Arboretum
Arboretum (łac. arbor, arboris – drzewo), ogród dendrologiczny, dendrarium – miejsce, w którym kolekcjonuje się drzewa i krzewy oraz zwykle prowadzi się badania nad nimi. Przy arboretach działają często placówki naukowe badające morfologię, anatomię, ekologię, fizjologię i genetykę roślin drzewiastych oraz możliwości aklimatyzacji gatunków obcych[1]. Arboreta funkcjonować mogą jako placówki samodzielne, ale stanowić też mogą część ogrodów botanicznych o wszechstronnych kolekcjach. Gatunki dawniej nasadzano w kolekcjach arboretów głównie kierując się względami estetycznymi. Współczesne kolekcje gromadzą różne gatunki według kryterium ekologicznego (tworząc grupy o podobnych wymaganiach siedliskowych) lub systematycznego (grupując gatunki i rodzaje spokrewnione)[2].
Według definicji formalnej arboretum jest szczególnym rodzajem ogrodu botanicznego[1], którego zasady tworzenia i funkcjonowania w Polsce definiuje ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody[3]. Kolekcje drzew i krzewów w oficjalnym wykazie Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska definiowane są jako ogrody botaniczne[4]. W szerszym ujęciu arboretum to dowolna powierzchnia służąca uprawie kolekcji drzew i krzewów[5].
Arboreta w Polsce
[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
Arboreta mające status ogrodów botanicznych[4]:
- Arboretum – Ogród Botaniczny Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
- Arboretum w Bolestraszycach (Ogród Botaniczny w Bolestraszycach; Arboretum i Zakład Fizjografii w Bolestraszycach)
- Ogród Dendrologiczny w Glinnej
- Arboretum w Gołuchowie – jeden z najstarszych i największych ogrodów założonych w stylu angielskim w II połowie XIX w.
- Arboretum Leśne w Nadleśnictwie Janów Lubelski
- Arboretum Karnieszewice
- Arboretum w Kopnej Górze (Arboretum im. Powstańców 1863 r.)
- Arboretum w Kórniku (Ogród Botaniczny Polskiej Akademii Nauk w Kórniku, Arboretum Kórnickie) – najstarsze i najbogatsze w gatunki arboretum w Polsce;
- Arboretum w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
- Arboretum w Kudypach (Leśne Arboretum Warmii i Mazur w Kudypach)
- Arboretum w Łódzkim Ogrodzie Botanicznym
- Ogród Dendrologiczny Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu (d. Ogród Botaniczny Akademii Rolniczej w Poznaniu)
- Arboretum w Marculach (Ogród Botaniczny-Arboretum w Nadleśnictwie Marcule)
- Ogród Dendrologiczny w Orlu
- Ogród Dendrologiczny w Przelewicach
- Arboretum Bramy Morawskiej w Raciborzu
- Arboretum w Rogowie (Ogród Botaniczny na terenie Leśnego Zakładu Doświadczalnego w Rogowie)
- Arboretum Leśne im. Prof. Stefana Białoboka w Nadleśnictwie Syców
- Arboretum w Ogrodzie botanicznym PAN w Warszawie
- Arboretum Wirty (Ogród Botaniczny „Arboretum Wirty”)
- Arboretum Wojsławice – filia Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Wrocławskiego - ponad 14 tysięcy gatunków i odmian roślin, z których prawie 90% stanowią odmiany uprawne[6]
- Arboretum w Zielonce (Arboretum Leśne w Zielonce)
Inne obiekty zwane arboretami:
- Arboretum Park Gródek w Jaworznie[7]
- Arboretum Leśne w Laskach[8]
- Arboretum w Lądku-Zdroju
- Arboretum w Lipnie
- Arboretum w Lusławicach
- Arboretum w Luzinie
- Arboretum przy Nadleśnictwie Narol[9]
- Arboretum w Nietkowie
- Arboretum – Ośrodek Badań Dendrologicznych w Pawłowicach – Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu[10]
- Arboretum w Wojnowicach
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 38. ISBN 83-214-1305-6.
- ↑ Ewa Mochtak: Tajemnice ogrodów botanicznych. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1989, s. 7. ISBN 83-10-09184-2.
- ↑ Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 18 maja 2021 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o ochronie przyrody (Dz.U. z 2022 r. poz. 916)
- ↑ a b Wykaz ogrodów botanicznych w Polsce. Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska, 2021. [dostęp 2025-06-06].
- ↑ Marian Kiełbaska (red.): Mała Encyklopedia Leśna. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1991, s. 14. ISBN 83-01-08938-5.
- ↑ H. Grzeszczak-Nowak i inni, Struktura kolekcji Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Wrocławskiego ARBORETUM WOJSŁAWICE, [w:] Arboretum w Wojsławicach - Strona oficjalna [online], arboretumwojslawice.pl, styczeń 2020 [dostęp 2022-05-09].
- ↑ Arboretum Park Gródek – Jaworzno – źródło energii [online], www.jaworzno.pl [dostęp 2025-06-06].
- ↑ Czekalski M.. Arboretum Leśne w Laskach. „Erica Polonica. Rocznik Roślin Wrzosowatych”. 14, s. 19-24, 2003.
- ↑ Wojciech Starzyk: Arboretum przy Nadleśnictwie Narol. [w:] Nadleśnictwo Narol [on-line]. Lasy Państwowe, 14.09.2016. [dostęp 2018-08-23].
- ↑ Arboretum – Ośrodek Badań Dendrologicznych w Pawłowicach Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu. Centrum Edukacyjno-Rozwojowe Pałac Wrocław Pawłowice. [dostęp 2018-08-23].