49°34′06″N 22°10′04″E/49,568333 22,167778Dąbrówka Ruska
| ||||
| ||||
| Państwo |  Polska
| |||
| Województwo | podkarpackie | |||
| Powiat | sanocki | |||
| Miasto | Sanok | |||
| SIMC | 0953562 | |||
Położenie na mapie Sanoka   Dąbrówka Ruska | ||||
Położenie na mapie Polski  Dąbrówka Ruska | ||||
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  Dąbrówka Ruska | ||||
Położenie na mapie powiatu sanockiego  Dąbrówka Ruska | ||||
| 49°34′06″N 22°10′04″E/49,568333 22,167778
| ||||
Portal  Polska
| ||||
Dąbrówka Ruska (w latach 1977–1981 Dąbrówka) – część miasta Sanok, dawniej wieś.
Była położona w obecnym województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Sanok przy drodze krajowej nr 28. W teraźniejszości stanowi zachodnią część dzielnicy Dąbrówka miasta Sanoka.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś wspomniana po raz pierwszy w dokumencie z 1426 jako inter villa Prossek et Dombrowka. W roku 1515 odnotowana jako Dąbrowka, w 1565 jako Dambrowa Ruska wyesz, Dąbrówka Ruska 1665, Dąbrówka Ruthenica 1745. Wieś była położona między wsiami królewskimi Prusiek i niemiecką wsią Dąbrówka Niemiecka.
Wieś królewska Dąbrówka położona na przełomie XVI i XVII wieku w ziemi sanockiej województwa ruskiego[1], w drugiej połowie XVII wieku należała do starostwa sanockiego[2].
Leżała przy trakcie z Sanoka w kierunku na Rymanów. Pomiędzy Dąbrówką Ruską a Sanokiem była wieś Dąbrówka Polska.
W XIX wieku do końca życia właścicielem posiadłości tabularnej w Dąbrówce Polskiej i Ruskiej był Jan Tchorznicki (zm. 1868)[3][4][5].
W 1880 wieś liczyła 77 domów i ok. 500 mieszkańców (400 Rusinów i 100 Polaków), którzy należeli do parafii obu obrządków. Były w niej obszary dworskie i włościańskie. Do 1877 istniała cerkiew drewniana, jako filia cerkwi sanockiej, która została rozebrana, a na jej miejsce wybudowana nowa murowana cerkiew św. Dymitra.
Pod koniec XIX wieku właścicielami wsi byli potomkowie Jana Tchorznickiego (jego żoną była Kornelia, z domu Stankiewicz[6], zm. 1885[7]). Na przełomie XIX i XX wieku właścicielem tego terenu był Aleksander Mniszek-Tchorznicki[8][9]. W 1905 Józefa Rylska posiadała we wsi obszar 12 ha (w pobliskiej Dąbrówce Polskiej 126,7 ha)[10]. W sierpniu 1905 Józefa Rylska zbyła Dąbrówkę Polską i Dąbrówkę Ruską na rzecz Marii Strzelbickiej[11]. W 1911 16 ha stanowił dwór, 10 ha należało do gminy, a 351 ha do włościan[12]. Na terenie byłej wsi Dąbrówka Polska istnieje zachowany zespół pałacowo-parkowy Rylskich i Tchorznickich.
W 1948 roku wsie Dąbrówka Polska i Dąbrówka Ruska zostały połączone w jedną wieś Dąbrówkę[13]. Uchwałą Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej z 1 stycznia 1962 roku wieś przyłączono do miasta Sanoka i od tego czasu stanowi dzielnicę Dąbrówka.
W 1959 na obszarze wsi została ujawniona XVII-wieczna chałupa z tzw. tragarzem na którym wyryto inskrypcję A. D. 1681[14]. W 1961 został przeniesiny do Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku[15][16].
W Dąbrowce Ruskiej urodzili się:
- w 1912 roku Adam Ślusarczyk, kapłan greckokatolicki, kapelan UPA,
- w 1927 roku Mieczysław Kocyłowski, żołnierz Armii Krajowej i partyzantki antykomunistycznej.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Atlas historyczny Rzeczypospolitej Polskiej wydany z zasiłkiem Akademii Umiejętności w Krakowie , [T. 1] , Epoka przełomu z wieku XVI-ego na XVII-sty. Dział II-gi. "Ziemie Ruskie" Rzeczypospolitej, Dział opracowany przez Aleksandra Jabłonowskiego [...], k. 2.
- ↑ Lustracja województwa ruskiego 1661-1665. Cz. 1, Ziemia Przemyska i Sanocka, wydali Kazimierz Arłamowski i Wanda Kaput, Wrocław-Warszawa-Kraków 1970, s. 243.
- ↑ Hipolit Stupnicki: Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 42, 192.
- ↑ Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w Królestwie Galicyi i Lodomeryi wraz z Wielkiem Księstwem Krakowskiem. Lwów: 1868, s. 41, 193.
- ↑ Monarchya austriacka. Sprawy krajowe. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 167 z 23 lipca 1852.
- ↑ Historia rodziny Mniszek Tchorznickich. dir.icm.edu.pl. [dostęp 3 listopada 2014].
- ↑ Kronika. „Echo z nad Sanu”, s. 3, Nr 23 z 4 października 1885.
- ↑ Alojzy Zielecki, Życie gospodarcze, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 405.
- ↑ Edward Zając: Szkice z dziejów Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1998, s. 164, 215. ISBN 83-909787-0-9.
- ↑ Alojzy Zielecki, Życie gospodarcze, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995. s. 405.
- ↑ Kronika. Zmiany własności. „Gazeta Lwowska”, s. 4, Nr 194 z 26 sierpnia 1905.
- ↑ Skorowidz powiatu sanockiego : wydany na podstawie dat zebranych w roku 1911. Sanok: 1911, s. 5.
- ↑ Ks. Antoni Szypuła. 25 lat Parafii Rzymsko-katolickiej w Sanoku-Dąbrówce (fragmenty). „Tygodnik Sanocki”, s. 10, Nr 22 z 16 października 1991.
- ↑ Cecylia Błońska. Młodość w pogoni... za starym zapieckiem. „Nowiny”, s. 6, Nr 196 z 15 i 16 sierpnia 1959.
- ↑ Najstarszy dom wiejski. „Nowiny”, s. 4, Nr 94 z 21 kwietnia 1961.
- ↑ Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku. „Nowiny”, s. 5, Nr 274 z 18 i 19 listopada 1961.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Dąbrówka Ruska (10), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 937.