Henryk Grynberg
Szablon:Pisarz infobox Henryk Grynberg (ur. 4 lipca 1936 w Warszawie) – prozaik, poeta, dramaturg, eseista. W jego twórczości dominuje tematyka Holocaustu i losu polskich Żydów.
Życiorys
Ze względu na żydowskie pochodzenie, lata 1942-1944 przeżył ukrywając się w Radoszynie i okolicach oraz na tzw. aryjskich papierach w Warszawie. Z całej licznej rodziny okupację niemiecką przeżył tylko on i jego matka. Nie zginęli dzięki pomocy Polaków. Jednak jego ojca – Abrama – zabił polski chłop[potrzebny przypis][1], któremu oddał na przechowanie swoje dwie krowy. Półtorarocznego brata, wydanego przez sąsiadów, zabili Niemcy na terenie pobliskiego Jadowa.
Henryk Grynberg szkołę średnią skończył w Łodzi. W latach 1954–1958 studiował na Wydziale Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego. W czasie trwania studiów, 11 października 1956 podpisał dokument o współpracy jako tajny współpracownik Departamentu 7 Urzędu Bezpieczeństwa o pseudonimie „Reporter”. Okoliczności tego zdarzenia opisał w wywiadzie dla Życia Warszawy z 5 lutego 2007[2] i w książce „Ciąg dalszy”.
Od 1 kwietnia 1959 do 31 grudnia 1967 zatrudniony był w warszawskim Teatrze Żydowskim[3]. W 1967 Grynberg wraz z zespołem teatru wyjechał na występy do USA. Do Polski już nie wrócił. Studiował literaturę rosyjską na Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles; pracował w U.S. Information Agency i rozgłośni Głos Ameryki w Waszyngtonie; współpracował z emigracyjnymi pismami literackimi.
Henryk Grynberg zbadał i opisał okoliczności śmierci najbliższych krewnych w książce Dziedzictwo[4], która powstała na podstawie filmu dokumentalnego Paweła Łozińskiego z 1992 roku Miejsce urodzenia.
Jest laureatem licznych nagród literackich, m.in. Nagrody Kościelskich (1966). Cztery jego książki były nominowane do Nagrody Literackiej Nike (Drohobycz, Memorbuch, Monolog polsko-żydowski, Uchodźcy). Jego proza jest tłumaczona na wiele języków, m.in. angielski, francuski, niemiecki, hebrajski i holenderski. Jest członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.
Twórczość
Proza
- Ekipa „Antygona” (1963)
- Żydowska wojna (1965)
- Zwycięstwo (1969)
- Życie ideologiczne (1975)
- Życie osobiste (1979)
- Życie codzienne i artystyczne (1980, 1998 wyd. łączne: Życie ideologiczne, osobiste, codzienne i artystyczne)
- Prawda nieartystyczna (1984)
- Kadisz (1987, 2005 wyd. pod tytułem Kalifornijski kadisz)
- Szkice rodzinne (1990)
- Dziedzictwo (1993, 2005 wyd. łącznie z Kalifornijskim kadiszem)
- Dzieci Syjonu (1994)
- Ojczyzna (1999)
- Drohobycz, Drohobycz (1997)
- Memorbuch (2000)
- Szmuglerzy, wraz z Janem Kostańskim (2001)
- Monolog polsko-żydowski (2003)
- Uchodźcy (2004)
- Janek i Maria, wraz z Janem Kostańskim (2006)
- Ciąg dalszy (2008)
Poezja
- Święto kamieni (1964)
- Antynostalgia (1971)
- Wiersze z Ameryki (1980)
- Wśród nieobecnych (1983)
- Pomnik nad Potomakiem (1989)
- Rysuję w pamięci (1995)
- Z Księgi Rodzaju (2000)
- Dowód Osobisty (2006)
Dramaty
Eseje o twórczości Henryka Grynberga
- Antysemityzm i Holocaust w eseistyce Henryka Grynberga. cz. 1., publikacja Yebood.com, jest to analiza Prawdy nieartystycznej, wydania berlińskiego, 1981[5]
- Antysemityzm i Holocaust w eseistyce Henryka Grynberga. cz.2., publikacja Yebood.com, jest to ciąg dalszy analizy Prawdy nieartystycznej, wydania berlińskiego, 1981[6]
- ↑ bracia Wójciccy – uwaga – to zdanie wymaga przypisu – jeśli autor opierał się na książce „Dziedzictwo” pada w niej nazwisko Wojtyński.
- ↑ :: „Autolustracja Henryka Grynberga”, Życie Warszawy, 05-02-2007.
- ↑ Informacja uzyskana z prawem publikacji w Wikipedii, od pani Elżbiety Lechicz_Niesiołowskiaj, Głównego specjalisty ds. promocji i marketingu w Teatrze Żydowskim im. Estery Racheli i Idy Kamińskich.
- ↑ Henryk Grynberg: 'Dziedzictwo. Londyn: Aneks, 1993, s. 90. ISBN 0-906601-98-3.
- ↑ YebooD.com :: Serwis kulturalny.
- ↑ YebooD.com :: Serwis kulturalny.
Bibliografia
- Jan Jagielski: Przewodnik po cmentarzu żydowskim w Warszawie przy ul. Okopowej 49/51. Z. 1, Kwatery przy Alei Głównej. Warszawa: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami. Społeczny Komitet Opieki nad Cmentarzami i Zabytkami Kultury Żydowskiej w Polsce, 1996, s. 14. ISBN 83-90-66296-5.
Linki zewnętrzne
- Henryk Grynberg w bazie Filmweb
- Henryk Grynberg w bazie filmpolski.pl
- Szablon:E-teatr
- Szablon:Stopklatka
- H. Grynberg, „Obowiązek”
- Henryk Grynberg na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
- ISNI: 0000000081107635
- VIAF: 31997209
- LCCN: n80144702
- GND: 123513103
- BnF: 119060814
- SUDOC: 026905280
- NLA: 35155381
- NKC: jn20000602684
- NTA: 068924402
- BIBSYS: 90137185
- CiNii: DA13786714
- Open Library: OL54660A
- PLWABN: 9810608795505606
- NUKAT: n93090208
- J9U: 987007262140005171
- LNB: 000156229
- LIH: LNB:vhY;=CH
- WorldCat: lccn-n80144702