Przejdź do zawartości

Bawolec esowatorogi

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Bawolec esowatorogi
Alcelaphus lichtensteinii[1]
(Peters, 1849)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

parzystokopytne

Rodzina

wołowate

Podrodzina

bawolce

Rodzaj

bawolec

Gatunek

bawolec esowatorogi

Synonimy
  • Sigmoceros lichtensteinii (Peters, 1849)
  • Alcelaphus buselaphus lichtensteinii (Peters, 1849)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Bawolec esowatorogi[3], dawniej: konzi[4][5] (Alcelaphus lichtensteinii) – gatunek dużego ssaka, do niedawna traktowany jako podgatunek antylopy krowiej (Alcelaphus buselaphus)[6]. Elisabeth Vrba (1979) zaproponowała nawet wydzielenie taksonu do odrębnego rodzaju Sigmoceros. Nazwę gatunkową nadano na cześć niemieckiego zoologa Martina Lichtensteina.

Nazwa zwyczajowa

[edytuj | edytuj kod]

We wcześniejszej polskiej literaturze zoologicznej dla określenia gatunku używana była nazwa zwyczajowa „konzi”[5]. Ostatecznie w wydanej w 2015 roku przez Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk publikacji „Polskie nazewnictwo ssaków świata” gatunkowi nadano oznaczenie bawolec esowatorogi[3].

Występowanie i biotop

[edytuj | edytuj kod]

Angola, Malawi, Mozambik, Tanzania, Demokratyczna Republika Konga, Zambia i Zimbabwe. W Burundi został niemal doszczętnie wytępiony. Introdukowany w Afryce Południowej i Zimbabwe. Zajmuje otwarte tereny, głównie sawanny.

Charakterystyka ogólna

[edytuj | edytuj kod]
Podstawowe dane
Długość ciała 160–200 cm
Wysokość w kłębie 120–135 cm
Długość ogona 40–50 cm
Masa ciała 125–200 kg
Dojrzałość płciowa w drugim
roku życia
Ciąża 240 dni
Liczba młodych
w miocie
1
Długość życia do 20 lat

Wygląd

[edytuj | edytuj kod]

Budowa, ubarwienie i rozmiary podobne do bawolca krowiego.

Tryb życia

[edytuj | edytuj kod]

Gatunek stadny i terytorialny. Stado złożone jest z przewodzącego dorosłego samca, kilku do kilkunastu samic oraz ich młodych. W okresie godowym samce wykazują agresję wobec innych samców swojego gatunku i często dochodzi między nimi do walk. Natomiast w okresie wychowywania potomstwa zarówno samce, jak i samice potrafią zaciekle bronić swoich młodych.

Bawolec esowatorogi jest gatunkiem roślinożernym. Żerują wczesnym rankiem, późnym popołudniem i wieczorem, zjadają trawy i liście.

Znaczenie

[edytuj | edytuj kod]

Bawolec esowatorogi stanowi pokarm lwów afrykańskich (Panthera leo), lampartów plamistych (Panthera pardus), gepardów grzywiastych (Acinonyx jubatus), krokut cętkowanych (Crocuta crocuta) i likaonów pstrych (Lycaon pictus). Ludzie polują na te bawolce dla pozyskania mięsa i skór, a także w ramach wypraw safari; jest zaliczany do zwierząt łownych.

Zagrożenia i ochrona

[edytuj | edytuj kod]

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został wpisany jako podgatunek bawolca krowiego (Alcelaphus buselaphus) i zaliczony do kategorii LC (najmniejszej troski)[7].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Alcelaphus lichtensteinii, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. Alcelaphus lichtensteinii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  3. a b Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk, 2015, s. 297. ISBN 978-83-88147-15-9.
  4. Kazimierz Kowalski (redaktor naukowy), Adam Krzanowski, Henryk Kubiak, G. Rzebik-Kowalska, L. Sych: Mały słownik zoologiczny: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991. ISBN 83-214-0637-8.
  5. a b Zygmunt Kraczkiewicz: SSAKI. Wrocław: Polskie Towarzystwo Zoologiczne - Komisja Nazewnictwa Zwierząt Kręgowych, 1968, s. 81, seria: Polskie nazewnictwo zoologiczne.
  6. Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Alcelaphus lichtensteinii. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 19 maja 2010]
  7. IUCN SSC Antelope Specialist Group, Alcelaphus buselaphus ssp. lichtensteinii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2007-12-12] (ang.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]