wrocław 1998, s. 102.
  5. O. Balzer, Genealogia Piastów, Kraków 1895, s. 487–488.
  6. K. Jasiński, Rodowód Piastów mazowieckich, Poznań – Wrocław 1998, s. 102–103; J. Tęgowski, Anna i Barbara – księżne mazowieckie z XV wieku. Przyczynek do genealogii Piastów mazowieckich, [w:] J. Śliwiński (red.), Społeczeństwo i polityka do XVII wieku, Olsztyn 1994, s. 97–104, twierdził, że małżeństwo zostało zawarte między 16 maja 1412 a 19 lipca 1414. Zob. K. Jasiński, Rodowód Piastów mazowieckich, Poznań – Wrocław 1998, s. 102.
  7. Julian Bartoszewicz: Kościoły Warszawskie rzymsko-katolickie opisane pod względem historycznym, Warszawa 1855 str. 63-78
  8. Jerzy Łoziński, Andrzej Rottermund (red.): Katalog zabytków sztuki. Miasto Warszawa. Część I – Stare Miasto. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczna i Filmowe, 1993, s. 390. ISBN 83-221-0628-9.
  9. Franciszek Galiński: Gawędy o Warszawie. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Biblioteka Polska“, 1939, s. 40.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]