Dom im. Józefa Piłsudskiego w Krakowie
nr rej. A-853 z dnia 21.06.1990 | |
Widok od strony Błoń | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miejscowość | |
Adres | |
Typ budynku |
kamienica |
Styl architektoniczny | |
Architekt |
Adolf Szyszko-Bohusz |
Inwestor |
Związek Legionistów Polskich |
Rozpoczęcie budowy |
1928 |
Ukończenie budowy |
1934 |
Właściciel |
Gmina Miejska Kraków |
Położenie na mapie Krakowa | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego | |
50°03′37,24″N 19°55′14,38″E/50,060344 19,920661 |
Oleandry - Dom im. Józefa Piłsudskiego – zabytkowy budynek znajdujący się w Krakowie przy Alei 3 Maja 7 na rogu ulicy Oleandry. Dom stoi w miejscu, z którego w 1914 roku wyruszyła Pierwsza Kompania Kadrowa kierując się na terytorium zaboru rosyjskiego. Obecnie mieszczą się tu: Komenda Naczelna Związku Legionistów Polskich, Komenda Główna Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny oraz Archiwum Czynu Niepodległościowego. Wcześniej znajdowało się również Muzeum Czynu Niepodległościowego[1].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Decyzję o budowie Domu podjęli obecni na I Zjeździe Związku Legionistów Polskich dawni Legioniści. Teren na którym stoi budynek został przekazany na rzecz Związku uchwałą władz Krakowa z dnia 23 grudnia 1927 roku. Rok później, w rocznicę odzyskania niepodległości, nastąpiło poświęcenie kamienia węgielnego. Dokonał tego Metropolita Krakowski, abp książę Adam Sapieha, w obecności władz wojskowych, państwowych oraz samorządowych. Modernistyczny projekt budynku jest autorstwa prof. arch. Adolfa Szyszko-Bohusza i Stefana Strojka.
5 sierpnia 1934 roku uroczyście otwarto pierwszą, południowo-wschodnią, część budynku, wybudowaną z funduszy Związku Legionistów Polskich. W 1936 roku otwarto pierwszą wystawę pamiątek w Sali Kadrówki, natomiast w Sali Honorowej wyeksponowano urny, z których ziemia została złożona w Kopcu Józefa Piłsudskiego na Sowińcu.
Wybuch II wojny światowej oraz czasowa delegalizacja związku dokonana przez Generalnego Gubernatora a później władze Polski Ludowej uniemożliwiły dokończenie budowy Domu w takiej formie, jaka założona została w projekcie.
W okresie okupacji hitlerowskiej znajdowała się tu siedziba Dowództwa SS i Policji.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Monika Waluś: Urzędnicy "odbili" zbiory z nielegalnego muzeum. Pojawił się nowy problem. Onet, 2023-04-14. [dostęp 2023-04-15].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Encyklopedia Krakowa, Antoni Henryk Stachowski (red.), Elżbieta Adamczyk, Warszawa: PWN, 2000, ISBN 83-01-13325-2, OCLC 830213257 .
- Miejsca pamięci Legionów Polskich 1914–1918
- Rzeczy nazwane od Józefa Piłsudskiego
- Zabytkowe budynki w Krakowie
- Budynki w Polsce oddane do użytku w 1934
- Architektura modernizmu w Krakowie
- Budynki projektu Adolfa Szyszki-Bohusza
- Dzielnica V Krowodrza
- Budynki biurowe w Krakowie
- Związek Legionistów Polskich (II Rzeczpospolita)