Franciszek Salezy Potocki (1877–1949)
Data i miejsce urodzenia |
14 czerwca 1877 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
17 października 1949 |
Zawód, zajęcie |
dziennikarz, polityk |
Odznaczenia | |
Franciszek Salezy Potocki h. Pilawa (ur. 14 czerwca 1877 w Peczerze, zm. 17 października 1949 w Krakowie) – hrabia[1], II i ostatni Ordynat teplicki, właściciel dóbr Sitkowce, dziennikarz, polityk konserwatywny, działacz społeczny.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Syn Konstantego Józefa i Zofii Janiny z hr. Potockich. Ukończył Cesarskie Liceum Aleksandrowskie w Petersburgu.
Współzałożył wraz z Feliksem Konecznym (redaktorem) pismo „Świat Słowiański” (1904). Jego listy z Petersburga z 1906 były publikowane w „Czasie” w charakterze korespondencji politycznych. W 1918 wraz z rodziną wyjechał do Polski. Do listopada 1918 pracował w Centralnym Komitecie Obywatelskim na Ukrainie, powołanym do opieki nad Polakami.
Po powrocie osiadł w Krakowie. Współpracował z „Czasem”, zasłużył się przy powołaniu Polskiej Agencji Publicystycznej. Pisywał do jej biuletynów, do „Przegladu Katolickiego” i „Czasu”. Należał do Stronnictwa Prawicy Narodowej. Po zamachu majowym nie od razu, w grudniu 1927 zadeklarował współpracę z Bezpartyjnym Blokiem Współpracy z Rządem. W październiku 1928 został szefem Departamentu Wyznań w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.
W 1930 reprezentował rząd w rozmowach z Autokefalicznym Kościołem Prawosławnym w Polsce. Dążył do związania Cerkwi a przede wszystkim kleru prawosławnego z państwem. Stworzył wydział teologii prawosławnej na Uniwersytecie Warszawskiem, był inicjatorem transmisji nabożeństw prawosławnych w Polskim Radiu (opracował projekt dekretu równouprawnienia wyznań w Polskim Radiu). Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Ministerstwo Spraw Wojskowych prowadziły jednak własną politykę wobec prawosławia, latem 1938 wyburzono na Lubelszczyźnie 114 cerkwi, próbowano administracyjnie nawracać na katolicyzm. Prowadził również pertraktacje z Kościołem katolickim w sprawie skonfiskowanych dóbr pounickich, dopiero za prymasa Hlonda udało się dojść do porozumienia. Rozpoczął również rokowania z kościołem ewangelicko-augsburskim, które miały uregulować stosunek tego kościoła do państwa; złożył dymisję we wrześniu 1938.
Był bardzo zainteresowany spirytyzmem, napisał broszurę W wirze ezoteryzmu.
Ożenił się 16 czerwca 1903 r. w Ołyce z Małgorzatą Radziwiłł, córką Ferdynanda Fryderyka.
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski[2]
- Wielki Oficer Orderu Gwiazdy Rumunii (Rumunia)[2]
- Krzyż Komandorski Orderu Legii Honorowej (Francja)[2]
- Krzyż „Pro Fide et Ecclesia in Russia Merito”
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Jerzy Sewer Dunin-Borkowski: Almanach Błękitny. Warszawa: 1908, s. 751.
- ↑ a b c Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 245. [dostęp 2021-08-11].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Polski Słownik Biograficzny, 1983, XXVII/4 z. 115.
- Jerzy Plis, Kościół Katolicki w Polsce a prasa, radio i film 1918–1939, Lublin 2001.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Publikacje F. S. Potockiego w zbiorach Biblioteki Narodowej - wersja cyfrowa na Polona.pl
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Polacy – Komandorzy Legii Honorowej
- Polacy odznaczeni Orderem Gwiazdy Rumunii
- Politycy Stronnictwa Prawicy Narodowej
- Polscy działacze społeczni
- Polscy dziennikarze
- Polscy hrabiowie Imperium Rosyjskiego
- Potoccy herbu Pilawa
- Urodzeni w 1877
- Urzędnicy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego
- Zmarli w 1949