Ludwika Nitschowa

Ludwika Nitschowa
Data i miejsce urodzenia	6 grudnia 1889 ; Radłów
Data i miejsce śmierci	28 marca 1989 ; Warszawa
Narodowość	Polska
Dziedzina sztuki	rzeźba
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ludwika Nitschowa (ur. 6 grudnia 1889 w Radłowie, zm. 28 marca 1989 w Warszawie) – polska rzeźbiarka.

Życiorys

Była córką Jerzego Kraskowskiego (powstańca 1863) i Marii z Wendorffów (artystki malarki), żoną Romana Nitscha (serologa i bakteriologa, profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego i Warszawskiego).

Po ukończeniu liceum przez dwa lata studiowała prywatnie u Leona Wyczółkowskiego w Krakowie. W latach 1909–1912 uczyła się w Szkole Sztuk Pięknych dla Kobiet Marii Niedzielskiej, którą ukończyła z medalem. W latach 1918–1919 przebywała w Paryżu, po czym powróciła do Warszawy. W latach 1920–1926 studiowała rzeźbę w Warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych w pracowni Tadeusza Breyera^[1].

W 1927 z grupą uczniów Breyera założyła Stowarzyszenie Artystów Rzeźbiarzy „Forma”^[2], realizującą zamówienia na nagrobki, rzeźby kościelne i architektoniczne. Pierwsze wystawy prac malarskich i rzeźbiarskich artystka miała w galerii Zachęta Narodowa Galeria Sztuki w 1929 i 1930. Później wystawiała m.in. w Instytucie Propagandy Sztuki (w latach 1930–1937) oraz w Brukseli i Paryżu^[3].

W latach 30. była członkiem zarządu Związku Zawodowego Artystów Rzeźbiarzy^[3], od 1945 członkiem Związku Polskich Artystów Plastyków.

Lata II wojny światowej spędziła w Warszawie. W 1950 rozpoczęła pracę na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. W 1956 została mianowana profesorem nadzwyczajnym. Była kierownikiem katedry rzeźby oraz prodziekanem wydziału. Jej uczniami byli m.in. Kazimierz Gustaw Zemła i Stanisław Kulon. Pracę w ASP zakończyła w 1962 przechodząc na emeryturę.

Zmarła w Warszawie, pochowana na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 345 wprost-1-5)^[4].

Ważniejsze prace

Z tym tematem związana jest kategoria: Rzeźby Ludwiki Nitschowej.

pomnik Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie (1935)
pomnik Syreny (1939, do rzeźby w latach 1936–1937 pozowała Krystyna Krahelska)
płaskorzeźba Murarstwo na placu Konstytucji (1952)
posąg Kopernika przy wejściu głównym do Pałacu Kultury i Nauki (1955)^[5]
pomnik Papieża Jana XXIII we Wrocławiu (1968)
pomnik Stefana Starzyńskiego w Ogrodzie Saskim (1980, przeniesiony w 2008 na ul. Saską)
rzeźby portretowe m.in. Stanisława Noakowskiego (1973)
pomnik Mikołaja Kopernika w Piotrkowie Trybunalskim (1973)
pomnik Fryderyka Chopina w Ustce, a także w Manchesterze i Guadalajarze^[5]

Ordery i odznaczenia

Order Sztandaru Pracy I klasy
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (11 lipca 1955)^[6]
Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)^[7]
Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju”
Medal Komisji Edukacji Narodowej
Krzyż „Za Zasługi dla ZHP”
Złoty Medal „Opiekun Miejsc Pamięci Narodowej”
Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”
Złota Odznaka „Za opiekę nad zabytkami”
Złota Odznaka Honorowa Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej

Źródło:^[8].

Nagrody

Nagroda III „Salonu Zimowego” w Instytucie Propagandy Sztuki za posąg Marii Skłodowskiej-Curie (1932)
Nagroda Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego (1933)^[3]
Nagroda Państwowa II stopnia za całość twórczości rzeźbiarskiej (1955)^[9]
Nagroda I stopnia na wystawie „Rzeźba w 15-lecie PRL” za rzeźbę Chopin na Majorce (1961)^[1]
Nagroda m. st. Warszawy (1961)^[8]
Nagroda resortowa I stopnia (1963)^[8]
Nagroda na wystawie „25 lat rzeźby warszawskiej” za Egzekucję (1967)^[1]

Galeria

Pomnik Syreny w Warszawie
Pomnik Stefana Starzyńskiego
Pomnik Mikołaja Kopernika przy wejściu głównym do Pałacu Kultury i Nauki
Pomnik Papieża Jana XXIII we Wrocławiu

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Ludwika Nitschowa | Życie i twórczość | Artysta [online], Culture.pl [dostęp 2024-07-02] (pol.).
↑ Maria Anna Rudzka: Zadanie: forma. Pracownia profesora Tadeusza Breyera w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych w latach 1923-1939. Wyd. 2. Warszawa: Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, 2023, s. 51. ISBN 978-83-66835-50-4.
↑ ^a ^b ^c Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 212. [dostęp 2021-08-20].
↑ Cmentarz Stare Powązki: ROMAN NITSCH, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-01-31] .
↑ ^a ^b Stefan K. Kuczyński, Mieczysław Wieruszewski. Pomnik Syreny nad Wisłą. „Kronika Warszawy 3(47)”, s. 66, 1981.
↑ M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 – na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
↑ ^a ^b ^c Kto jest kim w Polsce 1989, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989, s. 912.
↑ Nagrody Państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki. „Życie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22 lipca 1955. Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”. [dostęp 2024-07-02].

Bibliografia

Stanisław Wieczorek, Lech Majewski: Mistrzowie rzeźby. Muzeum Narodowe w Warszawie, 2004. ISBN 83-7100-238-6.

[:2-1] Ludwika Nitschowa | Życie i twórczość | Artysta [online], Culture.pl [dostęp 2024-07-02] (pol.).

[2] Maria Anna Rudzka: Zadanie: forma. Pracownia profesora Tadeusza Breyera w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych w latach 1923-1939. Wyd. 2. Warszawa: Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, 2023, s. 51. ISBN 978-83-66835-50-4.

[:1-3] Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 212. [dostęp 2021-08-20].

[4] Cmentarz Stare Powązki: ROMAN NITSCH, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-01-31] .

[Kronika-5] Stefan K. Kuczyński, Mieczysław Wieruszewski. Pomnik Syreny nad Wisłą. „Kronika Warszawy 3(47)”, s. 66, 1981.

[6] M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.

[7] M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 – na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.

[:0-8] Kto jest kim w Polsce 1989, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989, s. 912.

[9] Nagrody Państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki. „Życie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22 lipca 1955. Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”. [dostęp 2024-07-02].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]