Przejdź do zawartości

Gmina obwarzankowa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wiejska gmina Tarnów wokół granic miasta Tarnów. Przykład gminy obwarzankowej.
Wiejska gmina Tarnów położona wokół granic miasta Tarnowa (przykład zenklawizowanej gminy obwarzankowej)

Gmina obwarzankowa – określenie gminy wiejskiej w Polsce, mającej siedzibę w nienależącym do niej mieście (zlokalizowanym w odrębnej gminie miejskiej), użyte w 2013 roku[1] przez Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji[2]. Zdefiniowano 158 takich gmin, z czego 14 miało siedzibę w mieście na prawach powiatu[2].

W opublikowanym w 2013 roku raporcie „Ocena sytuacji samorządów lokalnych” resort administracji wskazał na wysokie koszty utrzymywania podwójnej administracji i występowanie zjawiska pasażera na gapę – mieszkańca płacącego podatki w gminie wiejskiej, ale korzystającego z usług miejskich[3]. Propozycja włączania gmin obwarzankowych w struktury miejskie nie spotkała się z entuzjazmem władz tych gmin, które wskazują na nieopłacalność takiego przedsięwzięcia. W odpowiedzi ministerstwo zapowiedziało przygotowanie nowych przepisów, dzięki którym taka integracja stałaby się bardziej opłacalna, zaznaczając jednocześnie, że łączenie się powinno być dobrowolne[4]. Do lipca 2015 roku tylko jedna gmina obwarzankowa – Zielona Góra – została połączona z miastem, powodując jednocześnie zmianę granic powiatowych, ponieważ Zielona Góra jest miastem na prawach powiatu[5].

Pod względem konfiguracji przestrzennej, wiele gmin obwarzankowych składa się z obszarów zenklawizowanych (na przykład Tarnów, Sanok). Mimo pryncypiów dążenia do spójności terytorialnej (unikania tworzenia enklaw), w przypadku gmin obwarzankowych ma to mniejsze znaczenie pod kątem sprawnego funkcjonowania gminy, ponieważ urząd gminy nie mieści się na terenie gminy, lecz w mieście, które równocześnie enklawizuje gminę.

Wykaz gmin obwarzankowych

[edytuj | edytuj kod]

Pogrubieniem wyróżniono gminy, których siedzibą jest miasto na prawach powiatu:

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. „Gmina obwarzankowa".... [dostęp 2015-07-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-02-10)].
  2. a b Polskie obwarzanki, Warszawa: Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji [dostęp 2015-07-27].
  3. Łączcie się, bo warto. MAC dorzuca gminom obwarzankowym 140 mln zł. [dostęp 2015-07-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-01)].
  4. MAC nie chce na siłę. Gminy obwarzankowe nie lubią być zjadane przez miasta. [dostęp 2015-07-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-21)].
  5. Zielona Góra połączyła się z gminą. Mamy szóste największe miasto w Polsce (mapa). [dostęp 2015-07-27].