Herb Ellis
| |
| Imię i nazwisko |
Mitchell Herbert Ellis |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
4 sierpnia 1921 |
| Data i miejsce śmierci |
28 marca 2010 |
| Instrumenty | |
| Gatunki | |
| Zawód | |
| Wydawnictwo | |
| Powiązania |
Johnny Frigo, Oscar Peterson, Charlie Byrd, Joe Pass |
| Instrument | |
| Gibson ES-175 Gibson ES-165 „Herb Ellis” Aria Pro II PE-175 „Herb Ellis” | |
Mitchell Herbert „Herb” Ellis (ur. 4 sierpnia 1921 w Farmersville w stanie Teksas, zm. 28 marca 2010 w Los Angeles)[1] – amerykański gitarzysta jazzowy.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Był synem Cilfforda i Marthy (z d. Kennedy) Ellisów. Już jako małe dziecko lubił muzykę i grał na harmonijce ustnej i banjo. Mając 9 lat zainteresował się gitarą, na której ćwiczył w każdej wolnej chwili. Kiedy w radiu usłyszał brzmienie gitary elektrycznej, na której grał George Barnes, postanowił zostać zawodowym muzykiem. Jeszcze przed rozpoczęciem w 1939 studiów w North Texas State College stał się warsztatowo kompletnym gitarzystą. Na uczelni, której wydział muzyczny przeistoczył się w późniejszych latach w prestiżowe centrum edukacji jazzowej (The University of North Texas College of Music), nie było wówczas zaawansowanego kursu gitary, więc Ellis wybrał studia w klasie kontrabasu. Podczas pobytu w kolegium poznał Jimmy’ego Giuffrego (dzielił z nim pokój)[2] oraz pierwszy raz usłyszał nagrania Charliego Christiana, które bardzo go zafascynowały. Za sprawą tych dwóch muzyków zdecydował, że po studiach sam również będzie grał jazz[3]. Niestety wskutek braku funduszy w 1941 musiał zrezygnować z nauki i przez pół roku jeździł z koncertami, występując w orkiestrze uniwersyteckiej stanu Kansas. Następnie przeniósł się do Kansas City w Missouri, gdzie występował w klubach, doskonaląc swój oryginalny styl, który nawiązywał do gitarowych rozwiązań Christiana i zawierał elementy muzyki country[4]. Po przystąpieniu Stanów Zjednoczonych do wojny chciał wstąpić do wojska, ale został odrzucony ze względu na wykryte u niego szmery serca[2].
W 1943 zaangażował się do popularnej orkiestry tanecznej, Casa Loma, prowadzonej wówczas przez saksofonistę Glena Graya. Dzięki temu został zauważony przez czasopisma jazzowe, które pochlebnie recenzowały grę młodego gitarzysty. W latach 1945–1947 pracował w big-bandzie Jimmy’ego Dorseya. W orkiestrze Dorseya grał także jego kolega z Casa Loma, pianista Lou Carter oraz kontrabasista i skrzypek, Johnny Frigo. Dzięki temu ostatniemu nastąpił zwrot w karierze Ellisa, który znacząco wpłynął na jej dalszy przebieg.
Lou Carter: Big-band Dorseya miał sześciotygodniową przerwę w koncertach, a my trzej byliśmy już zgrani ze sobą. Johnny Frigo, który nieco wcześniej odszedł z orkiestry, znał właściciela hotelu Peter Stuyvesant w Buffalo. Pojechaliśmy tam i zostaliśmy na pół roku. Tak powstało trio Soft Winds.[5]
Powstała pod koniec 1947 grupa Soft Winds była wzorowana na triu Nata „Kinga” Cole’a. Choć zyskała uznanie krytyki, nigdy nie osiągnęła sukcesu komercyjnego. Istniała do 1952. W tym czasie Oscar Peterson podczas swojej wizyty w Buffalo zagrał z Ellisem na nocnym jam session. Kiedy rok później Barney Kessel odszedł z tria Petersona, ten na jego miejsce zaangażował Ellisa, tworząc „najwspanialsze w historii jazzu trio o składzie: fortepian, kontrabas i gitara”[5]. Grając w grupie Petersona, której trzecim członkiem był Ray Brown, Ellis stał się jednym z najbardziej cenionych gitarzystów jazzowych. Trio stanowiło również „firmową sekcję rytmiczną” wytwórni płytowej Verve Normana Granza, akompaniując m.in. takim gwiazdom jak Ben Webster, Dizzy Gillespie, Ella Fitzgerald, Louis Armstrong i Stan Getz. Było ponadto filarem koncertów Jazz at the Philharmonic, organizowanych przez Granza w USA, Europie i Japonii.
W listopadzie 1958 Ellis odszedł z tria Petersona i do 1960 jeździł z koncertami jako członek zespołu Elli Fitzgerald. Zmęczony ciągłymi podróżami, w 1962 osiadł w Los Angeles i skoncentrował się głównie na pracy muzyka studyjnego. Nagrywał płyty, muzykę do filmów i grał w telewizyjnych zespołach muzycznych, występujących w popularnych programach gwiazd amerykańskiego małego ekranu: Steve’a Allena, Regisa Philbina, Danny’ego Kaye’a, Joeya Bishopa, Delli Reese i Merva Griffina.
W latach 70. XX w. podjął się przedsięwzięcia, na które decydują się tylko niekwestionowani wirtuozi. Zaprosił bowiem do współpracy wybitnych gitarzystów jazzowych. Początkowo występował w duetach z Joe Passem i Barneyem Kesselem. Następnie wraz z Kesselem i Charliem Byrdem stworzył grupę Great Guitars (grywał w niej także Tal Farlow), której liczne koncerty i płyty cieszyły się dużym powodzeniem. Współpracował również z innymi, nie mniej słynnymi gitarzystami – Freddiem Greenem, Laurindo Almeidą i Larrym Coryellem.
Ellis pozostał aktywnym muzykiem niemal do końca lat 90. Kres jego pracy położyła rozwijająca się choroba Alzheimera, która także stała się przyczyną śmierci artysty[6]. Ellis zmarł we własnym domu w Los Angeles o poranku 28 marca 2010.
Małżeństwo
[edytuj | edytuj kod]W 1956 poślubił Patti z d. Gahagan, która przeżyła męża. Miał z nią dwoje dzieci – córkę, Kari i syna, Mitchella.
Instrumentarium
[edytuj | edytuj kod]Przez wiele lat swojej kariery Ellis grał na gitarach marki Gibson. Od 1949 niemal wyłącznie używał modelu ES-175, który stał się ikoną gitary jazzowej[7]. Dla uhonorowania gitarzysty firma opatrzyła jego nazwiskiem model ES-165. Gibson ES-165 „Herb Ellis” stał się następnie jedną z najpopularniejszych gitar jazzowych w katalogu firmy. Jednakże w latach 1978–1986 głównym instrumentem artysty była gitara Aria Pro II PE-175 „Herb Ellis”, wykonana specjalnie dla niego przez japońską fabrykę Matsumoku.
Wyróżnienia
[edytuj | edytuj kod]- 1994 Wprowadzenie do Arkansas Jazz Hall of Fame[8]
- 1997 Doktor honoris causa University of North Texas College of Music
Dyskografia
[edytuj | edytuj kod]
Jako lider i współlider[edytuj | edytuj kod]
|
Jako sideman[edytuj | edytuj kod]Z Johnnym Frigo
Z Oscarem Petersonem
Z Melem Brownem
Z Stanem Getzem
|
DVD
[edytuj | edytuj kod]- 2004 Herb Ellis • Swing Jazz • Solo and Comping (Warner Bros.)
- 2006 Herb Ellis Live (Quantum Leap)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ „The Telegraph” – Herb Ellis (ang.) [dostęp 2011-07-05]
- ↑ a b guardian.co.uk – Herb Ellis (ang.) [dostęp 2011-07-05]
- ↑ Classic Jazz Guitar – Herb Ellis. classicjazzguitar.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-20)]. (ang.). [dostęp 2016-08-28]
- ↑ Joachim Ernst Berendt: Od raga do rocka. PWM, 1979, s. 334.
- ↑ a b answers.com – Herb Ellis (ang.) [dostęp 2011-07-05]
- ↑ Herb Ellis – Find a Grave (ang.) [dostęp 2025-04-21]
- ↑ Gibson – Remembering Herb Ellis. gibson.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-05-13)]. (ang.). [dostęp 2011-07-05]
- ↑ 1994 Arkansas Jazz Hall of Fame (ang.) [dostęp 2012-02-02]
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- answers.com – Herb Ellis
- Joachim-Ernst Berendt, Od raga do rocka, PWM, 1979
- Classic Jazz Guitar – Herb Ellis. classicjazzguitar.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-20)].
- guardian.co.uk – Herb Ellis
- „The Telegraph” – Herb Ellis