Hirsutyzm
| Hirsutismus | |
| |
| Klasyfikacje | |
| ICD-10 |
L68.0 |
|---|---|
.jpg)
Hirsutyzm – występowanie nadmiernego owłosienia typu męskiego (owłosienie na twarzy, klatce piersiowej, również wokół brodawek, brzuchu, odcinku krzyżowym, okolicy sromu) u kobiet. W łagodnej formie najczęściej jest pochodzenia idiopatycznego – występuje nadmierna wrażliwość mieszków włosowych na hormony. W bardziej zaawansowanych formach zazwyczaj jest podwyższony poziom androgenów (męskich hormonów). Hirsutyzm może występować rodzinnie, może również pojawić się w czasie ciąży, na skutek przestrojenia hormonalnego organizmu. Może być spowodowany występowaniem nowotworów hormonalnie czynnych (niektóre guzy jajnika, rak nerki oraz rak tarczycy).
Etiologia[edytuj | edytuj kod]
- Hirsutyzm idiopatyczny – stężenie pochodnych testosteronu u tych kobiet jest w zakresie normy.
- Hirsutyzm wtórny:
- Pochodzenia jajnikowego – może być spowodowany przez guzy jajników wytwarzające androgeny lub przez zespół wielotorbielowatych jajników (najczęstsza przyczyna[1]). Objawy hirsutyzmu pochodzenia jajnikowego to: zaburzenia miesiączkowania, bezpłodność.
- Pochodzenia nadnerczowego – może być spowodowany przez guzy kory nadnerczy wytwarzające androgeny, zespół Cushinga, zespół nadnerczowo-płciowy, otyłość z cukrzycą typu 2.
- Spowodowany przez inne zaburzenia endokrynne (rzadkość): akromegalia, niedoczynność tarczycy.
- Polekowy: spowodowany stosowaniem testosteronu, anabolików, glikokortykosteroidów, ACTH, leków przeciwzapalnych, minoksydylu[2], danazolu.
Rozpoznanie[edytuj | edytuj kod]
- Badanie stężenia testosteronu, dehydroepiandrosteronu oraz androstendionu.
- Badanie ginekologiczne i internistyczne.
Krańcowo nasilone działanie androgenów na organizm kobiety powoduje zespół objawów zwanych wirylizacją.
Leczenie[edytuj | edytuj kod]
Leczenie powinno być przyczynowe. W leczeniu hirsutyzmu na tle nadmiernego poziomu androgenów wykorzystuje się doustne tabletki antykoncepcyjne[3], ketokonazol[4][5], spironolakton, octan cyproteronu[6][7], glikokortykosteroidy, finasteryd, flutamid, nilutamid, analogi GnRH, antyandrogeny[1]. Stosuje się leczenie operacyjne (w niektórych przypadkach zespołu Steina-Leventhala, zespołów nadnerczowo-płciowych). W hirsutyzmie idiopatycznym stosuje się różnorodne formy depilacji.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- hipertrichoza
- owłosienie ciała
- owłosienie łonowe
- skala Ferrimana-Gallweya
- wirylizacja
- Annie Jones (1865-1902)
- Helena Antonia z Liège (1579-po 1621)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Grzegorz H Bręborowicz, Beata Banaszewska: Położnictwo i ginekologia. T. 2, Ginekologia. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2007, s. 701–709. ISBN 978-83-200-3541-4 (t. 2).
- ↑ Lek obecnie stosowany jedynie zewnętrznie.
- ↑ Blume-Peytavi U., Hahn S. Medical treatment of hirsutism.. „Dermatologic therapy”. 5 (21). s. 329–39. DOI: 10.1111/j.1529-8019.2008.00215.x. PMID: 18844711.
- ↑ Akalin S. Effects of ketoconazole in hirsute women.. „Acta endocrinologica”. 1 (124), s. 19–22, styczeń 1991. PMID: 1825737.
- ↑ Venturoli S., Fabbri R., Dal Prato L., Mantovani B., Capelli M., Magrini O., Flamigni C. Ketoconazole therapy for women with acne and/or hirsutism.. „The Journal of clinical endocrinology and metabolism”. 2 (71), s. 335–9, sierpień 1990. PMID: 2166069.
- ↑ Van der Spuy ZM., le Roux PA. Cyproterone acetate for hirsutism.. „Cochrane database of systematic reviews (Online)”. 4, s. CD001125, 2003. DOI: 10.1002/14651858.CD001125. PMID: 14583927.
- ↑ Stankiewicz M., Norman R. Diagnosis and management of polycystic ovary syndrome: a practical guide.. „Drugs”. 7 (66), s. 903–12, 2006. PMID: 16740005.
