Przejdź do zawartości

Godiva

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Na tę stronę wskazuje przekierowanie z „Lady Godiva”. Zobacz też: film pod tym tytułem.
Godiva
Ilustracja
Lady Godiva na obrazie Marshalla Claxtona z 1850
Data urodzenia

ok. 1010

Data śmierci

między 1066 a 1086

Zawód, zajęcie

saksońska szlachcianka

Multimedia w Wikimedia Commons
Edmund Blair Leighton: Lady Godiva i jej mąż
John Collier: Lady Godiva

Godiva, Lady Godiva (XI w., staroang. Godgifu "Bożydara" od God "Bóg" i giefu "dar")[1] – żona saksońskiego earla Mercji, lorda Coventry Leofrica III(inne języki).

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodziła się prawdopodobnie ok. 1010[2]. W źródłach występowała też jako Godeva, Godina i Goditha[3].

Słynęła z hojności dla Kościoła. Będąc chora, zapisała klasztorowi w Ely cały majątek odziedziczony po pierwszym mężu. Udało się jej wyzdrowieć[4].

Około 1035[5] wyszła za mąż za Leofrica, earla Mercji i lorda Coventry[4]. Wraz z mężem założyła klasztor benedyktyński w Coventry w 1043[6]. Wspierała kościoły w Leominster, Worcester, Evesham, Burton-on-Trent, Hereford, Stowe i Chester. Była właścicielką ziemi w Coventry, Warwickshire, Ansty i Madeley[5].

Zmarła między 1066 a 1086. Żyła po podboju Anglii przez Normanów (była jedyną kobietą, która po najeździe zatrzymała ziemię[7]), umarła przed spisaniem Domesday Book[2]. Na łożu śmierci przekazała klasztorowi w Coventry swój różaniec[5].

Prawdopodobnie Godiva była matką syna Leofrica, Aelfgara z Mercji, męża Aelgifu[2].

Legenda

[edytuj | edytuj kod]

Według legendy spisanej przez angielskiego mnicha Rogera z Wendover na początku XII w.[5][6], gdy poprosiła męża, by złagodził drastyczne zobowiązania finansowe, którymi była obłożona ludność Coventry, ten postawił jej warunek: jeśli Godiva przejedzie konno przez miasto całkowicie naga – obniży podatki. Godiva postanowiła spełnić warunek, wymogła jednak na mieszkańcach, by wszyscy pozostali w tym czasie w domach, a okiennice były zamknięte, aby jej nie widzieli. Wszyscy usłuchali prośby, tylko jeden człowiek, krawiec, nazwany później Tomem Podglądaczem (ang. Peeping Tom), podejrzał okrytą jedynie długimi włosami Godivę przez otwór w okiennicy. Został za to ukarany ślepotą[8]. Leofric docenił poświęcenie żony, dotrzymał danego słowa i zniósł wygórowane zobowiązania podatkowe[2][9][10].

Obecna postać legendy wyewoluowała prawdopodobnie ok. XVII wieku, wcześniejsze wersje nie wspominają m.in. o postaci Toma Podglądacza. XIII-wieczna wersja, uznawana za najstarszą, mówi o przejeździe Godivy przez pełen ludzi rynek Coventry, w asyście dwóch innych (ubranych) kobiet na koniach[2][10].

Upamiętnienie

[edytuj | edytuj kod]

Podczas corocznego święta w Coventry wspominano legendę o Godivie. Święto zostało zakazane w czasach reformacji. Powróciło 31 maja 1678, kiedy odtworzono przejazd Godivy przez miasto[10]. Współcześnie w Coventry co roku odbywa się rekonstrukcja przejazdu Godivy przez miasto. Jest to część trzydniowego Godiva Festival[11].

Na zegarze ratusza miejskiego w Coventry znajduje się przedstawienie nagiej Lady Godivy na koniu, a w centrum miasta, na placu Broadgate[5], od 1949 stoi jej pomnik[12].

Odniesienia w kulturze

[edytuj | edytuj kod]
  • Wiersz Godiva napisał Alfred Tennyson[13].
  • Godiva stała się bohaterką obrazu pt. Lady Godiva z 1898 autorstwa malarza Johna Colliera[12].
  • W 1906 Leopold Staff wydał dramat w trzech aktach Lady Godiva (premiera 2 maja 1908 w Krakowie, rolę tytułową zagrała Irena Solska). Spektakl wywołał protest krakowskiej kurii rzymsko-katolickiej[14].
  • W 1926 w Belgii powstała marka czekolad Godiva[12][15].
  • W 1955 powstał amerykański film fabularny pt. Lady Godiva[16], także inne filmy jej poświęcone lub nawiązujące do jej historii[17][18][19].
  • W 1979 powstał utwór zespołu Queen pt. Don’t Stop Me Now, w którym pojawia się nawiązanie do Lady Godivy[12].
  • W 1984 ukazał się album Kalimba De Luna grupy Boney M. z utworem Lady Godiva.
  • W 2004 w serialu „Czarodziejki” w 136. odcinku został wykorzystany wizerunek Lady Godivy[20].
  • W 2013 niemiecka grupa muzyczna Heaven Shall Burn wydała album Veto, którego okładkę stanowi obraz Colliera. Album zawiera utwór Godiva poświęcony bohaterce. W opinii gitarzysty grupy i autora tekstu utworu, Maika Weicherta, temat dzieła odzwierciedla tematykę albumu, a Godiva stanowi ikonę dotyczącą walki o sprawiedliwość społeczną[21].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Behind the Name: Godiva
  2. ↑ a b c d e Czy Lady Godiva naprawdę jeździła nago przez Coventry? [online], Czy Lady Godiva naprawdę jeździła nago przez Coventry?, 25 lutego 2019 [dostęp 2021-10-29] (pol.).
  3. ↑ The Gentleman's Magazine, E. Cave, 1826 [dostęp 2021-10-29] (ang.).
  4. ↑ a b Evan Andrews, Who was Lady Godiva? [online], HISTORY [dostęp 2021-10-29] (ang.).
  5. ↑ a b c d e Karen Berry, Coventry's history [online], www.coventry.gov.uk [dostęp 2021-10-29] (ang.).
  6. ↑ a b Godiva, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-10-29].
  7. ↑ © Future Publishing Limited Quay House i inni, Lady Godiva: Anglo-Saxon noblewoman or Medieval legend? | All About History [online], www.historyanswers.co.uk [dostęp 2021-10-29] (ang.).
  8. ↑ Lady Godiva, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-09-30] (ang.).
  9. ↑ Lady Godiva – poznajcie historię nagiej kobiety na białym koniu [online], www.dobresobie.pl [dostęp 2021-10-29].
  10. ↑ a b c Lady Godiva [online], Historic UK [dostęp 2021-10-29] (ang.).
  11. ↑ Matt Pearce, Information [online], www.godivafestival.com [dostęp 2021-10-29] (ang.).
  12. ↑ a b c d Georgia Simcox, The Truth Behind The Legend of Lady Godiva [online], Culture Trip, 21 marca 2018 [dostęp 2021-10-29].
  13. ↑ GradeSaver, Tennyson’s Poems “Godiva” Summary and Analysis | GradeSaver [online], www.gradesaver.com [dostęp 2021-10-29] (ang.).
  14. ↑ Lady Godiva Leopolda Staffa ::: Kalendarium ::: Encyklopedia teatru polskiego [online], encyklopediateatru.pl [dostęp 2020-12-29] (pol.).
  15. ↑ MultiScreen, Godiva Chocolatier – History [online], Godiva [dostęp 2021-10-29] (ang.).
  16. ↑ Lady Godiva / Lady Godiva of Coventry. [dostęp 2021-10-29].
  17. ↑ Lady Godiva. Vicky Jewson Jewson Film Productions and Lady Godiva. 2008-01-25. [dostęp 2024-03-31].
  18. ↑ Lady Godiva: Back in the Saddle. Baz Taylor Quantum Films Ltd., Koralis Pictures, Lady Godiva Productions. 2007-11-13. [dostęp 2024-03-31].
  19. ↑ Lady Godiva Rides Again. Frank Launder London Film Productions. [dostęp 2024-03-31].
  20. ↑ Leslie St. Claire [online], Czarodziejki Wiki [dostęp 2021-10-29] (pol.).
  21. ↑ Heaven Shall Burn – New Album Cover, New Song Available For Download. metalstorm.net. [dostęp 2013-03-11]. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Godiva&oldid=74175446”