Grąsino

Grąsino
	wieś
	; Pałac z pocz. XX w.
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Powiat	słupski
Gmina	Redzikowo
Liczba ludności (2021)	421
Strefa numeracyjna	59
Kod pocztowy	76-200
Tablice rejestracyjne	GSL
SIMC	0750675
	Położenie na mapie gminy Redzikowo Grąsino
	Położenie na mapie Polski Grąsino
	Położenie na mapie województwa pomorskiego Grąsino
	Położenie na mapie powiatu słupskiego Grąsino
	54°29′59″N 17°08′40″E/54,499722 17,144444
	Multimedia w Wikimedia Commons

Grąsino (kaszb. Grąsëno lub Grosëno^[5], niem. Gransin) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie słupskim, w gminie Redzikowo^[4]^[6].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa słupskiego.

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Wieś położona jest na północny wschód od Słupska, na Wysoczyźnie Damnickiej. Graniczy na północy z Rogawicą, Jezierzycami na zachodzie, na południu z Redzikowem i Wielogłowami, z Bięcinem na północnym wschodzie oraz na wschodzie z Karżniczką i Zagórzycą^[7].

Na północ od wsi biegnie Linia kolejowa nr 202.

Nazwa[edytuj | edytuj kod]

Pierwszy raz wzmiankowana w 1323, nazwa ma genezę słowiańską^[8]. Ma charakter dzierżawczy i powstała przez dodanie do nazwy osobowej Gręza, Grąza formantu -ino^[9]. Friedrich Lorentz odnotował formy nazwy w lokalnych gwarach słowińskich: Grö́ų̯sänɵ, Grö́u̯sänɵ, wraz z nazwami mieszkańców – zarówno z pominiętym formantem -in-: Grą͂šȯu̯n, Grą͂šȯu̯nkă „grąsinianin, grąsinianka”, jak i w postaci pełnej: Grą͂säńȯu̯n, Grą͂säńȯu̯nkă „ts.”^[10]. Nazwa niemiecka jest adaptacją fonetyczną nazwy słowiańskiej^[9], a współczesna polska forma z -s- błędną jej resubstytucją lub odwołaniem do wymowy słowińskiej^[9].

Rada Języka Kaszubskiego proponuje kaszubską formę Grąsëno^[11].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Dawniej prawdopodobnie Grąsino było wsią o rzędowym charakterze zabudowy. Od końca lat 40. XX w. we wsi funkcjonowało Państwowe Gospodarstwo Rolne, które 1 stycznia 1952 roku zajmowało obszar 502 ha, a następnie Gospodarstwo Stacji Hodowli Roślin w Jezierzycach. Obecnie gospodarstwo wchodzi w skład Pomorsko-Mazowieckiej Hodowli Ziemniaka w Świeszynie koło Koszalina^[7].

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Do rejestru zabytków wpisano^[7]:

dwór z 1852, murowany, parterowy, dwuskrzydłowy z wystawką^[12],

Obiektami o znaczeniu historycznym są:

pałac z początku XX w. oraz murowany zespół folwarczny z połowy XIX w., a także naturalistyczny w stylu park przypałacowy z początku XX w. o powierzchni l ha.
kamienny most nad torem linii kolejowej nr 202

Zabytkowy dwór
Budynki pofolwarczne
Zabudowa mieszkalna

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 38421
↑ Strona gminy. Stan ludności 31.12.2021 [dostęp 2022-01-28]
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 334 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ ^a ^b GUS. Wyszukiwarka TERYT
↑ FriedrichF. Lorentz FriedrichF., Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem, Instytut Zachodnio-Słowiański przy Uniwersytecie Poznańskim, 1923, s. 135 (pol.).
↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ ^a ^b ^c Grąsino. [dostęp 2006-11-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-27)].
↑ WitoldW. Iwicki WitoldW., Toponimia byłego powiatu słupskiego, Gdańsk: Wydawnictwo Gdańskie, 1993, s. 45 .
↑ ^a ^b ^c WitoldW. Iwicki WitoldW., Toponimia byłego powiatu słupskiego, Gdańsk: Wydawnictwo Gdańskie, 1993, s. 46 .
↑ FriedrichF. Lorentz FriedrichF., Slovinzisches Wörterbuch: zweiter Teil: P-Z : Orts- und Personennamen. Nachträge, Unsichere Wörter, Sankt Petersburg: Kaiserliche Akademie der Wissenschaften, 1912, s. 1478 .
↑ FelicjaF. Baska-Borzyszkowska FelicjaF. i inni, Polsko-kaszubski słownik nazw miejscowych, Gdańsk: Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, 2017, s. 206, ISBN 978-83-62137-50-3 .
↑ PiotrP. Skurzyński PiotrP., Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 265, ISBN 978-83-7495-133-3 .

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 38421

[gmi-2] Strona gminy. Stan ludności 31.12.2021 [dostęp 2022-01-28]

[poczta-3] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 334 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[teryt-4] GUS. Wyszukiwarka TERYT

[5] FriedrichF. Lorentz FriedrichF., Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem, Instytut Zachodnio-Słowiański przy Uniwersytecie Poznańskim, 1923, s. 135 (pol.).

[roz-6] Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[SL-7] Grąsino. [dostęp 2006-11-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-27)].

[Iwicki1-8] WitoldW. Iwicki WitoldW., Toponimia byłego powiatu słupskiego, Gdańsk: Wydawnictwo Gdańskie, 1993, s. 45 .

[Iwicki-9] WitoldW. Iwicki WitoldW., Toponimia byłego powiatu słupskiego, Gdańsk: Wydawnictwo Gdańskie, 1993, s. 46 .

[10] FriedrichF. Lorentz FriedrichF., Slovinzisches Wörterbuch: zweiter Teil: P-Z : Orts- und Personennamen. Nachträge, Unsichere Wörter, Sankt Petersburg: Kaiserliche Akademie der Wissenschaften, 1912, s. 1478 .

[11] FelicjaF. Baska-Borzyszkowska FelicjaF. i inni, Polsko-kaszubski słownik nazw miejscowych, Gdańsk: Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, 2017, s. 206, ISBN 978-83-62137-50-3 .

[pomorze2-12] PiotrP. Skurzyński PiotrP., Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 265, ISBN 978-83-7495-133-3 .

[2]

[3]

[4]

[1]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Wsie	Bierkowo Bruskowo Małe Bruskowo Wielkie Bydlino Gać Gać Leśna Gałęzinowo Głobino Grąsino Jezierzyce Karzcino Kępno Krępa Słupska Krzemienica Lękwica Lubuczewo Niewierowo Płaszewko Redzikowo Siemianice Stanięcino Strzelinko Strzelino Swochowo Swołowo Warblewko Warblewo Wielichowo Wierzbięcin Wieszyno Wiklino Włynkowo Włynkówko Wrzeście
Kolonia	Mirosławin
Osady	Bukówka Jezierzyce Korzenica Kukowo Kusowo Łupiny Miednik Redęcin Redzikowo Rogawica
Osada leśna	Gajki
Części wsi	Bielaki Dodowo Korzec Krężoły Krzywać-Leśniczówka Moszczanka Przeginia Radoszkowo Wieszynko Zamełowo
Dawna osada wsi	Niedarzyno