Izobutan

Izobutan
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
PIN	2-metylopropan
	Inne nazwy i oznaczenia
	izobutan (nazwa niezalecana), metylopropan, R600a
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C4H10
Masa molowa	58,12 g/mol
Wygląd	bezbarwny gaz
	Identyfikacja
Numer CAS	75-28-5
PubChem	6360
SMILES
	CC(C)C
InChI
	InChI=1S/C4H10/c1-4(2)3/h4H,1-3H3
	InChIKey
	NNPPMTNAJDCUHE-UHFFFAOYSA-N
Właściwości
	Gęstość
	0,0026956 g/cm³ (0 °C, 101,3 kPa); gaz; 0,002506 g/cm³ (15 °C, 100 kPa); gaz; 0,5937 g/cm³ (w punkcie wrzenia); ciecz
	Rozpuszczalność w wodzie
	49 mg/l (20 °C)
	w innych rozpuszczalnikach
	rozpuszczalny w etanolu, eterze dietylowym i chloroformie
Temperatura topnienia	−159,59 °C
Temperatura wrzenia	−11,7 °C
Punkt potrójny	−159,6 °C; 19,5 mPa
Punkt krytyczny	135,0 °C; 3,65 MPa; 0,221 g/cm³
logP	2,76
Współczynnik załamania	1,3518 (−25 °C, 589 nm)
Prężność pary	301,9 kPa (20 °C); 410 kPa (30 °C); 677,8 kPa (50 °C)
Budowa
Moment dipolowy	0,132 ± 0,002 D
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy REFCO [dostęp: 2021-04-09]
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Na podstawie podanego źródła
Zwroty H	H220, H280
Zwroty P	P210, P377, P381, P403
Temperatura zapłonu	−83 °C
Temperatura samozapłonu	460 °C
Granice wybuchowości	1,5–9,4% mol.
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Izobutan, 2-metylopropan, C
4H
10 – organiczny związek chemiczny z grupy węglowodorów nasyconych, izomer konstytucyjny butanu. W temperaturze pokojowej jest bezbarwnym gazem^[3]. Naturalnie może występować m.in. w gazie ziemnym w ilości do 1%^[4]. Jest wykorzystywany w przemyśle petrochemicznym w procesach alkilowania, w których reaguje w obecności katalizatorów (kwasu siarkowego lub kwasu fluorowodorowego) z węglowodorami nienasyconymi (np. z propenem czy butenem) tworząc rozgałęzione węglowodory nasycone stosowane jako wysokooktanowe dodatki do benzyny^[5]. Stosowany jest również jako gaz pędny w pojemnikach z aerozolami, np. w lakierach do włosów^[6], a także jako czynnik chłodniczy o oznaczeniu R600a m.in. w chłodziarkach^[7].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Henri A.H.A. Favre Henri A.H.A., Warren H.W.H. Powell Warren H.W.H., Nomenclature of Organic Chemistry. IUPAC Recommendations and Preferred Names 2013 (Blue Book), Royal Society of Chemistry, International Union of Pure and Applied Chemistry, 2014, s. 652, DOI: 10.1039/9781849733069, ISBN 978-0-85404-182-4 (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r Isobutane, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank [online], Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 025040 [dostęp 2021-04-09] (niem. • ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M.W.M. Haynes (red.), wyd. 97, Boca Raton: CRC Press, 2016, s. 3-326, 9-63, ISBN 978-1-4987-5429-3 (ang.).
↑ GeorgG. Hammer GeorgG. i inni, Natural Gas, [w:] Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Weinheim: Wiley‐VCH, 2006, s. 2, DOI: 10.1002/14356007.a17_073.pub2 (ang.).
↑ Stephen M.S.M. Thompson Stephen M.S.M., GaryG. Robertson GaryG., EricE. Johnson EricE., Liquefied Petroleum Gas, [w:] Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Weinheim: Wiley‐VCH, 2011, s. 9, DOI: 10.1002/14356007.a15_347.pub2 (ang.).
↑ ThomasT. Clausen ThomasT. i inni, Hair Preparations, [w:] Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Weinheim: Wiley‐VCH, 2006, s. 12–14, DOI: 10.1002/14356007.a12_571.pub2 (ang.).
↑ C.P.C.P. Arora C.P.C.P., Refrigeration and Air Conditioning, wyd. 2, Tata McGraw-Hill, 2006, s. 179, ISBN 0-07-463010-5 .

[BlueBook-1] Henri A.H.A. Favre Henri A.H.A., Warren H.W.H. Powell Warren H.W.H., Nomenclature of Organic Chemistry. IUPAC Recommendations and Preferred Names 2013 (Blue Book), Royal Society of Chemistry, International Union of Pure and Applied Chemistry, 2014, s. 652, DOI: 10.1039/9781849733069, ISBN 978-0-85404-182-4 (ang.).

[GESTIS-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r Isobutane, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank [online], Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 025040 [dostęp 2021-04-09] (niem. • ang.).

[CRC-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M.W.M. Haynes (red.), wyd. 97, Boca Raton: CRC Press, 2016, s. 3-326, 9-63, ISBN 978-1-4987-5429-3 (ang.).

[Hammer-4] GeorgG. Hammer GeorgG. i inni, Natural Gas, [w:] Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Weinheim: Wiley‐VCH, 2006, s. 2, DOI: 10.1002/14356007.a17_073.pub2 (ang.).

[Thompson-5] Stephen M.S.M. Thompson Stephen M.S.M., GaryG. Robertson GaryG., EricE. Johnson EricE., Liquefied Petroleum Gas, [w:] Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Weinheim: Wiley‐VCH, 2011, s. 9, DOI: 10.1002/14356007.a15_347.pub2 (ang.).

[Clausen-6] ThomasT. Clausen ThomasT. i inni, Hair Preparations, [w:] Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Weinheim: Wiley‐VCH, 2006, s. 12–14, DOI: 10.1002/14356007.a12_571.pub2 (ang.).

[7] C.P.C.P. Arora C.P.C.P., Refrigeration and Air Conditioning, wyd. 2, Tata McGraw-Hill, 2006, s. 179, ISBN 0-07-463010-5 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]