InSight
| ||
| ||
| Zaangażowani | NASA | |
| Rakieta nośna | Atlas V 401 | |
| Miejsce startu | Vandenberg Air Force Base, Stany Zjednoczone | |
| Cel misji | Mars | |
| Orbita (docelowa, początkowa) | ||
| Czas trwania | ||
| Początek misji | 5 maja[1] 2018 | |
| Data lądowania | 26 listopada 2018 | |
| Wymiary | ||
| Masa całkowita | ok. 350 kg | |
InSight – bezzałogowy lądownik, wysłany na Marsa w ramach programu Discovery. Sonda InSight ma przeprowadzić badania geofizyczne Marsa, w szczególności sejsmologiczne. Nazwa lądownika jest akronimem, pochodzi od Interior Exploration using Seismic Investigations, Geodesy and Heat Transport („Eksploracja wnętrza przy użyciu badań sejsmicznych, geodezji i transportu ciepła”). Misja rozpoczęta 5 maja 2018 roku ma potrwać dwa lata [1][2][3][4]. Lądownik osiadł na powierzchni Marsa 26 listopada 2018[4][2]. Koszt projektu wyniósł 993 miliony dolarów[4].
Lądownik został wyniesiony przez rakietę United Launch Alliance Atlas V[3]. Poza lądownikiem, rakieta wyniosła także dwa minisatelity CubeSat, które miały za zadanie śledzenie InSight[2]. MarCO-A i MarCO-B to pierwsze satelity tego typu wysłane poza orbitę okołoziemską[5]. Lądownik ma masę 358 kg[5].
Jest to pierwsza misja, której celem jest zbadanie warstw podpowierzchniowych Marsa[3]. InSight to także pierwszy stacjonarny lądownik NASA od czasów Phoenix (2008)[3]. Jest również pierwszą misją międzyplanetarną NASA, która wystartowała z Zachodniego Wybrzeża (ze Space Launch Complex 3E w Vandenberg Air Force Base)[3][2].
Cel badań[edytuj | edytuj kod]
Celem misji jest przeprowadzenie badań geofizycznych, mających dostarczyć informacji o budowie wewnętrznej Marsa, oraz jej obecnej aktywności geologicznej[3]. Misja pozwoli lepiej zrozumieć ewolucję i powstanie Marsa, a także w ogólności planet typu ziemskiego[3]. Sejsmometr na pokładzie lądownika pozwoli zarejestrować zdarzenia związane z aktywnością wnętrza Marsa, a także upadki meteorytów na powierzchnię planety[3]. Urządzenie do pomiarów sejsmicznych znajdzie się na powierzchni Czerwonej Planety po raz pierwszy od czasu misji sond Viking w latach 70. XX wieku, których badania w tej dziedzinie nie były uwieńczone sukcesem[6].
InSight pozwoli na głębsze przewiercenie się przez skorupę marsjańską – na blisko 16 stóp (prawie 5 metrów)[2].
Lądownik osiadł na wulkanicznej równinie Elysium Planitia, w pobliżu równika Marsa. Wybrany został obszar, w którym możliwy będzie zarówno pomiar fal sejsmicznych o niewielkim stopniu zakłócenia, jak również wbicie urządzenia do pomiaru strumienia ciepła[7].
Konstrukcja[edytuj | edytuj kod]
Lądownik został przygotowany przez Jet Propulsion Laboratory, przy współpracy uczonych z francuskiej agencji CNES i niemieckiej DLR. Mechanizm udarowy penetratora HP³ (nieoficjalnie „Kret”) został wykonany przez inżynierów z Centrum Badań Kosmicznych PAN i firmy Astronika z Polski[8].
Instrumenty naukowe[edytuj | edytuj kod]
- Seismic Experiment for Interior Structure (SEIS(ang.)) – sejsmometr do pomiaru trzęsień ziemi na Marsie i innych form wewnętrznej aktywności[9].
- Heat Flow and Physical Properties Package (HP³) – próbnik do pomiaru strumienia ciepła z wnętrza planety, który zostanie wprowadzony na głębokość 5 m w grunt marsjański[5].
- Rotation and Interior Structure Experiment (RISE) – przyrząd służący do pomiaru przesunięcia dopplerowskiego sygnałów między lądownikiem a Ziemią; dokładny pomiar ruchów planety pozwoli lepiej określić rozkład mas i stan skupienia materii w jej wnętrzu[10].
- Temperature and Winds for InSight (TWINS) – stacja pogodowa mierząca prędkość wiatru i temperaturę powietrza[11].
Ponadto sonda jest wyposażona w dwie kamery – jedną zamontowano na wysięgniku, a drugą na korpusie lądownika. Lądownik jest zasilany przez panele słoneczne, podobne do wykorzystywanych w misji Phoenix. Dla zmaksymalizowania czasu działania sonda osiadła w pobliżu marsjańskiego równika[12].
Przygotowania i przebieg misji[edytuj | edytuj kod]
Misja InSight została wybrana przez NASA 20 sierpnia 2012 roku spośród trzech kandydatur[14]. Następujące konkurencyjne projekty zostały odłożone na dalszą przyszłość:
- TiME – Titan Mare Explorer – lądownik, który miał osiąść na jeziorze węglowodorowym Ligeia Mare na powierzchni Tytana, księżyca Saturna;
- Comet Hopper – lądownik mający możliwość przemieszczania się po powierzchni komety[15].
Start sondy był zaplanowany na marzec 2016 roku, a lądowanie na wrzesień tego samego roku, jednak w grudniu 2015 roku, z powodów technicznych, start został odwołany. Następne okno startowe na Marsa wypadło po 26 miesiącach, w 2018 roku (5 maja – 8 czerwca)[16]. Ostatecznie sonda wystartowała 5 maja 2018[1].
Sonda pomyślnie wylądowała na powierzchni Marsa 26 listopada 2018 o godzinie 20:54 CET[17]. Następnie rozłożyła panele słoneczne, rozpoczęła ładowanie akumulatorów i przesłała pierwsze fotografie przedstawiające miejsce lądowania[18]. 19 grudnia 2018 roku na marsjańskim gruncie został położony sejsmometr[19]. W dniach 14 marca, 6 kwietnia, 10 kwietnia i 11 kwietnia 2019 r. SEIS zarejestrował wstrząsy sejsmiczne na Marsie[20].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c NASA Sets Sights on May 5 Launch of InSight Mars Mission (ang.). W: Press Release [on-line]. NASA, 2018-04-27. [dostęp 2018-04-30].
- ↑ a b c d e Associated Press, Nasa launches InSight spacecraft to explore the insides of Mars, the Guardian, 5 maja 2018 [dostęp 2018-05-05] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h NASA's InSight lander is on its way to Mars, „Engadget” [dostęp 2018-05-05] (ang.).
- ↑ a b c NASA wystrzeliła sondę do badania Marsa. W misji InSight wzięli udział polscy naukowcy, „gazetapl” [dostęp 2018-05-05].
- ↑ a b c Wystartowała misja InSight, która zbada wnętrze Marsa, urania.edu.pl [dostęp 2018-05-05].
- ↑ Happy Anniversary, Viking Lander | Science Mission Directorate, science.nasa.gov [dostęp 2018-05-05] (ang.).
- ↑ Single Site on Mars Advanced for 2016 NASA Lander. W: Mars Exploration [on-line]. NASA / Jet Propulsion Laboratory, 2015-03-04. [dostęp 2015-03-19].
- ↑ Aleksandra Stanisławska: Polski „Kret” wwierci się 5 metrów pod powierzchnię Marsa (pol.). CrazyNauka, 2017-04-24. [dostęp 2018-04-30].
- ↑ SEIS, www.mps.mpg.de [dostęp 2018-05-05].
- ↑ https://www.lpi.usra.edu/meetings/lpsc2012/pdf/1721.pdf
- ↑ Tirso Velasco, Jose A. Rodríguez-Manfredi: The WINS Instrument On Board Mars Insight Mission (ang.). The SAO/NASA Astrophysics Data System, kwiecień 2015. [dostęp 2018-12-24].
- ↑ v, Landing Site | InSight, mars.nasa.gov [dostęp 2018-05-05] (ang.).
- ↑ v, InSight Is Catching Rays on Mars – NASA's InSight Mars Lander, „NASA's InSight Mars Lander” [dostęp 2018-11-27] (ang.).
- ↑ New Insight on Mars Expected From new NASA Mission. NASA, 2012-08-20. [dostęp 2012-11-09].
- ↑ Krzysztof Kanawka, Daniel Kłosiński: NASA wybrała misję InSight. Kosmonauta.net, 2012-08-23. [dostęp 2015-08-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-25)].
- ↑ NASA: NASA Suspends 2016 Launch of InSight Mission to Mars (ang.). 2015-12-22. [dostęp 2015-12-23].
- ↑ Rafał Grabiański: Sonda InSight wylądowała na Marsie!. Urania – Postępy Astronomii, 2018-11-26. [dostęp 2018-11-26].
- ↑ Radek Kosarzycki: InSight łapie promienie słoneczne na Marsie. Puls Kosmosu, 2018-11-27. [dostęp 2018-11-27].
- ↑ Lądownik InSight umieścił sejsmometr na powierzchni Marsa. Urania – Postępy astronomii, 22 grudnia 2018. [dostęp 2018-12-24].
- ↑ Rafał Grabiański: Sonda InSight rejestruje prawdopodobnie pierwszy wstrząs sejsmiczny na Marsie. Urania – Postępy Astronomii, 24 kwietnia 2019. [dostęp 2019-04-25].
