Grażyna Roman-Dobrowolska
| |
| Data i miejsce urodzenia |
1 czerwca 1935 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
9 czerwca 2022 |
| Zawód, zajęcie |
rzeźbiarka |
| Miejsce zamieszkania |
Warszawa |
| Edukacja |
Liceum im. Narcyzy Żmichowskiej w Warszawie |
| Uczelnia |
Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie |
| Wydział |
Wydział Rzeźby |
| Strona internetowa | |
Grażyna Roman-Dobrowolska (ur. 1 czerwca 1935 w Hebdowie, zm. 9 czerwca 2022 w Warszawie[1]) – polska rzeźbiarka.
Działalność artystyczna
[edytuj | edytuj kod]Maturę uzyskała w 1953 roku w Liceum im. Narcyzy Żmichowskiej w Warszawie. Na przełomie lat 1953/1954 uczestniczyła w zajęciach plastycznych w Młodzieżowym Domu Kultury przy ul. Konopnickiej 6 w Warszawie. W latach 1954–1960 studiowała na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, w pracowniach prof. Ludwiki Nitschowej i prof. Franciszka Strynkiewicza, u którego zrobiła dyplom na podstawie pracy „Chrystus Oświęcimski”. Ceniła zajęcia z projektowania brył i płaszczyzn prowadzone przez prof. Oskara Hansena.
Rzeźbiła przede wszystkim w materiałach trwałych - w marmurach, trawertynie, piaskowcu, granicie; a także w drewnie szlachetnym: dąb i brzost; w ceramice wysoko palonej oraz w tworzywach sztucznych[2][3]. Jej prace znajdują się w wielu miejskich parkach w Polsce - np. „Popołudnie”, piaskowiec, park w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, „Aurora”, trawertyn, 1973, park miejski, w Kielcach, „Sole Invctus II”, marmur Biała Marianna, Park Szwedzki, Szczawno-Zdrój;„Sole Invictus III”, marmur Biała Marianna, tereny sportowe Kołobrzeg". Poza rzeźbą plenerową wykonywała rzeźby sakralne - np. „Św. Piotr”, dąb i polichromia, kościół Duszpasterstwa Ludzi Morza Centrum Stella Maris[4] w Gdyni, „Madonna", marmur karraryjski, na tle mozaiki według projektu Katarzyny Latałło, Wyższe Seminarium Duchowne w Płocku. Zajmowała się też rzeźbą portretową, medalierstwem, małymi formami „Głuchołazy i Inuksuki”[5] oraz kolażem. W latach 70. projektowała również tereny zabaw dziecięcych. Prowadziła zespół, który opracował takie tereny w Parku Miejskim „Rusinowa” w Wałbrzychu oraz w Parku w Mielcu. Jej prace znajdują się w muzeach: Muzeum Sztuki Medalierskiej, Wrocław; Muzeum Sztuki Teatralnej, Warszawa; Muzeum Narodowym, Kopenhaga; Muzeum Dantego, Rawenna, Muzeum de Picardie, Amiens, oraz w zbiorach prywatnych w Polsce i za granicą.
Wystawy
[edytuj | edytuj kod]Miała wystawy indywidualne: "„ Kolaże” Grażyny Roman-Dobrowolskiej- Wystawa malarstwa i kolażu", Międzypokoleniowe Centrum Edukacji, ul. Radosna 11, Centrum Kultury Willanów, październik, 2019, „RETROSPEKCJA. 56−lecie pracy artystycznej”[6], (Dom Artysty Plastyka przy ul. Mazowieckiej 11A, październik 2016) oraz w 2010 w Galerii „Młynek” w Warszawie. Brała udział w wystawach zbiorowych, m.in.:
- Wystawa Poplenerowa, Radziejowice, 2015.
- Wystawa Klubu Seniorów, Dom Artysty Plastyka, Warszawa, 2014.
- II Wystawa Rzeźby, Novotel Garden Gallery, Warszawa, 2012.
- Wystawa Rzeźby Okręgu Warszawskiego, Dom Artysty Plastyka, Warszawa, 2010.
- „Sztuka sakralna” (wraz z Jerzym Skąpskim) Gdynia, Warszawa, 1998.
- „Biennale Dantesca di Ravenna”, 1997,1979, 1973.
- „Świadectwo obecności”, Warszawa, 1986, 1982.
- „Polskie Medale Współczesne”, Praga, Bratysława, Budapeszt, Bukareszt, 1979.
- „Polska sztuka medalierska”, Ermitaż w Leningradzie, Muzeum Puszkina w Moskwie, Muzeum miejskie w Rydze,1978
- „VIII-e i XX-eme, Exposition Internationale de penitures et sculptures d’Amiens”,1976, 1978.
- „W kręgu polskiej rzeźby współczesnej” Koszalin, 1978.
- „XXIX –e Salon de la Jeune Sculpture”, w salonach i ogrodach UNESCO, Paryż,1977
- „FIDEM XVII”, Budapeszt, 1977.
- „FIDEM XV”, Helsinki, 1973.
- „50-lat Medalierstwa Polskiego”, Hôtel des Monnaies, Paryż, 1971.
- „Międzynarodowa wystawa medali”, Arezzo, 1970.
- „Salon Européen 68”, Nancy, 1968.
Działalność społeczna
[edytuj | edytuj kod]Od roku 1960 była członkiem Związku Polskich Artystów Plastyków (ZPAP), pełniącym wiele różnych funkcji w Oddziale Warszawskim (m.in. Przewodnicząca Komisji Rewizyjnej, Przewodnicząca Sądu Koleżeńskiego) i w Zarządzie Głównym (m.in. Wiceprezes ds. Legislacji, Skarbnik, Sekretarz Sekcji Rzeźby oraz wielu komisji problemowych). W latach 1965–1973 była pełnomocnikiem Zarządu Głównego ZPAP ds. organizacji Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku. W latach 1985–1987 w ramach podziemnej działalności ZPAP (zawieszonego od końca roku 1981, a zlikwidowanego w latach 1983–1989) prowadziła „Galerię Saska Kępa”[7] w Warszawie przy ul. Walecznych 28.
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Córka Jana Ślepowron-Romana (ur. 1902 w Grzebsku, zm. 1974 w Warszawie), do wybuchu II wojny światowej współwłaściciela firmy transportowej "Viator"[8], więźnia nr. 5120 KL Auschwitz (aresztowany 20 września, uwolniony 13 listopada 1940[9]), a po roku 1950 architekta, oraz Elżbiety Roman z domu Jelita-Skąpskiej (ur. 1905[10] w Łososinie Dolnej, zm. 1993 w Warszawie), nauczycielki historii tańca Ogólnokształcącej Szkoły Baletowej im. Romana Turczynowicza w Warszawie.
Brat Marek Franciszek Roman (ur. 4 października 1931 Wielki Łęck, zm. 20 września 2003 Warszawa), był profesorem nauk technicznych, specjalistą w dziedzinie zaopatrzenia w wodę, dziekanem Politechniki Warszawskiej, prorektorem, a w latach 1988–1990 rektorem PW, a także prezesem Polskiego Zrzeszenia Inżynierów i Techników Sanitarnych.
Od 1956 do 1960 żona Krzysztofa Dobrowolskiego (ur. 7 października 1932 w Warszawie, zm. 5 września 2016 tamże), który uzyskał dyplom na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie w 1959. Był on przez wiele lat naczelnym grafikiem Wydawnictw Naukowo Technicznych w Warszawie, a także naczelnym grafikiem Wydawnictw Harcerskich „Horyzonty”, Państwowego Zakładu Wydawnictw Lekarskich oraz wydawnictwa „Wiedza Powszechna”.
Syn Jan Czesław Dobrowolski[11] (ur. 1959 w Warszawie), jest profesorem nauk chemicznych.
Rzeźby
[edytuj | edytuj kod]-
"Trawertyn", 1973 r., park miejski, w Kielcach -
Madonna", marmur karraryjski, 1987 r.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Grażyna Roman-Dobrowolska [online], wyborcza.pl [dostęp 2022-06-14] (pol.).
- ↑ Grażyna Roman rzeźby i kolaże [online], grazyna-roman.pl [dostęp 2019-03-07].
- ↑ Maria Lewańska, Katalog do wystawy "RETROSPEKCJA. 56−lecie pracy artystycznej", w Domu Artysty Plastyka na ul. Mazowieckiej 11A, październik 2016 r. [online], 11 marca 2019 [dostęp 2019-03-11].
- ↑ Duszpasterstwo Ludzi Morza Centrum Stella Maris [online], aos-pl.org [dostęp 2019-03-07] (pol.).
- ↑ "Głuchołazy i Inuksuki, Kamienne stosy, cairns (z celtyckiego carn), znane są na wszystkich kontynentach. Ustawiane były jako punkty orientacyjne i znaczniki kierunkowe. Występowały już w czasach prehistorycznych w Europie (dolmeny), północnej i północno-wschodniej Afryce – (Somalia -taal), Azji (Mongolia-oovo), a także w obu Amerykach. Mieszkańcy Arktycznej Ameryki Północnej (w północnej Kanadzie, na Alasce i na rdzennej Grenlandii) tradycyjnie budowali starannie skonstruowane stosy i kamienne rzeźby nazywane inuksuit i inunnguat. Cairns były używane od czasów prekolumbijskich w całej Ameryce Łacińskiej do oznakowania szlaków. Nawet dzisiaj w Andach w Ameryce Południowej ludzie Quechuan używają cairns jako miejsc kultu religijnego. W niektórych kulturach cairns czasami są określane przez ich cechy antropomorficzne. W języku niemieckim i niderlandzkim cairn znany jest jako steinmann i steenman, co znaczy dosłownie "kamieniec". We Włoszech, a zwłaszcza włoskich Alpach spotykamy formacje zwane ometto, czyli "małym człowiekiem". Forma zwana w języku Inuitów (Pólnoca Kanada) – Inuksuka lub Inunguak ("imitacja osoby"), reprezentuje również postać ludzką. Obecnie takie formy, oprócz funkcji czysto estetycznych, spełniają rolę oznaczania różnego typu tras turystycznych, a także miejsc ważnych wydarzeń historycznych. W Kanadzie są obecnie coraz częściej wykorzystywane jako symbol kanadyjskiej tożsamości narodowej. Inuksuki stają się również inspiracją dla artystów reprezentowanych na tym pokazie przez fotogramy prac Grażyny Roman-Dobrowolskiej, wykorzystującej naturalne i znalezione kamienie i np. muszle. Podróż do Kanady i spotkanie z kulturą Indian północnej Kanady, zaowocowało serią współczesnych Inuksuków komponujących się, jak pokazuje Artystka, z krajobrazem współczesnego miasta. Już przed podróżą do Kanady Artystka stworzyła ciekawą serię kameralnych rzeźb „głuchołazy", które przywodzą na myśl „kamienne baby” - bloki skalne lub posągi stawiane (na grobach, kurhanach lub w ich pobliżu) przez koczownicze plemiona przemierzające ongi nasze ziemie. Tym krótkim wstępem mamy nadzieję zachęcić Państwa do poświecenia uwagi i zagłębienia się w tajemniczy świat Inuksuków i głuchołazów Grażyny Roman-Dobrowolskiej." z notki informacyjnej wystawy w maju 2017 r, fotogramów Inuksuków i głuchołazów w Bibliotece Publicznej, Warszawa, ul. Mickiewicza 65.
- ↑ Marek Zajączkowski, Grażyna Roman Dobrowolska [online], YouTube, 14 października 2016.
- ↑ Aleksander Wojciechowski, "CZAS SMUTKU, CZAS NADZIEI, Sztuka niezależna lat osiemdziesiątych", Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1992.
- ↑ Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej, Monitor Polski, t. XXIV, Nr 34 str. 3, Warszawa, 8 marca 1947.
- ↑ Zofia z Odrowąż-Pieniążków Skąpska, str. 397, Część II. Rozdział IV, [w:] Opracowanie wspomnień Rafał Skąpski (red.), Dziwne jest serce kobiece. Tom 2. Wspomnienia z Pomorza i Hebdowa, Czytelnik, Czytelnik, 2021, ISBN 978-83-07-03512-3.
- ↑ Zofia z Odrowąż-Pieniążków Skąpska, Dziwne jest serce kobiece… Wspomnienia galicyjskie, Opracowanie wspomnień Rafał Skąpski (red.), Warszawa: Czytelnik, październik 2019, ISBN 978-83-07-03451-5.
- ↑ The Spectroscopy and Molecular Modeling Group, [online] [dostęp 2019-03-16] [zarchiwizowane z adresu 2019-03-30].