Fort IX Twierdzy Toruń
 nr rej. A/1370 z 25 czerwca 1980
| |
 Fort w 2011 roku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Szosa Okrężna 4 |
| Typ budynku | |
| Rozpoczęcie budowy |
1882 |
| Ukończenie budowy |
1884 |
Położenie na mapie Torunia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
 53°00′56,49″N 18°33′30,50″E/53,015692 18,558472
| |
Fort IX Twierdzy Toruń - pośredni fort artyleryjski, zbudowany pod nazwą Fort IVa Heinrich von Plauen.
Lokalizacja[edytuj | edytuj kod]
Fort znajduje się w prawobrzeżnej części miasta, w dzielnicy Bydgoskie Przedmieście, przy ulicy Szosa Okrężna 4.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Zbudowany w latach 1882-1884 na planie pięciokąta. Chociaż pierwotne plany obiektu przewidywały powstanie trapezowego fortu pośredniego, jeszcze przed rozpoczęciem właściwych prac budowlanych zmieniono koncepcję na pięcioboczny, zredukowany pod względem rozmiarów (rozpiętość w narożnikach szyi tylko 176 m) fort. Miał on chronić Toruń od strony zachodniej; ogień jego dział sięgał do miejscowości Stary Toruń. Załogę stanowił 1 batalion piechoty oraz obsługa 11 stanowisk artyleryjskich z dwoma punktami obserwacyjnymi typu WT-90, rozlokowana w 23 pomieszczeniach mieszkalnych.
Fort posiada dwukondygnacyjne koszary szyjowe, obustronnie oskarpowaną suchą fosę oraz 4 kaponiery - dwie kaponiery barkowe, szyjową i czołową (obie dwustronne). Na wale dolnym, na który wychodziły korytarze wyższej kondygnacji, zlokalizowane były stanowiska piechoty i stanowiska artyleryjskie. Do maksimum zredukowana została powierzchnia magazynowa oraz dziedzińce forteczne, niemal całkowicie zabudowane przez pochylnie wiodące do wału górnego. Podobnie zredukowany został plac broni, broniony przez ciężką kratę forteczną (pierwotnie otaczającą całość zabudowań). Do wnętrza fortu prowadził żelazny most zwodzony i brama główna.
W 1894 roku fort został zmodernizowany poprzez założenie instalacji elektrycznej i wodociągowej oraz wzmocnienie sklepień metrową warstwą betonu. Poprawiono stan umocnień ziemnych i zamaskowano stoki forteczne krzakami. Całość otoczono drutem kolczastym.
W 1920 roku w forcie zlokalizowano 8. Okręgowy Szpital Koni i szkołę podkuwaczy koni. Sporadycznie kwaterowano w nim wojska uczestniczące w danym momencie w manewrach. Fort po wyjeździe wojsk pruskich był zdewastowany (świadome uszkodzenie wszystkich instalacji) i całkowicie pozbawiony wyposażenia, mimo tego Zarząd Forteczny dokonał jedynie częściowej jego konserwacji[1][2][3].
Po 1945 roku[edytuj | edytuj kod]
W latach 60. XX w. podjęto rozbiórkę fortu, lecz jej nie ukończono; ostatecznie rozbudowa budynków przemysłowych i transportowych doprowadziła do zniwelowania części wałów, zasypania fosy i zniszczenia wszystkich stanowisk artylerii. Otoczenie fortu zostało silnie przekształcone przez budowę garaży.
Galeria[edytuj | edytuj kod]
Fort IX "Bolesław Chrobry" - zdjęcie satelitarne, rok 1965
Dziedziniec wjazdowy Fortu
_seen_by_the_American_reconnaissance_satellite_Corona_98_(KH-4A_1023)_(1965-08-23).png)
.jpg)
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Twierdza Toruń | www.torun.pl, www.torun.pl [dostęp 2016-11-09].
- ↑ Michał P. Kadlec, PO TORUNIU: Fort I im. Jana III Sobieskiego, PO TORUNIU [dostęp 2016-11-09].
- ↑ JW Web Development, Twierdza Toruń i Forty toruńskie, www.turystyka.torun.pl [dostęp 2016-11-09].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Toruń Przewodnik i Informator wyd. Literat ISBN 978-83-7527-023-5
