Bitwa pod Ourique

Bitwa pod Ourique

Rekonkwista
Bitwa pod Ourique
Czas	1139
Miejsce	Ourique (rejon Alentejo)
Terytorium	Portugalia
Wynik	Zwycięstwo chrześcijan
Strony konfliktu
Hrabstwo Portugalii Almorawidzi
Dowódcy
Alfons I Zdobywca Ali ibn Jusuf
Siły
nieznane nieznane
Straty
nieznane nieznane
Położenie na mapie Portugalii miejsce bitwy
37,6500°N 8,2167°W

Bitwa pod Ourique – starcie zbrojne, które miało miejsce w dniu 25 lipca 1139 r. w rejonie miasta Ourique w regionie Alentejo w południowej Portugalii w trakcie Rekonkwisty. Walczyły ze sobą wojska portugalskiego hrabiego Alfonsa I i oddziały Almorawidów pod wodzą Ali ibn Jusufa. Bitwa zakończyła się zwycięstwem chrześcijan.

W skład oddziałów muzułmańskich wchodziły milicje z miast Badajoz, Elvas, Évora, Beja oraz Sewilli. Pomimo przewagi liczebnej sił muzułmańskich, starcie zakończyło się zwycięstwem wojsk Alfonsa I. Przyczyną porażki było fatalne dowodzenie i spory w dowództwie Almorawidów. Zwycięstwo nad muzułmanami umożliwiło Alfonsowi sięgnięcie po koronę Portugalii. Tym samym Alfons uwolnił się od zależności lennej wobec króla Alfonsa VII, władcy Kastilii-Leónu, tworząc Królestwo Portugalii.

Cud pod Ourique

Rzekomo przed bitwą miała miejsce teofania Chrystusa, stanowiąca ważny element portugalskiej mitologii narodowej. Według legendy, Chrystus ukazał się przyszłemu pierwszemu królowi Portugalii, Alfonsowi I Zdobywcy przed bitwą z Maurami, stoczoną 25 lipca 1139 roku podczas jednego z wypadów na ziemie muzułmańskie. Przypuszcza się, że idea cudu miała związek z legendą dotyczącą św. Jakuba występującego jako Matamoros (pogromca Maurów), gdyż bitwa została stoczona w dniu jego święta. To legendarne wydarzenie łączy się z genezą herbu Portugalii, w którym pojawia się tarcza z pięcioma elementami heraldycznymi (tzw. quinas). Mają one symbolizować pięć tarcz osłaniających rany Chrystusa.

Cud pod Ourique stał się podstawą uświęcenia bytu państwowego Portugalii. Wizję tę zaczęto krytykować w XIX wieku, głównie za sprawą romantycznego historyka i powieściopisarza Alexandre Herculano. Podważył on po raz pierwszy status cudu jako wydarzenia historycznego, co doprowadziło wówczas do głośniej polemiki. Pisarz podsycał ją m.in. w pamflecie Eu e o clero ("Ja i kler", 1851), liście otwartym do kardynała-patriarchy Lizbony (najwyższego zwierzchnika Kościoła w Portugalii).

Bibliografia

• Alexander PierreA.P. Bronisch Alexander PierreA.P., Reconquista und Heiliger Krieg. Die Deutung des Krieges im christlichen Spanien von den Westgoten bis ins frühe 12. Jahrhundert, Münster: Aschendorff Verlag, 1998, ISBN 3-402-05839-1, OCLC 40110122 .brak strony (książka)
• José Hermano Saraiva, Krótka historia Portugalii, przeł. E. Łukaszyk, Kraków, Universitas, 2000. (Rozdział "Bitwa pod Ourique: fakty i mit", s. 52-55).