Fort X Twierdzy Toruń

Fort X Bateria Nadbrzeżna
Batterie Grünthalmühle
	nr rej. A/49 z 5 października 1971 - (ustalenie granic ochrony) - 18 lipca 2002
	; Fragment fortu, 2008 rok
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Miejscowość	Toruń
Adres	ul. Przy Grobli 39-39a
Typ budynku	fort
Rozpoczęcie budowy	1889
Ukończenie budowy	1892
	Położenie na mapie Torunia Fort X Bateria Nadbrzeżna; Batterie Grünthalmühle
	Położenie na mapie Polski Fort X Bateria Nadbrzeżna; Batterie Grünthalmühle
	Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Fort X Bateria Nadbrzeżna; Batterie Grünthalmühle
	52°59′51,91″N 18°34′05,19″E/52,997753 18,568108
	Multimedia w Wikimedia Commons

Fort X Twierdzy Toruń lub Bateria Nadbrzeżna (niem. Batterie Grünthalmühle) – pośredni fort w formie schronu piechoty położony przy ul. Przy Grobli.

Historia

Fort został wzniesiony w latach 1889 -1892 w celu kontroli doliny Wisły, linii kolejowej do Bydgoszczy i Solca Kujawskiego. Jest to ziemna bateria z sześcioma stanowiskami artyleryjskimi dla dział kalibru 12 cm z ceglanym dziesięciokomorowym schronem dla ich 80-osobowej załogi oraz wałem ziemnym. Baterię częściowo otacza wodna fosa. Jest to jedyny toruński fort pozbawiony stanowisk obserwacyjnych piechoty. Posiada 4 magazyny^{[potrzebny przypis]}.

Bibliografia

Twierdza Toruń, ZbigniewZ. Karpus, WaldemarW. Rezmer, MirosławM. Giętkowski, Toruń: Duet, 2004, ISBN 83-89706-12-1, OCLC 749632639 .
Strona poświęcona Twierdzy Toruń

Pierścień zewnętrzny	Fort I: Jan III Sobieski Fort II: Stefan Czarniecki Fort III: Stanisław Jabłonowski Fort IV: Stanisław Żółkiewski Fort V: Jan Karol Chodkiewicz Fort VI: Jarema Wiśniowiecki Fort VII: Tadeusz Kościuszko Fort VIII: Kazimierz Wielki Fort IX: Bolesław Chrobry Fort X: Bateria Nadbrzeżna Fort XI: Stefan Batory Fort XII: Władysław Jagiełło Fort XIII: Karol Kniaziewicz Fort XIV: Józef Bem Fort XV: Henryk Dąbrowski
Fortyfikacje wewnętrzne	Bastion Wschodni Przyczółka Mostowego Brama Bydgoska Nowa Brama Chełmińska Brama Lubicka Zespół grodzy V i VI Fort św. Jakuba Fort XVI: Kolejowy Fort XVII: Przyczółek Mostowy Szaniec Kępy Bazarowej
Urzędy	Administracyjny Komendantura Komendantura (Rynek Staromiejski 10) Sąd i areszt wojskowy Urząd Fortyfikacyjny Urząd Królewskiej Fortyfikacji
Pozostałe	Arsenał artyleryjski Poligonowa kolejka wąskotorowa Koszary Racławickie Koszary Wilhelmowskie Magazyn prowiantowy Piekarnia i magazyn prowiantowy Piekarnia Pralnia garnizonowa Wozownia artyleryjska (ul. Rabiańska) Wozownia artyleryjska
Muzea	Twierdza Toruń Muzeum Fortyfikacji Pancernej Twierdzy Toruń